Технологиялы жабдытарды пайдалануы

№15 дріс. Таырыбы: «Технологиялы жабдытарды пайдалануы»

15.1. Техникалы ызмет крсету жне технологиялы жабдытарды жндеуге арналан жалпы ережелер.

Кешендi ескертілген-жоспарлы жйеде Т жне Ж технологиялы жабдытары АТП зара байланысты ралдар, техникалы жаттама жне орындаушыларды жиынтыы, технологиялы жабдыты техникалы кйдi амтамасыз ететiн сйемелдеу жне алпына келтiру ылады.

Жмыстарды ткiзуiндегi ажеттiк жне Т жне Ж технологиялы жабдытары болатын оны сенiмдiлiгiне талаптарымен тiптi бл жабды ызмет крсетiлетiн автоклiктер шiнi тым аттыра ерiксiз кндiрген. Бл жиi ааулар жне технологиялы жабдыты ааулы айматардаы автоклiктердi осымша керексiз жай арапайымдарына алып келген байланан, онда жне ТЖ, АПТ жмысты крсеткiштерiнi техникалы-экономикалытарын атарылатын жмыстарды сапасыны тмендетуi, тмендетуге негiзiнен.

Технологиялы жабдытарды олдануды тиiмдiлiгi оларды техникалы кйменнен, яни оны уаытылы ызмет крсетуі мен жндеу жмыстарына байланысты болады. Бл онда жйенi енгiзуi тек ана жолымен жете алады жне Ж ызметтi мерзiм бойыны технологиялы жабдыты лгiлерiнi жмыса абiлеттiлiк жне за уаыта жарамдылыы зауыт-жасап шыарушы ойылан пайдалануларды шарттарды сатау амтамасыз ететiн. Жйе дрыс кйдегi жабдыты сйемелдеуiне биiк дегейге жеткiлiктi баытталан жмыстарды клемдер жне мерзiмдiлiгiн реттеуi онда е тменгi жне Ж мен Т жабдытарды амтамасыз етуi шін керек, онда эффект е тменгi затты жне энергетикалы шыындарда е лкен болуы.

АТП жоспарлы-ескертілмелі жйе Т жне Ж технологиялы жабдытарды келесi техникалы серлер трды:

- ай сайыны техникалы ызмет крсету (АК);

- профилактикалы жндеу (ПЖ);

- бірінші жндеу (Ж-1);

- екінші жндеу (Ж-2).

Барлы техникалы серлердi крcетiлген трлерi жоспарлы жне негізгісі болып табылады.

Ауысымды ызмет крсету кз млшерiмен тексеру жне жабдыты дайындауды: майда ааулытарын оректену кздерiне, рал-саймандарды жиынты бiрлiктері жне ткен ауысыма амтамасыз ету материалдармен ажеттi алынан аспаптарыны оюды, техникалы сйытарды агрегаттарыны жанармай юды, жмыса абiлеттiлiктi тексерудi, оай жмыстарды реттеу жне са аауларды жоюды олданады.

Ауысым сайын ызмет крсету осы технологиялы жабды пайдаланатын ызыметшi орындайды. Ауысым сайын ызмет крсету осы жабды аныталатын АПТ технологиялы аймаыны жмыс графигi бзуы керек.

Профилактикалы жндеу жабдыты жеке ааулытарын жою бойынша алдын алу таайындауы жне жндеу жмысыны дерістерні кешенiнен трады. Алдын алу жндеуді кейде ТЖ деп атайды жне жоспарлы Т-ны оса атарады. Диагностикалы техникалы рал-жабдытарды орытындылаушы кезеі ПЖ метрологиялы тексерiс болып табылады. Ерекшелiк ааулы жне жндеу технологиялы жабдыты метрологиялы мiнездемелерiнi згерiстерiне оларды жоюынан кейiн ыпал етпейтiнде жадайлар райды.

ПЖ технологиялы жабдыты механикалы жйелерi шiн пневматикалы жне гидравликалы озаушыларды, тiреу жне майлаушы - жанар май ятын жмыстарды, йкелетiн беттердi тозуды дрежесiнi баасын, тйiндер жне регламент белгiленетiн ызмет мерзiмi бар жеке элементтердi алмастыруын жне таы баса жмыстарды жасауды тексереді жне тыыз бекiтiлгеннi баасын.

Алдын алу жндеуiнi диагностикалауды электронды техникалы рал-жабдытары шiн оректенудi шынжыры жне корпусты аралыында кз оректенуiнi кернеуiн тексерудi, электр полярлыыны тексеруiн трды, жеке блоктердi жмыс жасауын тексерудi, лшегiш арналарды калибрлеудi, аныталу жне кемшiлiктердi жою жне таы басалар.

Бiрiншi жндеу жеке тйiндер жне технологиялы жабдыты тетiктерiнi бзумен жне iргелi жндеумен немесе алмастыруымен ткiзiлетiн жмыстар трды. жабдыты метрологиялы мiнездемелерiнi техникалы кйдi тере тексерумен, сынаумен жне тексеруiмен Ж бiтедi (ажет жадайларда).

Екiншi жндеу барлы негiзгi агрегаттарды iргелi жндеуi бойынша жмыс трды жне жабдытарды блшектерін, соны iшiнде бзу - монтажды, слесарлы-механикалы, днекерлегiш, стахана, электротехникалы таы басалар, жне жаа жабдыты нормативтiк-техникалы крсеткiш ойылан дегейге дейiн сенiмдiлiктi толы алпына келтiруi жне жабдыты жмыса абiлеттiлiгi шiн арналан. Технологиялы жабдыты Ж-2 орытындылаушы операция оны iскерлiк сараптауы немесе метрологиялы тексерiс болып табылады.

15.2. Техникалы ызмет крсету жйенi растыру жне жндеу шiн дифференциациялау жне жабдыты баасыны аидалары

Онда жйелердi растыруы жне жеке лгiлер немесе жабдыты бiріай топтарыны Ры жеке ыпал ету талап етедi. Мысалы, мысалы, онда жйенi рылымдарыны аспапты жне бос трулары жне Ж керек, оларды ызмет крсетуi йткенi йкелетiн блшектердi сылаумен ластанулардан эпизодты сртумен немесе тазартумен жне ша ктеруге атарылатын операциялармен бiр-екi шектеледi таы басалар автоклiктердi жуыш шiн автоматты ою бойынша крделiрек ымбат баалы жабды бойынша сонымен бiрге жйе онда барлы трлері тру тиiстi жне Ж жне орындауы шiн жоары бiлiктiлiктi мамандары жне арнайы жабдытар керек болатын крделi операцияларды атары болуы.

Яни, АТП технологиялы жабдыын барлы тiзiмдi бастапыда арап шыып жне деу жне жйенi сатау шiн лгiлер онда жне Ж сзсiз айындалуа керек. Тартып алан лгiлердi рбiрi бойынша содан соы оларды жоюы бойынша тiзiм, сипат, негiзгi ааулытар жне аауларды айталану жиiлiгi, мазмн жне жмысты ебектi кп ажетсiнуi орнатылса, онда жйенi рамы жне онда Т рбiр трiн Ж, тiзiмі жне мерзiмдiлiгi.

Жйеге жататын жабдытарды осындыны тiзiмнi растыруында жне Ж, мыналарды есепке алады:

- АПТ ндiрiстiк процессi шiн жабдыты лгiсiнi маыздылыы;

- рылым жне лгiнi жмысыны крделiлiгi;

- техникалы кйдi алпына келтiру бойынша жмыстарды иындыы жне крделiлiгi;

- пайдалануа лгiнi бастапы ны, оны монтажы, шыынны крделiлiгi;

- лгiнi жмысыны сенiмдiлiгi; - олдануды арыны.

лгiнi маыздылыымен онда ткiзудi нiмдiлiгін жне сапаа оны ыпалы е алдымен жобаланады жне жйелерге автоклiктердi Т жне ТЖ, бзылуды зардаптарыны ауырлыы, оны монтажы, осуды дрыс емес лгiнi алмастыруын иынды энергиясы, сумен жабдытау жне таы басалар.

Маыздылытары бойынша жне жабдыты жне аспапты крделiлiгi бойынша ш топа бліп арастырылады:

- жаа лгi бзылуында алмастыратын немесе технологиялы дерiске АПТ маызды ыпалсыз алпына келтiрген бiр немесе бiрнеше элементтерден жне ТЖ тратын е ыайлы жабды;

- орташа крделiлiктi бiрнеше мамандандырылан тйiндер жне жотыын елеулi шарта бiлiнген тетiктерден операцияларды кешенi сапа жне ебек нiмдiлiк орындауды жанында жне автоклiктердi ТЖ тратын жабдыы;

- лкен крделiлiктi кп компоненттi конструкция болатын жабдыты, соны iшiнде онда жмыстарды мамандандырылан басаруды жйенi, нiмдiлiкке жне ебек жадай айтарлытай ыпал ететiн ерiксiз келтiрулер таы басалар сапасы, технологияны жне йымды жне ТЖ.

Технологиялы жабдыты алпына келтiрудi крделiлiктi дрежелерi бойынша келесi дрежелерге блшектенедi:

- лгiнi жмыса абiлеттiлiгiнi алпына келтiруi шiн жанында орындауа жеткiлiктi майлаушы - реттеу жне тiреу жмыстар ажетiншейтiн алпына келтiрудi крделiлiктi кдiмгi метал кесетiн білдекте станоктерге блшегiн iстеп шыарсын немесе слесарь аспаптары кмегiмен;

- олдануымен нктелiк пiсiру, немесе дл жабды мамандандырылан тир таы баса жмыстарыны блшектерiн ныыздап кiргiзудi ажеттiлiк сипаттайтын орындаулары алпына келтiрудi орташа крделiлiк;

- жанында арнайы реттеу, тзеткiш таы баса жмыстарды атарды орындауа дл келетiн алпына келтiрудi лкен крделiлiк арнайы технологияны, тапшы материалдарын блшектердi те дл булар немесе крделi тйiндердi даярлау олданылсын, білдектер таы сол сиятылар металл деушi те дл жабдытар кмегiмен операция ндiрiп алу.

Сонымен бiрге онда ол бойынша технологиялы жабдыты орытылан бааны нтижелерi жне жмыстары, технологиялы жабдыты барлы тiзiм Ж ш топта крсетiлген белгiлер олдана блшектеуге болады.

Бiрiншi топа жабды жатан, жмыса абiлеттiлiктi рылыма жне алпына келтiруi бойынша оай. Ол шiн онда ешандай да жйе керек болмайды жне ол лгiнi бзылуы Т жне Ж жанында жаа алмастырады немесе атпты кштерiнi е оай ралдар жне дiстерi кмегiмен алпына келтiредi; Бiрде асында е оай операциялар жргiзiлмей немесе шектеледi.

Мндай жабдытара келесi жатан: бранда лыптар; слесарлы - монтажды аспаптарды барлы комплекттерi; автоклiктердi жуыш шiн суды жеткiзiп салумен шткелерi; ысылан ауаны рлеу шiн тапанша; алу жне доалатарды оюы жне серiппе шiн арбалар; алу жне берiлiс ораптарыны оюы шiн рал-саймандар; май таратушы; тежегiш сйыты толтыру шiн бак; ауа таратылатын шлангтер шiн манометрмен ш; озаушыларды тобыны цилиндропоршневойыны техникалы кйдi анытауы шiн ралдар; автоклiктегi жанармай рлегiштердi тексеруi шiн рал; алдыы доалатарды жинаталуды тексеруi шiн сызыш; автопойыздарды тежеу жйесiнi тексеруi шiн жиын деселерометрлер; рульмен басаруды тексеру шiн ралдар; тежеуiштi педальсiнi еркiн жне жмыс жрiсiнi тексеруi жне iлiнiсу шiн рал; аккумуляторлы батареялар онда шiн ралдар жне аспапты комплектi;

Екiншi топа рылымны орташа крделiлiгi жне жмыса абiлеттiлiктi алпына келтiруiн жабды жатан. жйенi кп лгiлерi шiн жне онда барлы трлер тратын бола ала алады жне Р немесе кейбiреулер, жне де жйе жеке те крделi элементтерге жне жабдыты бiр блiктерiне негiзiнен жатады. Осыан топа келесi жабды жатан: автоклiктердi Легковтарыны доалатарыны дисктерiнi жуышы шiн оюлар; автоклiктердi (байра ) ол жуышы шiн оюлар; блшектердi жуыш шiн оюлар; электромеханикалы жне электрогидравлиялы ткерушi ктергiштерi бiр жне двухплунжерные; ор ктергiштерi; гидравликалы ктергiштер; техникалы сйытарды автоклiктердi агрегаттарыны толтыруы шiн оюлар; майлаушы бастырмалатыштар; май жне ауа таратылатын баандар; оректендiру жйесiнi ралдарыны ол жуышы шiн орындар; жанармай аппаратураны тексеруi шiн ралдарды комплекттерi; бос трулар жне ымбат емес металл жне жне ааш дейтiн станоктер; автомобилдiк озаушыларды клапандарыны айрауы шiн станоктер; гидравликалы пресстер; бзу жне шиналарды монтажы шiн стендтер; доалатарды тедеуiшi шiн стендтер; электр жабдыты тексеруi шiн баылау-сынау стендтер; фараларды тексеруi шiн ралдар; аккумуляторлы батареяларды жылдамдатылан зарядтауы шiн оюлар; рульмен басаруды гидрокшейткiштерiнi тексеруi шiн стендтер таы басалар.

шiншi топа лкен крделiлiктi р трлi агрегаттар жне жйелерден арнайы жне дл жмыстарды орындауды жмыса абiлеттiлiктi алпына келтiруi шiн талап ететiн тратын жабдытары лгiлер жатан. Онда жйе жне мндай жабдыты Т жне Ж техникалы серлердi барлы трлерi трды. Осы топты жабдыты техникалы ызмет крсетуi даярлайтын екiншi топ бойынша, сонымен бiрге те крделi тетiктер жне жмыс органдары, берiлiс рылымдар, басару жйелерiнi ызмет крсетуi таы басалар осыан топ бойынша осымша жмыс келесi жабды жатуа араандасы кнде атарылатын операцияларды лаймалыра кешенi тсiнедi: автоклiктер жне автобустарды жуыш шiн оюлар жне сызы; моторсыз дiстi карбюраторлы озаушыларыны тексеруi шiн оюлар; сынаулар жне биiк ысымны жанармай рлегiштерiнi реттеуi шiн стендтер; металл деушi станок ымбат баалы крделi; лак бояу материалдарыны ыздыруымен ауасыз шашыратуды тске бояу шiн оюлар; тске бояу - кептiргiш камералар; атайтын пневматикалы бала; диагностикалы жабдыты кешенi; автоклiктердi тарту - экономикалы сапаларыны тексеруi шiн стендтер; тежеуiштердi диагностикалауы шiн стендтер; доалатарды оюыны брыштарыны тексеруi шiн стендтер; бседеткiштердi диагностикалауы шiн стендтер таы басалар.

15.3. Техникалы ызмет крсету жне технологиялы жабдыты жндеудi жйесі

Оларды жоюы шiн ааулар, ааулытарды пайда болу, жмысты йымдастыруды жиiлiкке млiмет бойыншалары екiншi жне жабдыты шiншi топтарыны лгiлердi кпшiлiктерi шiн дл азiр жеткiлiксiз, онда ткiзудi мерзiмдiлiк бойынша бiржолата исынды атал сыныстар бар болмайтындыы жне технологиялы жабдыты Ж.

те олайлы дл осы кезделерге жарты жылдыа, шамамен сондай болып мерзiмдiлiктер Пр мерзiмдiлiкке сйкес тосана бiр рет рауы керек болатын ГОСТИНИ сынысы Ж-шы бiр рет крiнедi шетел фирмалары стап трады. сынылатын жйе шамамен болып табылады жне онда рбiр атпта ндiрiстi техникалы дегейi, йымны дiсiне байланысты длдей алады жне таы баса факторларды жабдытарды Т жне Ж.

Жйелердi деудi жанында олдану кезiндегi жаттардаы жабдыты наты лгi айтылан сыныстар зауыт-жасап шыарушы ескеруi керек. Т жне Ж, баылау жне есепке алуды орындауды йымны жеiлдетулерi шiн технологиялы жабдыты лгiлерi шiн бiрттас мерзiмдiлiк барлы аталан тменде абылдана алады [1 ] (кесте 13.1):

15.4. Техникалы ызмет крсетудi йым жне технологиялы жабдыты жндеудi дiстерi

Онда ткiзудi йымны дiсiнi тадауы, технологиялы жабдыты Т жне Ж арасында негiзгi келесi болып табылан кп факторлармен шартталан:

- АТП технологиялы жабдыты ртрлi лгiлерiнi рам жне саны;

- онда крделiлiктi дрежесi жне жабдытарды Ж;

-АТП жабдытарды сапа ордаы аздау, крделi жабдыты агрегаттармен жне тйiндерiмен;

-крделi жабдыты жндеуi бойынша мамандарды бар болуы;

- АТП ндiрiстiк-техникалы базасыны даму дегейі.

Онда белгiлi ш йымны негiзгi формалары жне атпа жабдыты Ж:

- дрыс кйдегi технологиялы жабдыты сйемелдеу амтамасыз ететiн техникалы серлердi барлы трлерiнi жанында з кштерiмен атптара жзеге асыратын орталытандырылмаан форма;

- жанында орталытандырылан форма онда жне атпты технологиялы жабдыын Ж бас ксiпорын немесе мамандандырылан тарматар, тиiстi жабды су брыш жоары йыма немесе зауытты баыну болатын блiмшелерде ткiзедi;

- АТП жанында йымны бiр уаытта екi крcетiлген дiстерi жмыс iстеген рамалы форма онда жне технологиялы жабдыты Т жне Ж.

Онда йымны орталытандырылмаан формасы Т жне Ж келесi адыры болады: бiрттас басарумен бiр жердегi барлы жмыстарды жзеге асыруды ммкiндiк; жмыс жасауды уаытылы болу жне сапаа орындаушыларыны лкен жауапкершiлiгi; бтен йымдардан туелсiздiк. Бл форманы кемшiлiктерiне онда крделi жне дл жмыстарды орындауы шiн ажеттi техникалы ралдарды кешендерiнi жотыы сала жату керек жне жабдыты жндеуi бойынша биiк бiлiктiлiктi Ж, мамандарды жотыы, жмыстарды сапасыны биiк дегейi жне биiк оларды ны, жне крделi жабды ымбат баалы шыуын лкен ытималдыын жеткiлiксiз.

Онда орталытандырылан форманы жанында Т жне Ж орталытандырылмаан форманы кемшiлiктерi шеттейдi жне осымша артышылытарда болады: уаытты крделi жне ымбат баалы жабды трып ала ысарады; технологиялы жабдыты жндеу бойынша кейбiр крделi жне дл жмыстарды орындауы шiн арнайы станоктерде жне рылымдар, ызметшiлердi ажеттiлiгi тсiп алады; мамандандырылан мамандардаы атбы ажеттiктi ысарады.

Онда ткiзулердi рамалы форманы жанында жне жабдыты Ж АТП аралыында клемдер жне жмыстарды трлерiнi лестiрiлуiнi р трлi варианттары болуы ммкiн жне мамандандырылан (блiмшелермен ) тарматармен.

15.5. Технологиялы жабдыты метрологиялы амтамасыз ету

Технологиялы жабдыты метрологиялы амтамасыз етудi iшкi жйе йымдастыру-техникалы шаралар жне диагностикалы параметрлердi технологиялы жабдыты олдану жне технологиялы жабдыты тиiстi лшеу длдiгiнi амтамасыз етуi тиiмдiлiктi жоарылату баытталан тиiстi жаттамаларды кешенi болады. Жйелер рама блiк иынды жне (кесте 13.2) диагностикалы жабдыты тексерiстерiнi мерзiмдiлiгiнi нормативтары болып табылады./1/

Кешендi жйенi аспапты iске асыруы жоспарлы - ескертiлген жндеу жне технологиялы жабдыты метрологиялы амтамасыз ету ш топтарда шартты сатайтын (станциялар ) траты жне жылжымалы лабораториялар кмегiмен амтамасыз етiледi.

Бiрiншi топты лабораториялары технологиялы жабдыты шектелген номенклатура шiн арналан. Майда ТО жне жндеу желiнi те тиiмдi тарматы кйiндесiндегi мндай лабораториялары (цехтар ) ста, сонымен бiрге кейiн жндеу жне кезектен тыс тексерiстердi ткiзуiнде.

Екiншi топты лабораториялары АПТ жне сендiрiлетiн технологиялы жабдыты ке номенклатурасы бар ТО р трлi уат шiн арналан, дегенмен ммкiндiктерi шектеулi оны жндеуiнде алады.

шiншi топты лабораториялары мбебапты, ке функционалды ммкiндiгi болады, атп ызмет крсетуде те тиiмдi жне Жз жабдыты лкен номенклатурасымен.

15.6. Технологиялы жабдыты экологиялы ауiпсiздiктi амтамасыз ету

Технологиялы жабдыты экологиялы ауiпсiздiкпен конструктивтiк жне олдану кезiндегi асиеттер, оршаан ортаа технологиялы жабдыты шыаратын немесе кiшiрейтiн терiс ыпалдар ылады. Алуантрлiк жне олданылатын технологиялы жабдыты конструктивтiк ерекшелiктерi оршаан ортаа оларды болуы ммкiн зиянды серiнi факторлар жне трлерiнi р трлiлiктерiн алдын ала анытайды:

- химия серi - биологиялы объекттер жне техникалы рылымдара терiс сер крсететiн оршаан орталарды химиялы асиеттерiн згерiс жетектеп жнетiн химия осуларыны латыруы;

- физикалы сер - оса физикалы параметрлердi дiрiлдi, жылулы, жары арылы жне электромагниттi ластану даырлатып ойнайтын орталары згерiс;

- механикалы сер - тек ана механикалы сер химия - физикалы зардап крсететiн реагенттердi оршаан ортасыны бiтелiп алуы.

дебиет: 1.нег.[276- 295]

Баылау сратары:

1. Не астында жоспарлы ылады - техникалы ызмет крсету жне технологиялы жабдыты жндеудi ескертiлген жйемен?

2. Техникалы серлердi трлерi неткен техникалы ызмет крсету жне технологиялы жабдыты жндеудi жйенi ескередi?

3. Себептер жне технологиялы жабдыты дифференциацияны аидалары андай техникалы ызмет крсетудi жйе жне жндеудi растыруда?

4. Технологиялы жабдыты техникалы ызмет крсетуге жне жндеу бойынша жмыс жасауды кеес берiлетiн мерзiмдiлiктер андай?

5. Техникалы ызмет крсетудi йым жне технологиялы жабдыты жндеудi негiзгi формалар андай?

6.Технологиялы жабдыты техникалы ызмет крсетуге жне жндеу бойынша жмыстарды жоспарлауы алайша iске асады?

7. Таайындау андай жне технологиялы жабдыты метрологиялы амтамасыз ету бойынша шараларды мазмниды?

8. Не технологиялы жабдыты экологиялы ауiпсiздiкпен ылады?

9. Автомобиль клiгiнi рбiр ксiпорыны алуы керек табии ортаны орау ызметiн алуы керек регламент белгiлейтiн жаттамалар тiзiм неткен?

Технологиялы жабдытарды пайдалануы