Молиявий менежментнинг моияти, функция ва тамойиллари, масад ва вазифалари

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ТОШКЕНТ МОЛИЯ ИНСТИТУТИ

«Молиявий менежмент»

КАФЕДРАСИ

«Молиявий менежмент» фанидан

“Молиявий менежментнинг моияти, функция ва тамойиллари,

масад ва вазифалари” мавзуси бўйича

Бажарди: ММ-75 гурух

талабаси Мирахмедова К.

абул илди: к.ў. урбонов Ж.

ТОШКЕНТ-2010
Молиявий менежментнинг моияти, функция ва тамойиллари,

масад ва вазифалари

РЕЖА:

  1. Молиявий менежментнинг моияти.
  2. Молиявий менежментнинг функция ва тамойиллари.
  3. Молиявий менежментнинг масад ва вазифалари

Моливий менежментни ўрганишдан олдин молия моиятига тўхталишимиз масадга мувофидир. Молия – пул муносабатлари тизими бўлиб, пул фондлари айланиши жараёнида пул фондларининг шаклланиши ва фойдаланилишида акс этади.

Молия жамият ишлаб чиаришидаги ўз ўрни бўйича икки бўинни ўз ичига олади:

  1. Давлат молияси;
  2. Хўжалик субъектлар молияси.

Бу икки бўин ўз вазифасини бажаради ва ўзининг алоида бошарув аппаратиги эга, лекин улар биргаликда давлат ягона молия тизимини шакллантиради.

Умумдавлат молиясининг вазифаси молиявий ресурсларни давлат тасарруфига жойлаштириш ва умумдавлат эхтиёжларини молиялаштиришдан иборат. Умумдавлат молияси буджетларни (давлат ва мааллий бюжетлар), бюджетдан ташари фондлар (пенсия, йўл, мактаб таълими, бандлик ва боша ижтимоий фондлар) амраб олади. Молия тизимида етакчи бўин хўжалик субъектлар молияси исобланади. Бу молиявий ресурсларнинг хўжалик субъектлар даражасида шаклланишини белгилайди. Хўжалик субъектлар ўзларининг ишлаб чиариш-савдо фаолиятлари жараёнида турли молиявий муносабатларга киришади.

Молиявий муносабатлар хўжалик субъектининг уйидагилар билан юзага келадиган пул пуносабатлари исобланади:

  1. боша хўжалик субъктлари билан тушумнинг шаклланиши ва тасимланиши жараёнида. Сўз хом ашё етказиб бериш ва масулот сотиш, жарима тўлаш ва ундириш, ижара тўловларини тўлаш ва боша муносабатлар аида бормода;
  2. хўжалик субъктлар билан биргаликдаги фаолиятда имматли оозлар чиариш ва жойлаштириш, ўзаро кредитлаш ва улушли атнашиш ва б;
  3. ўз ишчи ва ходимлари билан фойдадан фойдаланиш жараёнида, акция чиаришда, менат жамоасидаги аъзолар ўртасида жойлаштириш, бу акциялар бўйича дивидендлар тўлаш, пай улушларини тўлаш, иш аи тўловини тўлаш ва бошалар;
  4. унинг тузилмавий бўлинмалари;
  5. унинг шўъба короналари;
  6. соли хизмати билан соли ва боша тўловлар киритишида;
  7. банк тизими билан кредит, гарровдаги мол-мулк олиш ва айтаришда, факторинг, валюта ва имматли оозлар сотиб олиш ва сотишда, депозит омонатлари ва бошаларда ;
  8. суурта компаниялари билан барча кўринишдаги суурталар бўйича;
  9. давлат бошарув органлари билан (давлат мулк ўмитаси, божхона ўмитаси, таши итисодий алоалар вазирлиги, таши ишлар вазирлиги ва боша органлар фондлари) турли тўловлар(йиимлар, божхона божлари ва боша тўловлар) бўйича ва объектларни хусусийлаштиришда;
  10. молиявий ва молия-кредит хўжалик субъектлари билан траст, гарров ва трансферт операциялари, лизинг ва бошаларни амалга оширишда.

Хўжалик субъектлардаги молиявий муносабатлар молиянинг асосини ташкил этади. Молия ишлаб чиариш-савдо жараёнида иймат аракати шаклини ифодалайди ва товар-пул муносабати, умум тан олинган ишлабчиариладиган истеъмол ийматлари яъни ишлаб чиарилган товар ўз истеъмолини топгандаги якуний актларида акс этади.

Хўжалик субъектлар молияси учта функцияни амалга оширади:

  1. Пул фондлари (даромадлар)ни шакллантириш;
  2. Пул фондлари (харажатлар)дан фойдаланиш;
  3. Пул фондларини шаклантириш ва фойдаланиш устидан назорат.

Молиявий менежмент моияти:

Менежментни умумий кўринишда ишлаб чиаришни итисодий бошариш тизими каби исоблаш мумкин, айсики бошарув тамойиллари, методлари, шакл ва усуллари жамланмасини ўз ичига олган. аиатда менежмент бошарув назарияси ва самарали бошарувнинг амалий намунаси билан болидир.

Бошарув ўзига бошарув таъсирини тайёрлаш ва амалга ошириш жараёнини тадим этади. Бошарув таъсири – бу бошарув масадига эришиш учун мўлжалланган бошарув объектларига бўлган таъсирдир. Бошарув таъсирини тайёрлаш ўз ичига йиим, зарур маълумотларни узатиш ва айта ишлаш, арор абул илишни ўз ичига олади.

Менежмент ар жихатдан ўзининг арорларини итисодий тушунчаларда бошчилик илади. Шунинг учун менежментнинг исталган фаолияти – бу итисодий характердаги тадбирдир. Менежмент асосида масадли йўналтирилган идирув, узлуксиз таълим ва барча ресурслар, шу жумладан молиявий ресурслардан янада самарали фойдаланиш учун илинадиган ташкилот ишлари ётади. Молиявий менежмент умумий менежментнинг бир исми исбланади.

Молиявий менежментни молиявий ресурслар аракатини бошариш механизми каби, капиталдан рационал ва самарали фойдаланиш каби исоблаш мумкин. Моиявий менежмент молиявий ресурслар, инвестицияни ошириш ва капитал ажмини ўстиришга йўналтирилади.

Молиявий менежментнинг умумий кўриниши молиявий ресурслар аракатини бошариш кабидир. Бундай бошарувнинг сўнгги масади хўжалик субъектининг масадли функциясига мос бўлиб – фойда олишдир. Исталган итисодий муносабатлар фойда олишга интилишга асосланади. Истеъмолчиларнинг фойдаси андай олатда юзага чиади, ачонки улар арзонро, шу билан бирга сифатлиро масулот сотиб олсалар. Бундай олат бутун ишлаб чиариш ва хўжалик субъектларининг ривожланишига кўмаклашади. Хўжалик субъектлари – ишлаб чиарувчилар ёки сотувчилар бозорда ўзларини ушлаб олишлари мумкин, ачонки раобат шароитида бозорда ўз аётини таъминлаш учун еч бўлмаганда минимал фойда билан реализация ила олсалар, яъни фойда таркибида ўз мажбуриятларини ва келгусида товар ишлаб чиариш ёки сотиш учун ресурслар сотиб олишни исобга олсалар. Маълумки фойдани оширишнинг иккита асосий имконияти мавжуд: ишлаб чиариш ажмини ошириш ва ишлаб чиариш таннархини камайтириш.

Молиявий менежмент, капитал аракати бошарилиши, уни ишлаб чиариш увватини, кейинчалик эса тушум оширишга йўналтириши мумкин; молиявий ресурслар аракатини бошарилганда таннархни пасайтириш ва капитални кўпайтириш учун улардан фойдаланиш имконияти юзага келади.

Молиявий менежмент молиявий ресурслар аракати жараёнида хўжалик субъектлар орасида юзага келадиган молиявий ресурслар аракати ва молиявий муносабатларни бошаришга йўналтирилади. Молиявий ресурслар аракати ва бундаги муносабатларни андай илиб мохирон бошариш масаласи, молиявий менежмент моиятини очиб беради. Молиявий менежмент ўйилган масадга эришиш учун молиявий механизм методлари ва ричагларидан фойдаланиш билан молияни бошариш масадини ишлаб чииш ва уни молияга таъсирини амалга ошириш жараёнини ўзида тасвирлайди.

Шундай илиб молиявий менежмент бошарув стратегияси ва тактикасини ўз ичига олади. Стратегия асосида айни олатда ўйилган масадга эришиш учун умум йўналишлар ва ресурслардан фойдаланиш чора-тадбирлари тушинилади. Бу чора-тадбирлар белгиланган онун-оидалар тўпламига ва арорлар абул илиш меъёрларига мувофи бўлади. Стратегия абул илинган стратегияга зид бўлмаган арорлар вариантларини олиб олиб, олган вариантларни ташлаб юборади. Стратегия масадига эришилгандан сўнг, стратегия тугатилади. Тактика – бу ани шароитда ўйилган масадга эришиш учун ани метод ва усуллардир. Бошарув татикасининг вазифаси энг оптимал арорларни ва хўжалик субъекти олатига энг мувофи бошарв метод ва усулларини танлашдан иборат.

Молиявий менежмент хўжалик субъктини бошарадиган итисодий орган каби бошарув аппарати бир исмини, бу хўжалик субъекти бошармасининг бир исмини ўзида ифодалайди. Акционерлик жамиятларидаги йирик корхоналарда бундай бошаув аппаратлари рабарлигида молиявий директор ёки бош молиявий менеджер бўлган молиявий дирекциялар бўлиши мумкин. Молиявий дирекция бошарма ёки хўжалик субъекти дирекциясининг марказий бошарув аппаратларидан бири исобланади. Молиявий дирекция турли бўлимлардан ташкил топади, масалан молия бўлими, режа-итисод бўлими, буалтерия, итисодий талил, валюта операциялари бўлими ва бошалар. Дирекция ва унинг бўлинмалари молиявий дирекция тўрисидаги Низомга асососан иш фаолияти юритади.

Молиявий дирекция ва унинг бўлинмалари уйидаги асосий функцияларни бажаради: хўжалик субъекти ва унинг бўлинмалари молиявий фаолиятини таъминлаш (молиявий ресурслардан фойдаланиш, фойда олиш ва .)

Молиявий менежер молия, кредит, молиявий менежмент, буалтерия исоби назариясини, молия соасидаги Ўзбекистон республикаси онунчилигини, кредит, банк, биржа ва валюта фаолиятларини, молия бозорлари (капитал бозори, кредит ресурслари бозори, имматли оозлар бозори, валюта бозори) да бўладиган операциялар тартибини, хўжалик субъектлари итисодий асосларини, таши итисодий фаолиятни, солиа тортишни, итисодий талил методи ва методологиясини билиши керак. Айниса молиявий менежернинг буалтерия балансини ва хўжалик субъектининг молиявий воситаларидан фойдаланишини характерлайдиган шу каби исоботлар(олган 4 та исобот шакли)ни ўа олиши муимдир.

Молиявий менежер молийвий ахборотлар(ички ва таши)ни текшириб чииш, молиявий фаолият натижалари ва капитал ўйилмалар бўйича тадбирлар самарасини талил илиш, молиявий режа тузиш, тузилган молиявий дастурларнинг самараси ва рационаллигини баолаш, молиявий ресурслардан фойдаланиш бўйича исобот тузишни билиши керак.

Молиявий механизм – бу молиявий ресурс-лардан фойдаланишни ташкил илиш, режалаштириш ва рабатлантиришни билдирувчи молиявий ричаглар таъсири йииндисидир. Молиявий механизм – бу молиявий муносабатларни бошариш усуллари йииндиси.

Молиявий менежмент корхона молиявий ресурсларини шакллантириш, тасимлаш ва фойдаланиши билан боли тамойил ва методлар тайёрлашда ва бошарув арорларини амалга оширишда амда унинг пул маблалари оборотини ташкиллаштиришда ўзини намоён этади.

Корхона молиявий фаолиятини самарали бошариш молиявий менежментнинг асосий тамойилларини амалга оширишни таъминлайди. Бу тамойиллар умумий менежментнинг бир исми бўлиб, уйидагилар исобланади:

  1. Умумий бошарув тизимида интеграциялашуви. Исталган бошарув арорлари корхона пул оимлари шаклланишига, унинг жисмоний фаолияти натижаларига ва корхона молиявий олатига таъсир кўрсатади. Молияни бошариш бевосита ишлаб чиариш менежменти, кадрлар ва инновацион менежмент ва боша функционал кўринишдаги менежментлар билан бевосита болидир. Аммо кўпинча молиявий менежмент махсус масалаларни ал илиши ўз навбатида корхона фаолиятининг ишлаб чиариш-савдо характеристикаси ва параметрларига боли. Бу молиявий менежментнинг корхона бошаруви умумий тизимида интеграциялашуви лозимлигини белгилайди.
  2. Корхона ривожининг стратегик масадига аратилганлик. Молиявий фаолият доирасидаги бошарув арорлари лойихалари жорий даврда корхона фаолиятининг бош масадига, ривожланишининг стратегик йўналишига, хусусий молиявий ресурслар ривожланиш кўрсаткичларига ва оказоларга мувофи бўлиши керак.
  3. Молиявий бошарув арорлари танлови жараёни оптималлиги. Бу тамойилни амалга оширишда корхона молиявий ресурсларини шакллантириш ва фойдаланиш амда пул оборотларини ташкил илиш доирасида тайёрланадиган ар бир бошарув арорлари молияни бошариш бўйича алтернатив таъсир илиш (амал илиш) имкониятларини исобга олиш кераклиги кўзда тутилади. Мавжуд бўлган бошарув арорларининг алтернатив лойихаларини амалга ошириш учун танлаш корхона мезон-ўлчовлар тизимига, белгиланган молиявий идеалогиясига, молиявий стратегиясига ёки ани молиявий сиёсатсига амда ани давр мобайнида корхона ресурслари чекланганлигига асосланган бўлиши керак.
  4. Бошарув арорлари шаклланишининг комплекс характерлиги. Корхона молиявий ресурсларини шакллантириш ва фойдаланиш амда пул оборотларини ташкил илиш доирасида тайёрланадиган барча бошарув арорлари чамбарчас шаклда ўзаро боли ва унинг молиявий фаолияти натижаларига бевосита ва билвосита таъсир кўрсатади. Шунинг учун молиявий менежмент корхона молиявий фаолияти умумий натижавийлигига ўзининг иссасини ўшадиган, ўзаро боли бошарув арорлар тайёрлашни таъминловчи комплекс бошарув тизими каби аралиши керак.
  5. Юори тебранувчан бошарув ташкилийлиги. Ўтган даврда корхонада ишланган ва амалга оширилган молиявий ресурсларини шакллантириш ва фойдаланиш амда пул оборотларини оптималлаштириш доирасидаги бошарув арорлари молиявий фаолиятнинг келгуси босичларида ар доим ам айта фойдаланиб бўлмайди. Авваламбор, бу таши муит омиллари юори динамикасига боли ва биринчи навбатда – молия бозори конъюктураси ўзгариши билан.

Тамойиллар билан ташкил илинадиган молиявий менежмент корхона операцион фаолиятини юори суръатларда ўсишида керакли ресурс потенциалини шакллантиришига, хусусий капиталининг доимий ўсишини таъминлашга, товар ва молия бозорларида унинг раобат олатини ошишига, стратегик истиболида барарор итисодий ривожланишни таъминлашга йўл беради.

Молиявий менежмент мазмуни ва тамойилларидан унинг бош масад ва вазифалари шаклланади.

Молиявий менежментнинг бош масади корхона бошарувининг бош масади билан ажралмас бўлиб, у билан ягона комплексда амалга оширилади.

Молиявий менежментнинг бош масади корхона капиталининг бозор ийматини максималлаштиришни таъминлаш орали жорий ва келгуси даврларда корхона эгалари фаовонлигини максималлаштириш исобланади.

Молиявий менежмент ўзининг бош масадини амалга ошириш жараёда, у уйидаги асосий вазифаларни амалга оширишга йўналтирилади:

  1. Етарлича молиявий ресурслар билан таъминлаш. Бу вазифа корхонада келгуси даврда молиявий ресурсларга бўлган умумий этиёжини белгилаш, ички манбалар исобига хусусий молиявий ресурсларни жалб илиш ажмини максималлаштириш, таши манбалар исобига ўз молиявий ресурслари шаклланиш мауллигини анилаш, жалб илинадиган заём капиталини бошариш, потенциал молиявий ресурслар шаклланиши тузилмасини такомиллаштириш орали амалга оширилади.
  2. Молиявий ресурсларни энг самарали тасимланишини ва фойдаланилишини таъминлаш. Молиявий ресурслар тасимланишини такомиллаштириш корхона итисодий ва ижтимоий ривожланиш масадларида, улардан фойдаланишнинг зарурий мутаносиблиги ўрнатилишини, инвестицион капиталидан керакли даромад даражасига эришиш учун тўловлар ва оказоларни назарда тутади.
  3. Пул оборотини такомиллаштириш. Бу вазифа корхона пул оимларини самарали бошариш, алоида даврлар бўйича пул маблалари тушуми ва чиими ажмларини бир ватда бўлишини, яъни корхона оборот активлари ликвидлилигини таъминлаш йўли орали ал илинади
  4. Корхона фойдаси максималлашишини таъминлаш. Фойдани максимал-лаштириш корхона активларидан самарали фойдаланиш, хўжалик оборотига арз маблалари жалб илиш, операцион ва молиявий фаолиятнинг энг самарали йўналишини танлаш исобига эришилади. Фойдани максималлаштириш корхона таъсисчилари ёки менежерларининг рискни афзал кўришни исобга олиб, молиявий рисклар юз берадиган чегарадаги ўрнатиладиган ани даражани таъминлаши керак.
  5. Молиявий риск даражаси минималлаш. Бундай минималлаштиришни операцион ва молиявий фаолият амда молиявий инвестиция портфели кўринишларини диверсификация илиш; алоида молиявий рискларни тартибга солиш ва ундан очиш; суурталашнинг ички ва таши самарали шакллари йўли билан таъминлаш мумкин.
  6. Корхона тараиёти доимий молиявий мувозанатни таъминлаш. Бундай мувозанат корхона молиявий барарорлиги ва тўловга лаёатлилигининг юори даражасини характерлайди ва капитал ва активларнинг оптимал тузилмаси шаклланишини, турли манбалар исобига молиявий ресурслари шаклланиш ажмларида самарали мутаносибликни, инвестицион эхтиёжларини ўзи молиялаштиришда етарли даражани таъминлайди.
  7. Хўжалик фаолиятида амалда бўладиган ички ва таши шароитлар ўзгаришида капиталнинг тез айта инвестиция илиш имкониятларини таъминлаш. Капитални бундай айта инвестиция илиш имкониятларини таъмилашнинг мухим шарти амалдаги бор активларнинг ликвидлилик даражасини оптималлашишини келтириб чиаради амда унинг инвестицион лойихалар таркибидан ажратилган инвестицион дастурларини амалга оширади.

Молиявий менежментнинг кўрилган барча вазифалари мустакам шаклда ўзаро болидир, ваоланки улардан ар бири турли йўналтирилган характерга эга бўлсада. Шунинг учун молиявий менежмент жараёнида бош масадни энг самарали амалга ошириш учун вазифаларни ўзаро такомиллаштириш керак.

Молиявий менежмент бошарув тизими каби субъект бошарувини характерлайди ва юзага чиаради. Замонавий амалиётида молиявий менежмент бундай субъектларнинг учта асосий гурухга ажратади.

  1. Корхона таъсисчиси молиявий бошарув функцияларини мустаил амалга оширади.
  2. Кенг профилли молиявий менежер мутахасислар – корхона молиявий бошарувининг барча функцияларини амалий амалга оширадиган ёлланма ходимлар исобланишади. Бундай мутахасислар асосан молиявий фаолият умумий рабарлиги учун фойдаланилади.
  3. Функционал молиявий менежер тор мутахасислар – корхона молиявий фаолияти доирасидан битта мутахасислашган бошарув функциясини амалга оширувчи ёлланма ходимлар исобланишади. Замонавий хориж ва ички амалиётда молиявий менежерларнинг уйидаги ихтисослашган шаклларини кўрсатади:
  4. Корхона инвестициясини бошаруви бўйича менежер (“инвестицион менежер”)
  5. Корхона пул оимларини бошаруви бўйича менежер (“кэш-менежер”)
  6. Корхона молиявий рискларини бошаруви бўйича менежер (“риск-менежер”)
  7. Корхона инирозга арши молиявий бошаруви бўйича менежер (“инирозга арши -менежер”)

Молиявий фаолият ажмлари ошиши ва унинг диверсификацион эхтиёжи ошиши билан барча даражадаги молиявий менежерлар ўсади, уларнинг ихтисослиги эса доимий кенгаяди.

Молиявий менежмент функциялари

Молиявий менежмент ўзининг бош масади ва асосий вазифаларини белгиланган функцияларни амалга ошириш орали амалга оширади. Молиявий менежмент функциялари корхона молияси функцияларини амалга оширилишига йўналтирилади ва молиявий фаолиятни бошаришда ўзига хос алоида жихатлари билан конкретлаштирилади. Бу функциялар молиявий менежментнинг комплекс моиятини ифодаловчи икки гуруга ажратилади: 1) молиявий менежментнинг умумий функциялар; 2) молиявий менежментнинг ани объектини белгиловчи функциялар.

Молиявий менежмент умумий функциялари асосийлари уйидагилар исобланади:

  1. Корхона молиявий стратегиясини ишлаб чииш. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида корхона итисодий ривожининг умумий стратегияси ва молия бозори конъюктураси прогнозидан келиб чииб, узо муддатга мўлжалланган масадлари ва масад кўрсаткичлари тизими шакллантирилади; яин келажакда ал илинадиган катта масалалар белгиланади ва молиявий ривожланишининг асосий йўналишлари бўйича корхона фаолияти сиёсати ишлаб чиилади.
  2. Корхона молиявий фаолияти барча жихатлари бўйича бошарув арорларини абул илиш ва амалга оширишни таъминловчи ташкилий тузилма тузиш. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида молиявий менежмент бу ташкилий тузилмани корхона иши ва молиявий фаолияти ўзгарувчан шароитига доимий мослашишини таъминлаши керак.
  3. Бошарув арорлари алтернатив вариантарга асосланишини таъминловчи самарали ахборот тизимни шакллантириш. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида молиявий менежментнинг ахборот эхтиёжларини мидори ва мазмуни аниланган; бу этиёжларни ондирувчи ички ва таши маълумотлар манбалари шаклланган; корхона ва молиявий бозор конъюктураси молиявий олатининг доимий мониторингги ташкил илинган бўлиши керак.
  4. Корхона молиявий фаолиятининг турли жихатлари талилини амалга оширилиши. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида алоида молиявий операциялари; корхона алоида шўъбалари, филиаллари ва “масъул марказлар” молиявий фаолияти натижалари; корхона молиявий фаолияти бутун ва алоида ажратилган йўналишлари умум натижалари устидан экспресс ва чуур талил ўтказилади.
  5. Корхона йўналишига асосланиб молиявий фаолиятини режалаштириш. Бу функцияни амалга ошириш молиявий фаолият асосий йўналиши бўйича, турли тузилмали бўлинмалари бўйича ва корхона масади бўйича жорий режалар ва оператив фондлар тизимини ишлаб чииш билан боли. Асосан бундай режалаштиришда корхона молиявий стратегияси ишлаб чиилади, ривожланишнинг ар бир босичини конкретлаштириш талаб илинади.
  6. Молиявий фаолият доирасида рабатлантирадиган бошарув арорларини абул илувчи амалий тизимини ишлаб чииш. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида бош менежерларга ва корхона алоид тузилмавий бўлимлари менежерларига ўрнатилган молиявий кўрсаткичлар, молиявий нормативлар ва режали вазифаларни бажарганлиги ёки бажармаганлиги учун рабатлантиришлар ва жарималар тизими шакллантирилади.
  7. Молиявий фаолият доирасида абул илинган арорларини амалга ошириш устидан самарали назоратни амалга ошириш. Бу молиявий менежмент функциясини амалга ошириш корхонада ички назорат тизимини тузиш, алоида хизмат ва молиявий менежерлар назорат жавобгарликларини тасимлаш, назорат кўрсаткичлари ва назорат муддатлари тизимини белгилаш, амалга ошириладиган назоратни оператив таъсир эттириш билан боли.

Молиявий менежментнинг ани объектларини белгиловчи асосий функциялар уйидагилар исобланади:

  1. Активларни бошариш. Бу бошарув функцияси корхона операцион фаолияти назарда тутилган мидорлардан келиб чииб алоида кўринишдаги активларга бўлган аиий этиёжини ва уларнинг бутун суммасини анилаш, активлар таркибини улардан комплекс фойдаланиш самараси олатига араб такомиллаштириш, алоида кўринишдаги активлар ликвидлилиги ва уларни айланиш цикли тезлигини таъминлаш, уларни молиялаштиришнинг самарали шакли ва манбаларини танлаш исобланади.
  2. Капиталларни бошариш. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида корхонада шаклланадиган активларни молиялаштириш учун капиталга бўлган умумий этиёж аниланади; капиталдан энг самарали фойдаланишни таъминлаш масадида унинг тузилиши такомиллаш-тирилади; энг самарали активларга капитал айта молиялаштириш бўйича тизим ишлаб чиилади.
  3. Инвестицияларни бошариш. Бу бошарув функцияси корхона инвеcтицион фаолияти муим йўналишларини шакллантириш; алоида реал лойихалар ва молиявий инструментларнинг инвестицион афзаллилигини баолаш амда улардан энг самаралисини танлаш; реал инвестицион дастурлар ва молиявий инвестиция портфелларини шакллантириш; энг самарали молиявий инвестиция шаклини танлаш исобланади.
  4. Пул оимларини бошариш. Бу бошарув функцияси корхона пул маблаларининг кирим ва чиим оимларини шакллантиради, уларни ажми ва муддатлари, ватинчалик бўш пул маблаларидан самарали фойдаланиш бўйича таснифлайди.
  5. Моливий рискларни бошариш. Бу функцияни амалга ошириш жараёнида корхонанинг хўжалик фаолиятига хос бўлган асосий молиявий рисклар аниланади; бу рисклар даражаси ва бу билан боли йўотилиши мумкин бўлган молиявий ресурслар ажми баоланади, алоида молиявий рисклар амда уларни суурталаш профилактикаси ва минималлаштирилиши бўйича тизим шакллантирилади.
  6. Инирозга арши молиявий бошарув. Бундай бошарув функцияси молиявий инироз аломатларига ўз ватида ташхис ўйиш масадида корхона молиявий олатини доимий мониторинг илиш; корхонанинг инироз олати масштабларини ва уни келтириб чиарувчи омилларни анилаш; корхонанинг инирозга арши молиявий бошарув ички механизмлари фойдаланадиган шакл ва методларни, керак бўлганда – таши санация (молиявий олатни яхшилаш бўйича тадбирлар тизими) ёки айта ташкил илиш шаклларини белгилаш исобланади.

Молиявий менежмент асосий функциялари корхона масадига эришишда катта исса ўшадиган махсус соаси каби аралади. Бу функциялардан ар бирини корхона молиявий бошарув объектлари ва унинг молиявий фаолият асосий шакллари каби спецификацияларини исобга олган олда янада масад йўналиши томон конкретлаштириш мумкин. ар бир корхонада бундай конкретлаштиришни амалга оширлиши билан молиявий фаолият бошаруви кўп даражали функционал тизими барпо этилади.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати

  1. Бланк И.А. “Финансовый менежмент”, Киев – Ника-Центр – 2004
  2. Павлова Л.Н. Финансовый менеджмент: Учебник для вузов. — 2-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2003. - 269 с.
  3. Карасева И.М. «Финансовый менеджмент» : учеб. пособие, – Москва- Омега-2006. 335 с.
  4. “Молиявий менежмент” фанидан маърузалар матни. ТМИ 2010.
  5. www.mf.uz
  6. www.lex.uz
  7. www.ziyonet.uz.

Молиявий менежментнинг моияти, функция ва тамойиллари, масад ва вазифалари