<< Пред. стр. 10 (из 27) След. >>
35 quodque idem sit philosophiae fons irriguus.36 de cuius plenitudine hauriant
37 universi litterarum
38 cupientes imbui documentis.
PARS 2
VIII. Tema seriale con fuga - Coro
39 Docendi ac discendi aequitati
40 in peregrinos comitas consociatur.
41 Venerint ex omnibus orbis terrarum regionibus:
IX. Soli e duetto - Alto e basso soli
42 Rhenana erga omnes urbs
43 humana et hospitalis est
44 et tamquam hominum quaedam patria communis,
X. Arioso con canto popolare - Soprano solo e coro maschile
45 ut iustissime Basilea audiat.
XI. Recitativo - Tenore solo
46 O cives Basilienses,
47 tam nobilem academiam
48 auxisse semper vobis laudi sit.
77
XII. Canone ed ostinato - Solisti e coro
49 Nos autem cuncti hoc festo die
50 ex animi sententia
51 optamus et precamur: Sit
52 Basilea patria in perpetuum
53 opibus firma, copiis lopucles
54 laudibus ampla, virtute honesta,
XIII. Corale con canto - Solisti e coro
55 vigeatque academia libera
56 in libera civitate,
57 sempiternum decus atque ocellus
58 inclytae Basileae.
КОММЕНТАРИЙ
45 Basilea происходит от basilicus, что означает "царский, княжеский".
Текст 62 - CARMINA BURANA (saec. XII)
Text 215 (Missa lusorum)
Incipit officium lusorum Аутентичный прототип* 1 Introitus: Lugeamus omnes in Decio, diem mestum deplorantes pro dolore omnium iusorum: de quorum nuditate gaudent Decii et collaudant filium Bacchi. Introitus: Gaudeamus omnes in Domino, diem festum celebrantes sub honore Sanctorum omnium: de quorum solemnitate gaudent angeli et collaudant filium Dei (Antiphonale Monasticum, p. 619) 2 Versus: Maledicant Decio in omni tempore; semper fraus eius in ore meo. Versus: Benedicam Dominum in omni tempore, semper laus eius in ore meo (Ps 33) 3 Versiculus: Fraus vobis! Tibi leccatori! Versiculus: Pax vobis! 4 Oratio: Ornemus! Deus, qui nos concedis trium Deciorum maleficia colere: da nobis in eterna tristitia de eorum societate lugere. Oratio: Oremus! Deus qui nos concedis sanctorum martyrum tuorum Felicissimi et Agapiti natalicia colere: da nobis in etema letitia de eorum societate gaudere (Commune Sanctorum Ambros, p. 207, 264) * В правой колонке таблицы я указываю прототипы "обработанных" вагантами текстов.- С. Л.
78
5 Epistola: Lectio actuum apo-pholorum. In diebus illis multitudinis ludentium erat cor unum et tunica nulla, et hiems erat, et iactabant vestimenta secus pedes accomodantis, qui vocabatur Landrus. Landrus autem erat plenus pecunia et fenore et faciebat damna magna in loculis, accomodans singulis, prout cuiusque vesti-menta valebant. Epistola: Lectio actuum aposto-lorum. In diebus illis loquebantur verbum Dei cum fiducia: multi-tudinis autem credentium erat cor et anima una, nec quisquam eorum quae possidebant aliquid suum esse dicebat, sed erant illis omnia communia. Quotquot enim possessores agrorum aut domorum erant vendentes adferebant pretia eorum quae vendebant, et pone-bant ante pedes apostolorum. Dividebantur autem singulis prout cuique opus erat. Ioseph autem cum haberet agrum, vendidit illum et adtulit pretium et posuit ante pedes apostolorum (Act 4:31-37) 6 Graduale: Iacta cogitatum tuum in Decio, et ipse te destruet. Graduale: Iacta cogitatum tuum in Domino, et ipse te enutriet (Ps 54:23) 7 Versus: Dum clamarem ad Decium, exaudivit vocem meam et eripuit vestem meam a lusoribus iniquis. Versus: Dum clamarem ad Domi-num, exaudivit vocem meam ab his qui appropinquant mihi (Ps 54:17a, 18b, 19a) 8 Alleluia. Versus: Mirabilis vita et laudabilis nichil. Alleluia. Versus: Mirabilis Domi-nus noster in sanctis suis (Gradu-ale triplex, p. 462-463) Sequentia: Sequentia: 9 Victimae novali zynke ses immolent Deciani. Victimae paschali laudes immo-lent Christiani. 10 Ses zinke abstraxit vestes, equ-um, cappam et pelles abstraxit confestim a possessore. Agnus redemit oves: Christus innocens Patri reconciliavit peccatores. 11 Mors et sortita duello conflixere mirando, tandem tres Decii vicerunt illum. Mors et vita duello conflixere mirando: dux vitae mortuus, regnat vivus. 12 Nunc clamat: "O Fortuna, quid fecisti pessima? Vestitum cito nu-dasti et divitem egeno coequasti. Dic nobis Maria, quid vidisti in via? 79
13 Per tres falsos testes abstraxisti vestes. Ses zinke surgant, spes mea! Precedant cito in tabulea! Sepulcrum Christi viventis, et gloriam vidi resurgentis: 14 Credendum est magis soli ses zinke quater veraci quam dri tu es ictu fallaci. Angelicos testes, sudarium et vestes. 15 Scimus istos abstraxisse vestes lusoribus vere. Tu nobis victor ses, miserere!" Surrexit Christus spes mea: prae-cedet suos in Galilaeam. 16 Scimus Christum surrexisse a mortuis vere: tu nobis, victor Rex, miserere (Graduale triplex, p.198). 17 Evangelium: Sequentia falsi evangelii secundum marcam argenti. Fraus tibi Domine! Cum sero esset una gens lu-sorum, venit Decius in medio eorum et dixit: Evangelium: Sequentia sancti evangelii secundum
- Pax vobis! Sicut misit me Pater, et ego mitto vos. 18 Primas autem, qui dicitur Vilissimus, non erat cum eis, quando venit Decius. Dixerunt autem alii discipuli: Thomas autem, unus ex duo-decim, non erat cum eis, quando venit Iesus. Dixerunt ergo ei alii discipuli: - Vidimus Decium. - Vidimus Dominum. 19 Qui dixit eis: Ille autem dixit eis: - Nisi mittam os meum in locum peccarii, ut bibam, non credam. Primas autem, qui dicitur Vilissimus, iactabat decem, alius duod ecim, tertius vero quinque. - Nisi videro in manibus eius figuram clavorum, et mittam di-gitum meum in locum clavorum, et mittam manum meam in latus eius, non credam (Io 20:19-25) Et qui quinque proiecerat, exhausit bursam et nudus ab aliis se abscondit. 80
20 Offertorium: Loculum humilem salvum facies, Decie, et oculos lusorum erue, Decie. Ojfertorium: Populum humilem salvum facies, Domine, et oculos superbomm humiliabis (музыка: Graduale triplex, 302; текст: Ps 17:28, 32). 21 Versiculum. Humiliate vos, avari, ad maledictionem! Versiculum: Humiliate vos ad benedictionem! 22 Oratio: Ornemus! Effunde, do-mine, iram tuam super avaros et tenaces, qui iuxta culum ferunt sacculum, et cum habuerint denarium, reponunt eum inclu-sum, donec vertatur in aug-mentum et germinet centum. Pereat! Hic est frater pravitatis, filius iniquitatis, fixura scamni, Oratio: Oremus! Exaudi nos, Domine sancte, Pater omni-potens, aeterne Deus: et mittere digneris sanctum Angelum tuum de caelis; qui custodiat, foveat, protegat, visitet, atque defendat omnes habitantes in hoc habi-taculo. Amen (Oratio ad as-persionem aquae benedictae). genus nescitandi, visinat amare, quando timet nummum dare. Pereat! Quod eis maledictionem prestare dignetur, qui Zacheo benedictionem tribuit et diviti avaro guttam aque denegavit. Amen. 23 Versiculum: Et maledictio dei patris omnipotentis descendat super eos! Versiculum: Et benedictio tua sit semper super nos. 24 Communio: Mirabantur omnes inter se, quod Decius abstraxerat cuilibet vestes. Communio: Mirabantur omnes de his verbis quae procedebant de ore Dei (мyзыкa: Graduale triplex, p. 267; текст: Lc 4:22) КОММЕНТАРИЙ
9 Коммент, к тексту секвенции см. в тексте 30.
9 zynke ses - числительные в род. падеже. Примерный перевод: "Пусть
дециане принесут в жертву пятерке, шестерке новичка". 11 conflixere = conffixerunt (perf. ind. act.). 15 Scimus istos abstraxisse vestes lusoribus vere - acc. cum inf.
19 proiecerat - PPF ind. act. Переводить прош. временем.
20 salvum facies; facere = salvare (устойчивое словосочетание в Вульгате). 22 amare; переводить отглагольным сущ. ед. ч. в вин. падеже.
81
22 Закхей (Zacheo) - мытарь, удостоившийся особенного внимания Иисуса Христа (Лк 19:1-10). Когда Христос направлялся в Иерихон, где жил Закхей, то последний, желая хоть издали увидеть Мессию, влез на смоковницу. Там его заметил Христос, обласкал его и посетил его дом. Глубоко тронутый Закхей дал обещание вчетверо воздать всем, кого только он когда-нибудь обидел при сборе пошлин и податей. В его доме Христос, из-за ропота народа, сказал знаменательные слова: "Сын Человеческий пришел взыскать и спасти погибшее". По церковному преданию, Закхей впоследствии был первым епископом христианской церкви в Кесарии Палестинской.
22 diviti avaro guttam aque denegavit - притча о богаче и Лазаре (Лк 16:19-31).
24 abstraxerat - PPF ind. act. Переводить прош. временем.
Текст 63 - CARMINA BURANA (по К. Орфу)
FORTUNA IMPERATRIX MUNDI
1. O Fortuna
1 O Fortuna, velut luna
2 statu variabilis,
3 semper crescis aut decrescis;
4 vita detestabilis
5 nunc obdurat et nunc curat
6 ludo mentis aciem,
7 egestatem, potestatem
8 dissolvit ut glaciem.
9 Sors immanis et inanis,
10 rota tu volubilis,
11 status malus, vana salus
12 semper dissolubilis,
13 obumbrata et velata
14 mihi quoque niteris;
15 nunc per ludum dorsum nudum
16 fero tui sceleris.
17 Sors salutis et virtutis
18 mihi nunc contraria
19 est affectus et defectus
20 semper in angaria.
82
21 Hac in hora sine mora
22 corde pulsum tangite;
23 quod per sortem sternit fortem,
24 mecum omnes plangite!
I. PRIMO VERE
2. Fortune plango vulnera
25 Fortune plango vulnera
26 stillantibus ocellis,
27 quod sua mihi munera
28 subtrahit rebellis.
29 Verum est, quod legitur
30 fronte capillata
31 sed plerumque sequitur
32 occasio calvata.
33 In Fortune solio
34 sederam elatus,
35 prosperitatis vario
36 flore coronatus:
37 quicquid enim floruit
38 felix et beatus,
39 nunc a summo corui
40 gloria privatus.
41 Fortune rota volvitur:
42 descendo monoratus;
43 alter in altum tollitur;
44 nimis exaltatus.
45 Rex sedet in vertice
46 caveat ruinam!
47 nam sub axe legimus
48 Hecubam reginam.
3. Veris leta facies
49 Veris leta facies
50 mundo pripinatur
51 hiemalis acies
52 victa iam fugatur.
83
53 In vestitu vario
54 Flora principatur,-
55 nemorum dulci sono,
56 que cantu celebratur. Ah!
57 Flore fusus gremio
58 Phebus novo more
39 risum dat, hoc vario
60 jam stipate flore
61 Zephyrus nectareo
62 spirans in odore;
63 certatum pro bravio
64 curamus in amore. Ah!
65 Cytharizat cantico
66 dulcis Philomena,
67 Flore rident vario
68 prata jam serena,
69 salit cetus avium
70 silve per amena,
71 chorus promit virginum
72 iam gaudia millena. Ah!
4. Omnia Sol temperaf
73 Omnia sol temperat
74 purus et subtilis,
75 novo mundo reserat
76 faciem Aprilis,
77 ad amorem properat
78 animus herilis,
79 et iocundis imperat
80 deus puerilis.
81 Rerum tanta novitas
82 in solemni vere
83 et veris auctoritas
84 iubet nos gaudere,
85 vias prebet solitas,
86 et in tuo vere
87 fides est et probitas
88 tuum retinere.
89 Ama me fideliter!
90 fidem meam nota:
91 de corde totaliter
92 et ex mente tota
84
93 sum presentialter
94 absens in remota,
95 quisquis amat taliter,
96 volvitur in rota.
5. Ecce gratum
97 Ecce gratum et optatum
98 Ver reducit gaudia;
99 purpuratum floret pratum
100 Sol serenat omnia.
101 lam iam cedant tristia!
102 Estas redit, nunc recedit
103 Hyemis sevitia.
104 Iam liquescit, et decrescit
105 grando, nix et cetera,
106 bruma fugit, et iam sugit
107 Ver Estatis ubera;
108 illi mens est misera,
109 qui nec vivit, nec lascivit
110 sub Estatis dextera,
111 Gloriantur et letantur
112 in melle dulcedinis,
113 qui conantur, ut utantur
114 premio Cupidinis;
115 simus jussu Cypridis
116 gloriantes et letantes 117 paresesse Paridis.
85
UF DEM ANGER
6. Tanz [без текста]
7. Floret silva
118 Floret silva nobilis,
119 floribus et foliis.
120 Ubi est antiquus
121 meus amicus?
122 Ah! hinc equitavit.
123 eia, quis me amabit?
124 Floret silva undique, <...>
8-10. [текст на старонем. языке]
II. IN TABERNA
11. Estuans interius
125 Estuans interius
126 ira vehementi
127 in amaritudine
128 loquor meae menti:
130 factus de materia,
130 cinis elementi
131 similis sum folio,
132 de quo ludunt venti.
133 Cum sit enim proprium
134 viro sapienti
135 supra petram ponere
136 sedem fundamenti,
137 stultus ego comparor
138 fluvio labenti
139 sub eodem tramite
140 nunquam permanenti.
141 Feror ego veluti
142 sine nauta navis,
143 ut per vias aeris
144 vaga fertur avis
145 non me tenent vincula,
146 non me tenent clavis
147 quero mihi similes
148 et adiungor pravis.
149 Mihi cordis gravitas
150 res videtur gravis;
151 iocus est amabilis
152 dulciorque favis;
153 quicquid Venus imperat
154 labor est suavis,
155 que nunquam in cordibus
156 habitat ignavis.
157 Via lata gradior
158 more iuventutis,
159 implicor et vitiis
160 immemor virtutis,
86
161 voluptatis avidus
162 magis quam salutis,
163 mortuus in anima
164 curam gero cutis.
12. Olim lacus colueram
165 Olim lacus colueram
166 olim pulcher extiteram
167 dum cignus ego fueram.
168 Girat, regirat garcifer,
169 me rogus urit fortiter:
170 propinat me nunc dapifer.
171 Nunc in scutella iaceo,
172 et volitare nequeo,
173 dentes frendentes video.
174 Miser, miser! modo niger
175 et ustus fortiter!
13. Ego sum abbas
176 Ego! Ego sum abbas Cucaniensis et consilium meum est cum bibulis et in secta Decii voluntas mea est, et qui mane quisierit in taberna, post vesperam nudus egredietur, et sic denudatus veste clamabit:
14. In tabema quando sumus
177 In taberna quando sumus,
178 non curamus quid sit humus,
179 sed ad ludum properamus,
180 cui semper insudamus.
181 Quid agatur in taberna,
182 ubi nummus est pincerna,
183 hoc est opus ut queratur,
184 sic quid loquar, audiatur.
185 Quidam ludunt, quidam bibunt,
186 quidam indiscrete vivunt.
187 Sed in ludo qui morantur,
188 ex his quidam denudantur,
189 quidam ibi vestiuntur,
190 quidam saccis induuntur.
87
191 Ibi nullus timet mortem,
192 sed pro Bacho mittunt sortem.
193 Primo pro nummata vini,
194 ex hac bibunt libertini;
195 semel bibunt pro captivis,
196 post haec bibunt ter pro vivis,
197 quater pro Christianis cunctis,
198 quinquies pro fidelibus defunctis,
199 sexies pro soriribus vanis,
200 septies pro militibus silvanis,
201 Octies pro fratribus perversis,
202 nonies pro monachis dispersis,
203 decies pro navigantibus,
204 undecies pro discordantibus,
205 duodecies pro penitentibus,
206 tredecies pro iter agentibus.
207 Tam pro papa quam pro rege
208 bibunt omnes sine lege.
209 Bibit hera, bibit herus,
210 bibit miles, bibit clerus,
211 bibit ille, bibit illa,
212 bibit servus cum ancilla,
213 bibit velox, bibit piger,
214 bibit albus, bibit niger,
215 bibit constans, bibit vagus,
216 bibit rudis, bibit magus.
217 Bibit pauper et egrotus,
218 bibit exul et ignotus,
219 bibit puer, bibit canus,
220 bibit presul et decanus,