Латинский язык: Практические задания для студентов заочного отделения исторического факультета

Министерство образования Российской Федерации

Сыктывкарский государственный университет

Кафедра истории древнего мира и средних веков


ЛАТИНСКИЙ ЯЗЫК


Практические задания

для студентов заочного отделения

исторического факультета


Сыктывкар

2002

Составитель:

ст. преподаватель кафедры истории древнего мира и средних веков Павлов А.А.


Рецензент:

д.ф.н., профессор Федорова Е.В.


Утверждено на заседании УМК исторического факультета СыктГУ 21 июня 2002 года.

Методические указания


Практические задания по латинскому языку предназначены для студентов-историков заочного отделения. Потребность в них диктуется острой нехваткой учебников и учебных пособий по латинскому языку, специально предназначенных для студентов-историков. Основой для разработки заданий послужила практическая часть из учебника латинского языка Г.Г. Козловой (М., 1972).

Главной задачей обучения студентов историков является приобретение ими практических навыков чтения и перевода латинских текстов со словарем. Поэтому основное место в заданиях занимают предложения и тексты для перевода, подбор которых ориентирован, в первую очередь, на историков. С целью лучшего освоения студентами грамматики и определенного лексического минимума в задания включены упражнения на спряжение глагольных и склонение именных форм, предложения для перевода с русского языка на латинский.

Латинский язык изучается студентами заочного отделения в течении двух семестров. Задания с I по XIV предназначены для первого семестра, а с XV по XIX тАУ для второго семестра. Номера заданий соответствуют темам указанного учебника. В начале каждого задания указан соответствующий грамматический материал, который необходимо изучить перед началом работы с данным заданием. Если студент имеет на руках какой-либо иной учебник, то также он должен сначала найти соответствующие разделы, рассмотреть грамматику, а затем приступать к выполнению задания. Задания первого семестра содержат подстрочные словари, необходимые для перевода текста, имеющегося в задании. Задания второго семестра содержат лишь те слова, которые отсутствуют в словаре учебника. Работу с текстами для домашнего чтения следует проводить со словарем учебника, а также используя словарь И. Х. Дворецкого (2 изд. М., 1986), О. Петрученко (М., 1994), либо любой другой латинско-русский словарь. Студентам следует помнить, что слова в подстрочном словаре встречаются только один раз, поэтому по прошествии темы они должны заучиваться (с этой целью составляется “словарь пользователя”, исходя из расчета 10 слов за занятие). Помимо слов должны заучиваться каждое занятие и два крылатых выражения, словарь которых дан в конце учебника. Знание лексического минимума и выражений проверяется преподавателем на зачете и консультациях. Для зачета студент должен также предъявить тетрадь со сделанными заданиями. Учебным планом исторического факультета предусмотрено также выполнение контрольной работы. Задания и текст для контрольной работы также приводятся в пособии. Контрольная работа должна быть выполнена в тетради и выслана для проверки до 1 апреля. Студенты, не выполнившие данные требования не допускаются к сдаче экзамена. Требования к зачету и экзамену содержатся в учебнике Г. Г. Козловой (сс.7 тАУ 10).

В конце пособия имеется приложение, в котором рассмотрены функции латинских падежей, без знания которых невозможен правильный перевод текста.

P.S. (после написанного). Вы начинаете новую для себя работу тАФ в значительной степени самостоятельное изучение иностранного языка. Классическая латынь не столь сложна в изучении, как некоторые другие языки, однако, от человека несведующего, требует кропотливой, усидчивой и регулярной работы. Не пытайтесь облегчить себе жизнь. Навыки, приобретенные при самостоятельной работе над латынью, очень помогут вам в дальнейшем при изучении любого другого языка. Уделяйте языку не менее двух часов в неделю. Не пытайтесь взять латынь “наскоком”. Заучивайте грамматику осмысленно, анализируя и систематизируя материал, создавая логические схемы, раскладывая материал “по полочкам”. В добрый путь! Per aspera ad astra!


задание I


  1. Латинский алфавит

  2. Правила произношения

  3. Долгота и краткость гласных звуков

  4. Правила ударения


А. Прочтите следующие слова, выпишите и напишите транскрипцию:

Clarus, causa, scientia, quot, amicitia, quinque, rhythmus, Theodora, aqua, pax, aurora, nauta, beatus, medicus, cultura, doctor, bestia, Quintus, poeta, Lucretius, littera, Juppiter, lectio, philosophus, poena, dexter, pinguis, Gaius Iulius Caesar, quadratus, consuetudo, Aegiptus, suadeo, Augustus, censura, potentia, October, suus, Euclides, zodiacus, Cyprus, chorus, Pithagoras, Athenae, Graecia, Roma, Italia.

Образец: clarus [кларус].

В. Прочтите, выпишите, проставив ударение:

Thesaurus, religio, audio, audire, theatrum, aetas, elegantia, domus, memoria, amica, historia, femina, publicus, decretum, vita, pater, magistra, studeo, studere, fortuna, fabula, spectaculum, beneficium, instrumentum, accusativus, quaestio, communis, agricola, honestus, humanus, laborare, scaena, respublica, universitas, Aristoteles, Danuvius, Scythia, Sicilia, Neapolis, Britannia, Germania.


задание II


  1. Общие сведения о глаголе

  2. Praesens indicativi activi

  3. Infinitivus praesentis activi

  4. Imperativus praesentis


A. Прочтите, разберите и переведите следующие предложения:

1.Laboro. 2. Semper bene labora. 3. Noli male laborare. 4. Bene lego. 5. Narramus. 6. Cur male audis? 7. Vive valeque. 8. Bene audire debet. 9. Nolite tacere, si dicere debetis. 10. Dum docemus, discimus. 11. Nota bene. 12. Divide et impera. 13. Dum spiro, spero. 14. Sic agite. 15. Cantare amant. 16. Discite, dum vivitis. 17. Sede et narra. 18. Festina lente. 19. Salve. 20. Salvete. 21. Vale. 22. Valete. 23. Veto. 24. Interdiu laborare, noctu dormire debemus. 25. Quid agis? 26. Saepe Latine legite et scribite. 27. Latine multum legere et scribere debetis.

СЛОВА


laboro, are 1 тАУ трудиться, работать

semper тАУ всегда

bene тАУ хорошо

male тАУ плохо

lego, ere 3 тАУ читать

narro, are 1 тАУ рассказывать

cur тАУ почему?

audio, ire 4 тАУ слушать

vivo, ere 3 тАУ жить

valeo, ere 2 тАУ быть здоровым

que тАУ и (постпозитивный союз)

taceo, ere 2 тАУ молчать

si тАУ если

dico, ere 3 тАУ говорить

dum тАУ пока

doceo, ere 2 тАУ учить

disco, ere 3 тАУ учиться

noto, are 1 тАУ замечать

divido, ere 3 тАУ разделять

impero, are 1 тАУ приказывать, властвовать


spiro, are 1 тАУ дышать

spero, are 1 тАУ надеяться

sic так

ago, ere 3 тАУ делать; вести

canto, are 1 тАУ петь

amo, are 1 тАУ любить

sedeo, ere 2 тАУ сидеть

festino, are 1 тАУ спешить, торопиться

lente тАУ медленно

salvo, ere 2 тАУ быть здоровым, здравствовать

veto, are 1 тАУ запрещать

interdiu тАУ днем

noctu тАУ ночью

dormio, ire 4 тАУ спать

quid тАУ что?

saepe тАУ часто

Latine тАУ по латински

scribo, ere 3 тАУ писать

multum тАУ много

et тАУ и


B. Определите спряжение следующих глаголов и образуйте от них первое лицо настоящего времени: sentire, errare, vincere, movere, curare, venire, mittere.

C. Проспрягайте в praesens indicativi activi следующие глаголы: laboro, -are; lego, -ere; audio, -ire.


ЗАДАНИЕ III


  1. Первоначальные сведения о существительном: I склонение

А. Просклоняйте выражения: cura magna; sententia vera.

B. Определите форму существительных (укажите все возможные случаи):

1. Puellae. 2. Natura. 3. Fortunam. 4. Causis. 5. Pennas. 6. Siciliae. 7. Tabularum. 8. Victoriis. 9. Patriam.

Образец: stella тАУ stella, ae f тАУ звезда; возможны nom. sing. и abl. sing.

C. Прочитать, разобрать и перевести текст:


De Germania


Tacitus Germaniam et vitam incolarum describit. Incolae Asiae vel Africae vel Italiae Germaniam non petunt; metuunt enim silvas terrae et ferociam incolarum. Incolae Germaniae in pugna hastas gerunt. Galeis se non tegunt. Litteras incolae Germaniae neglegunt. Agriculturam saepe curae feminarum comittunt.


СЛОВА


Tacitus, i m тАУ Тацит

Germania, ae f тАУ Германия

vita, ae f тАУ жизнь

incola, ae m тАУ житель

describo, ere 3 тАУ описывать

Asia, ae f тАУ Азия

Africa, ae f тАУ Африка

Italia, ae f тАУ Италия

peto, ere 3 тАУ нападать

metuo, ere 3 тАУ бояться

enim тАУ ведь

silva, ae f тАУ лес

terra, ae f тАУ земля, страна

ferocia, ae f тАУ дикость

pugna, ae f тАУ битва

hasta, ae f тАУ копье

gero, ere 3 тАУ нести

galea, ae f тАУ шлем

tego, ere 3 тАУ покрывать

se тАУ себя

littera, ae f тАУ буква; во множ. числе тАУ письменность, литература

neglego, are 1 тАУ пренебрегать

agricultura, ae f тАУ земледелие

cura, ae f тАУ забота

femina, ae f тАУ женщина

comitto, ere 3 тАУ поручать


Образец: Tacitus Germaniam et vitam incolarum describit.

Tacitus тАУ подлежащее; nom. sing., 2 скл., Tacitus, i m тАУ Тацит

describit тАУ сказуемое; praes. ind. act., 3 лицо, sing., от describo, ere 3 тАУ описывает

Germaniam тАУ прямое дополнение; acc. sing.,1 скл., от Germania, ae f тАУ Германию

vitam тАУ прямое дополнение; acc. sing., 1 скл., от vita, ae f тАУ жизнь

incolarum тАУ gen. pl., 1 скл., от incola, ae m тАУ жителей

Тацит описывает Германию и жизнь ее жителей.


D. Прочитать, разобрать и перевести текст:


De Italia


Italia est magna paeninsula Europae. Incolas Italiae terra fecunda alit. In terra agricolae laborant. Familiae agricolarum in casis parvis habitant. Italia silvas magnas et pulchras habet. In silvis, ubi bestiae vivunt, multae herbae et aliae plantae sunt. Italiam aqua Hadriae quoque alit. In aqua Hadriae nautae navigant. Familiae nautarum in ora maritima vitam agunt. Hic mercatura floret.

Agricolae et nautae saepe de Italia et de historia Romae familiis suis narrant. Familiae agricolarum et nautarum historiam Italiae libenter audiunt et fabulas poetarum quoque saepe legunt. Historia docet, fabula delectat. Historia est magistra vitae.


СЛОВА


magnus, a, um тАУ большой

paeninsula, ae f тАУ полуостров

fecundus, a, um тАУ плодородный

alit тАУ praes. ind. activi, 3 лицо, sing., от alo, ere 3 тАУ кормить, питать

in (+acc. на вопрос куда? +abl. -где?) тАУ в, на

agricola, ae m тАУ земледелец

laboro 1 тАУ работать, трудиться

familia, ae f тАУ фамилия, семья

habito 1 тАУ жить, населять

casa, ae f тАУ хижина

parvus, a, um тАУ маленький

magnus, a, um тАУ большой

pulcher, chra, chrum тАУ красивый

habeo 2 тАУ иметь

bestia, ae f тАУ зверь, животное

vivo 3 тАУ жить

herba, ae f тАУ трава

alius, a, um тАУ другой

planta, ae f тАУ растение

nauta, ae m тАУ моряк

navigo 1 тАУ плавать

ora, ae f тАУ берег, граница, край

maritimus, a, um тАУ морской

ago 3 тАУ вести, делать

hic тАУ здесь

mercatura, ae f тАУ торговля

floreo 2 тАУ цвести, процветать

de (+abl.) тАУ о, об

historia, ae f тАУ история

Roma, ae f тАУ Рим

narro 1 тАУ рассказывать

suus, a, um тАУ свой

libenter тАУ охотно

fabula, ae f тАУ рассказ, басня, поэма

poeta, ae m тАУ поэт

lego 2 тАУ читать

delecto 1 тАУ услаждать

magistra, ae f тАУ учительница

aqua Hadria тАУ Адриатическое море

quoque тАУ также


ЗАДАНИЕ IV


  1. Imperfectum indicativi activi

  2. II склонение существительных

  3. Прилагательные I и II склонений и притяжательные местоимения


А. Проспрягайте в praesens и imperfectum indicativi activi: paro, are; doceo, ere; pono, ere; venio, ire.

В. Просклоняйте слова: officium, modus, frugifer, frater.

C. Прочитайте, разберите и переведите текст:


Галлия при Цезаре


Inter populos Galliae antiquae perpetua discordia erat. Itaque bella non desinebant. Validus populus Aeduorum velut dominus vicinos suos premebat. Aeduorum adversarii erant Sequani, qui ad Sequanae ripas incolebant. Sequani, fortuna sua non contenti, per legatos ab Ariovisto auxilium contra Aeduos petebant. Ariovistus cum magnis copiis Sequanis succurebat. Iam Germani sicut tyranni superbi Gallis suum imperium imponebant. Adimebant eis arma, expellebant agricolas ex vicis, nimia tributa exigebant.

Ariovistus ad Gallos sicut ad servos mandata mittebat. Galli Ariovistum, adhuc invictum, magis metuebant, quam Aeduos. Recedebat gratia Aeduorum apud populos Galliae. Sed populus Romanus fidus socius Aeduorum erat. Caesar in provinciis Romanis copias cogebat, nam in animo habebat Aeduos defendere atque Aeduorum auxilio (приложение Вз 11) Germanos ex Gallia expellere suumque imperium ceteris Gallis imponere.


СЛОВА


inter (+acc.) тАУ между, среди

Gallia, ae f тАУ Галлия

antiquus, a, um тАУ древний, античный

perpetuus, a, um тАУ постоянный

discordia, ae f тАУ раздор, разлад

bellum, i n тАУ война

desino 3 тАУ прекращаться

validus, a, um -суровый

populus, i m тАУ народ

velut тАУ как

dominus, i m тАУ хозяин

vicinus, i m тАУ сосед

premo 3 тАУ давить, подавлять

adversarius, i тАУ противник

Sequani,orum m тАУ секваны

ripa, ae f тАУ река

incolo 3 тАУ жить, населять

fortuna, ae f тАУ судьба, счастье

contentus, a, um тАУ довольный

legatus, i m тАУ посол, легат

Ariovistus, i m тАУ Ариовист

peto 3 тАУ просить

copia, ae f тАУ мн.ч. войска

succurro 3 тАУ приходить на помощь

tyrannus, i m тАУ тиран

superbus, a, um тАУ гордый, суровый

imperium, i n тАУ власть

impono 3 тАУ класть; возложить

ad (+acc.) тАУ к

servus, i m тАУ раб

mandatum, i n тАУ распоряжение, приказ

mitto 3 тАУ посылать

adhuc тАУ до сих пор

invictus, a, um тАУ непобедимый

metuo 3 тАУ бояться

magis тАУ больше

quam тАУ чем

recedo 3 тАУ отступать, идти назад

gratia (+gen.) тАУ для, ради

apud (+acc.) тАУ у, около, возле

fidus, a, um тАУ верный, надежный

socius, i m тАУ союзник

Caesar, Caesaris m тАУ Гай Юлий Цезарь

provincia, ae f тАУ провинция

cogo 3 тАУ собирать

nam тАУ так как, ибо

in animo habere тАУ намереваться

defendo 3 тАУ защищать

ceterus, a, um тАУ прочий, остальной

vicus, i m тАУ деревня, поселок

nimius, a, um тАУ чрезмерный

tributum, i n тАУ налог

exigo 3 тАУ выгонять

adimo 3 тАУ отнимать

expello 3 тАУ изгонять



ЗАДАНИЕ V


  1. Futurum I activi

  2. Указательные местоимения ille и iste; определительное местоимение ipse

  3. Местоименные прилагательные


А. Определите форму глагола.

1. Mittes. 2. Mittebat. 3. Mittit. 4. Habet. 5. Vivent. 6. Vivunt. 7. Vivebant. 8. Valent. 9. Valebit. 10. Dicetis. 11. Dicebatis. 12. Dicam. 13. Docetis. 14. Docebas. 15. Ducet. 16. Ducit. 17. Ducebat. 18. Videmus. 19. Videbat. 20. Parent. 21. Parebam. 22. Parabam. 23. Parat. 24. Parabunt. 25. Parient. 26. Parit.

Образец: mittes тАУ fut.I, ind.act., 2 лицо, sing., от mitto 3 тАУ ты пошлешь, ты будешь посылать.

В. Прочитайте, разберите и переведите предложения. 1.Verum amicum pecunia non parabis. 2. Stellas caeli oculis nunquam numerabitis. 3. Persa: “Prae copia sagittarum,-inquit,-solem (солнца) non videbitis!”. Tum Lacedemonius: “In umbra, igitur, pugnabimus!”


СЛОВА


verus, a, um тАУ верный

amicus, i m тАУ друг

pecunia, ae f тАУ деньги

paro 1 тАУ приобретать

stella, ae f тАУ звезда

caelum, i n тАУ небо, воздух, климат

oculus, i m тАУ глаз

nunquam тАУ никогда

numero 1 тАУ считать

Persa, ae m тАУ перс


sagitta, ae f тАУ стрела

inquit тАУ говорит

video 2 тАУ видеть

tum тАУ тогда

Lacedemonius, i m тАУ лакедемонянин

umbra, ae f тАУ тень

igitur тАУ следовательно, итак

pugno 1 тАУ сражаться

prae (+abl.) тАУ из-за, перед

copia, ae f тАУ обилие


С. Прочитайте, разберите и переведите предложения:

1. Inter dominum et servum nulla amicitia est. 2. Totus populus noster pro patria fortiter pugnabat et, si opus erit, pugnabit. 3.Alteram ille amat puellam, ego amo alteram. 4. Utrumque vitium est: et omnibus (всем) credere et nulli. 5. Avarus ipse miseriae causa est suae. 6. Istam sententiam mutare debes. 7. Videsne silvam illam? 8. Alter alterius auxilii eget. 9. Illius amicus sum. 10.Liberabisne amicos tuos ab ista cura? 11. Antigonum Phillippus filius interrogat: “Quando castra movebimus?” Tum Antigonus: “Num,-inquit,-solus tubae sonum non audies?”


СЛОВА


amicitia, ae f тАУ дружба

patria, ae f тАУ родина

fortiter тАУ храбро

opus est тАУ нужно, необходимо

amo 1 тАУ любить

puella, ae f тАУ девушка, девочка

utrumque тАУ и то и другое

vitium, i n тАУ ошибка, заблуждение

credo 3 тАУ верить, доверять

avarus, a, um тАУ жадный, алчный

miseria, ae f тАУ беда, несчастье

causa, ae f тАУ причина

sententia, ae f тАУ мнение, решение

sonus, i m звук

muto 1 тАУ менять, изменять

debeo 2 тАУ быть должным

ne тАУ ли (вопросительная частица)

egeo 2 тАУ нуждаться

libero 1 тАУ освобождать

Antigonus, i m тАУ Антигон

Philippus, i m тАУ Филип

filius, i m тАУ сын

interrogo 1 тАУ спрашивать

quando тАУ когда

castrum, i n тАУ мн.ч. военный лагерь

moveo 2 тАУ двигать, приводить в движение

tuba, ae f тАУ труба


ЗАНЯТИЕ VI


  1. III склонение существительных

  2. Соотношение форм косвенных падежей и именительного

  3. Род имен существительных III склонения


А. Определить форму существительных, перевести.

1. Doctores. 2. Arboribus. 3. Civitate. 4. Obsides. 5. Commutatione. 6. Plebes. 7. Equitum. 8. Sermoni. 9. Rationem. 10. Magnitudine. 11. Vulnera. 12. Artium. 13. Pacem. 14. Orbi. 15. Morum. 16. Morte. 17. Finibus. 18. Fulminum. 19. Virtute. 20. Corpora.

Образец: Militibus тАУ miles, itis m тАУ воин; militibus тАУ abl. или dat. plur. тАУ воинами (воинам).


В. Просклонять, переводя каждый падеж: flumen magnum; pars ignota; illa legio Romana; mons altus; animal ferum.


C. Прочитайте, разберите и переведите текст.


De servis Romanorum


Antiquis temporibus (прил. Вз 16) captivos in bellis Romani non necabant, sed illi servorum modo in civitatibus victorum suorum vivebant et dominis opulentis et superbis servebant. Multi servi iam in condicione servorum nati erant. Etiam cives liberi, qui (которые) pecuniam debitam solvere non poterant (могли), libertatem amittebant, et creditores illos servitute afficiebant. Domini in servos vitae necisque potestatem habebant. Servi privati apud dominos loco ministrorum, medicorum aut magistrorum serviebant, servi publici in agris summa corporum contentione laborabant. Servi miseri saepe a dominis fugiebant. Servos fugitivos domini duris poenis afficiebant. Multos etiam cruci affigebant et morte puniebant. Nonnumquam servi etiam contra dominos arma movebant. Magnam servorum seditionem Spartacus regebat.

СЛОВА


tempus, oris n тАУ время

captivus, i m тАУ пленник

neco 1 тАУ убивать

civitas, atis f тАУ государство, гражданство

victor, oris m тАУ победитель

opulentus, a, um тАУ состоятельный, богатый

servio 4 тАУ служить

conditio, onis f тАУ состояние, условие

natus est тАУ быть рожденным, родиться

civis, is m, f гражданин

liber, era, um тАУ свободный

solvo 3 тАУ уплачивать

debitus, a, um тАУ взятый в долг

libertas, atis f тАУ свобода

amitto 3 тАУ терять

creditor, oris m тАУ кредитор

servitus, utis f тАУ рабство; servitute afficere тАУ быть порабощенным

afficio 3 тАУ наделять, снабжать

seditio, onis f тАУ мятеж

rego 3 тАУ править, управлять

Spartacus, i m тАУ Спартак

nex, necis m тАУ убийство, насильственная смерть, казнь

potestas, atis f тАУ власть

privatus, a, um тАУ частный

locus, i m тАУ место; loco тАУ на месте, вместо

minister, tri m тАУ помощник

medicus, i m тАУ врач

magister, tri m тАУ учитель

publicus, a, um тАУ общественный, государственный

corpus, oris n тАУ тело; мн.ч. силы

contentio, onis f тАУ усилие; summa contentione тАУ с величайшим напряжением

miser, era, um тАУ жалкий, несчастный

fugo 1 обращать в бегство, бежать

fugitivus, a, um тАУ беглый

durus, a, um тАУ твердый, суровый

poena, ae f тАУ кара, наказание

crux, cis f тАУ крест, орудие пыток

affigo 3 тАУ прибивать, приколачивать

mors, tis f тАУ смерть

punio 4 тАУ наказывать, карать


ЗАДАНИЕ VII


  1. Прилагательные III склонения

  2. Participium praesentis activi

  3. Указательное местоимение is, ea, id


А. Просклонять: is nobilis Romanus тАУ этот знатный римлянин, ea magna urbs тАУ этот большой город, id notum flumen тАУ эта известная река.

В. Определить все возможные формы и значения слов.

1. Hostis. 2. Hostia. 3. Hostium. 4. Hostiam. 5. Hostiis. 6. Vitam. 7.Vitas. 8. Vitant. 9. Potentis. 10. Potentia. 11. Potentium. 12.Potentiam. 13. Finis. 14. Finit. 15. Finimus. 16. Finibus. 17. Finium. 18. Finiunt.

C. Прочитайте, разберите, переведите текст.


De Achille


Celeber est Achilles, filius Pelei regis et Thetidis deae. Achilles particeps belli Troiani erat. Celebre est scutum, celebria sunt arma Achillis. Et scutum et arma ei Haephaestus ille fabricat. Celebris est celeritas Achillis. Celeritate sua increbili et magno corporis robore Achilles Troianis terribilis erat. Ira Achillis Graecis perniciosa erat. Mors Patrocli, eius amici, Achilli dolores acres dat. Propterea Achilles Hectorem ad pugnam provocat et virum fortem necat.


СЛОВА


celeber, bris, e тАУ известный

Achilles, is m тАУ Ахилл(ес)

Peleus, i m тАУ Пелей

rex, regis m тАУ царь

Thetis, idis f тАУ Фетида

dea, ae f тАУ богиня

particeps, cipis m f тАУ участник

scutum, i n тАУ щит

fabrico 1 тАУ изготавливать, делать

celeritas, atis f тАУ быстрота

incredibilis, e тАУ невероятный

robor, oris n тАУ сила, мощь, дуб

terribilis, e тАУ страшный, ужасающий

ira, ae f тАУ гнев

perniciosus, a, um тАУ губительный

mors, rtis f тАУ смерть

Patroclus, i m тАУ Патрокл

dolor, oris m тАУ боль, горе, страдание

acer, acris, e тАУ острый, резкий

do 1 тАУ давать

propter тАУ вследствие, по причине

Hector, oris m тАУ Гектор

provoco 1 тАУ вызывать

vir, i m тАУ муж (мужчина)

fortis, e тАУ храбрый



ЗАДАНИЕ VIII


  1. Страдательный залог. Форма и значение глаголов

  2. Понятие об активной и пассивной конструкциях

  3. Местоимения личные и возвратное

  4. Двойной винительный и двойной именительный падеж

А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Bonus liber non semel legitur. 2. Instrumenta et arma e ferro parantur. 3. Castra copiarum Romanarum vallo fossaque muniebantur. 4. Iucundum est amari, non minus тАУ amare. 5. A probis probari, ab improbis improbari тАУ aequum bonum est. 6.Memoria virorum magnorum civitatis nostrae nunquam exstinguetur semperque manebit. 7. Ubi vinci necesse est, expedit cedere. 8. Nilus Aegiptum irrigat et eam fertilem efficit. 9. Amicus me adiuvat; auxilium eius mihi gratum erat; gratias ei ago, diligo eum. 10. Is te heredem facit. 11. Nec possum (могу) tecum vivere, nec sine te.


СЛОВА


bonus, a, um тАУ хороший

liber, bri m тАУ книга

semel тАУ однажды

ferrum, i n тАУ железо

vallum, i n тАУ вал

fossa, ae f тАУ ров

munio 4 тАУ укреплять

iucundus, a, um тАУ приятный

probus, a, um тАУ порядочный, честный

improbus, a, um тАУ непорядочный

probo 1 тАУ судить

aequus, a, um тАУ ровный

memoria, ae f тАУ память

exstinguo, nxi, nctum 3 тАУ стирать

vinco, vici, victum 3 тАУ побеждать

necesse est тАУ необходимо

expedit тАУ (безл.) полезно, выгодно

cedo, cessi, cessum 3 тАУ уходить, уступать

Nilus, i m тАУ Нил

irrigo 1 тАУ орошать

fertilis, e тАУ плодородный

efficio, feci, fectum 3 тАУ делать

adiuvo, iuvi, iutum 1 тАУ помогать

gratias (graciam) agere тАУ благодарить

diligo, lexi, lectum 3 тАУ ценить, уважать

heres, edis m f тАУ наследник

maneo, nsi, nsum 2 тАУ сохраняться


В. Проделать следующие грамматические упражнения:

а) в 1-м предложении поставить подлежащее во множественном числе и соответственно изменить сказуемое;

б) в 10-м предложении поставить подлежащее и прямое дополнение во множественном числе и произвести вытекающие из этого изменения;

в) изменить время всех глаголов, стоящих в личной форме, так, чтобы каждый глагол выступал во всех уже известных временах;

г) найти accusativus duplex.


ЗАНЯТИЕ IX


  1. Система времен латинского глагола

  2. Основные (главные) формы латинского глагола

  3. Образование глагольных форм от трех основ

  4. Глаголы в словаре


А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Puer multis verbis monitus est. 2. Discipulus a magistris laudatus erat. 3. Discipulo, a magistris laudato, libri donati sunt. 4. Ab Augusto forum Romae (приложение Вз 25) aedificatum est. 5. In foro, ab Augusto aedificato, multa et pulchra aedificia erant. 6. Incolae oppidi nuntio cladis territi erant. 7. Aedificia flamma deleta sunt. 8. Ab amicis servati sumus. 9. Bituriges ad Aeduos legatos miserunt rogatum subsidium. 10. Caesar, postquam Helvetios proelio vicit, a multis populis Galliae contra Germanos auxilio (приложение Вз 23) vocatus est. Germani enim nonnullis annis ante Galliam intraverunt et occupaverunt. Itaque Caesar, a Gallis oratus, copias suas in Galliam transportavit. Ibi copiae eius cum Germanis pugnaverunt. Iam primo anno copias eorum superavit.


СЛОВА


puer, i m тАУ мальчик

moneo, ui, itum 2 тАУ напоминать, уговаривать, ободрять, внушать

verbum, i n тАУ слово, глагол

discipulus, i m тАУ ученик

laudo 1 тАУ хвалить

dono 1 тАУ дарить

aedifico 1 тАУ строить, сооружать

oppidum, i n тАУ крепость, город

nuntius, i m тАУ вестник; известие, весть

clades, is f тАУ несчастье, бедствие

terreo, ui, itum 2 тАУ пугать, устрашать

deleo, evi, etum 2 тАУ разрушать

proelium, i n тАУ битва, сражение

voco 1 тАУ звать, призывать

intro 1 тАУ входить

occupo 1 тАУ захватить, завладеть

transporto 1 тАУ переправлять

supero 1 тАУ побеждать,превосходить

annus, i m тАУ год

flamma, ae f огонь

servo 1 хранить, сохранять

subsidium, i n тАУ помощь, подкрепление

mitto, misi, missum 3 тАУ посылать

rogo 1 спрашивать, просить


В. Замените пассивную конструкцию предложений 1, 2, 4, 6, 7 и 8 активной, оставив те же времена глаголов.

С. Прочитайте, разберите и переведите текст.


Galli Romam expugnant


Quarto saeculo ante aeram nostram Roma in magno periculo erat. Galli enim cum copiis Romanorum ad fluvium Alliam contenderant easque fuderant. Multi Romani ceciderant. Tum Romani Capitolium solum defendere constituerunt. Paulo post Galli in portas irruperunt. Postquam tecta incenderunt, Capitolium frustra contenderunt. Nam Marcus Manlius fortiter Capitolium defendit neque se dedidit. Sed magna inopia frumenti Romanos premebat. Itaque Manlius cum Gallis de indutiis egit. Regulus Gallorum magnum auri pretium poposcit. “Si aurum, тАУ inquit, тАУ pependeritis, decedam. Si pretium non solveritis, neque viris, neque feminis, neque pueris parcam”. Romani aurum suum tradiderunt. Tamem Galli auro allato contenti non erant. Tum matronae ornamenta sua Gallis contulerunt et una ex iis “Occiderunt, тАУ inquit, тАУ mariti filiique; ita nostrum est ornamenta exuere”. Ut alii memoriae prodiderunt, regulus Gallorum, postquam aurum pependit, auro gladium addidit et dixit: “Vae victis!”


СЛОВА


saeculum, I n тАУ век

periculum, I n тАУ опасность, риск

fluvius, I m тАУ река

contendo, ndi, ntum 3 тАУ сражаться

fudno, fudi, fusum 3 тАУ обращать в бегство, разбивать

caedo, cecidi, caesum 3 тАУ убивать

constituo, tui, tutum 3 тАУ постановлять

porta, ae f тАУ ворота

59aulo тАУ немного, несколько

incendo, ndi, nsum 3 тАУ поджигать

frustra тАУ напрасно

dedo, dedidi, deditum 3 тАУ предавать; se d.- сдаваться

inopia, ae f тАУ недостаток, нужда

premo, pressi, pressum 3 тАУ беспокоить

frumentum, I n тАУ хлеб, зерно

indutiae, arum f тАУ перемирие

precium, I n тАУ цена; auri p.- сумма золота

matrona, ae f тАУ матрона, почтенная замужняя женщина

ornamentum, I n тАУ украшение

confero, contuli, collatum, conferre тАУ собирать, свозить отовсюду

occido, cidi, casum 3 тАУ погибать

maritus, I m тАУ муж, супруг

exuo, ui, utum 3 тАУ освобождать, отдавать

prodo, didi, ditum 3 тАУ передавать; memoriae p.- рассказывать для потомства

gladius, I m тАУ меч

addo, didi, ditum 3 тАУ придавать, прибавлять (к чему тАУ dat.)

pendo, pependi, pensum 3 тАУ платить

parco, peperci,-, 3 тАУ щадить

trado, didi, ditum 3 тАУ отдавать

affero, attuli, allatum, afferre тАУ приносить

posco, poposci, -, 3 тАУ требовать

regulus, i m тАУ царек


D. Определить все возможные значения следующих форм.

1. Amato. 2. Superatis. 3. Habito. 4. Nuntio. 5. Sensi. 6. Serviverunt. 7. Servatus. 8. Defendit. 9. Vicisti. 10. Victi. 11. Eget. 12. Agit. 13. Eguimus. 14. Egimus. 15. Acta.

Образец: superato тАУ partic.perf. passivi от глагола supero, -avi, -atum 1 побеждать тАУ dat. или abl. sing. тАУ побежденному или побежденным.


ЗАДАНИЕ X


  1. Глагол esse тАУ быть

  2. Esse с приставками и сложный глагол posse

  3. Относительное местоимение qui, quae, quod


А. Определить формы и значения слов.

1. Possunt. 2. Possessio. 3. Poterant. 4. Poterunt. 5. Potuerunt. 6. Potuerant. 7. Potuerint. 8. Nobis. 9. Nobilis. 10. Adducunt. 11. Abduxerunt. 12. Insunt. 13. Desumus. 14. Abest. 15. Adest.

B. Прочитать, разобрать и перевести предложения.


1. Is, qui tibi in periculo adest, amicus tuus est. 2. Adeste eis, quorum auxilium vobis non deest. 3. Is copiis praeerit, in quo summa scientia belli est. 4. Nisi laboratis et semper officio deestis, vobis ipsis obestis. 5. Scientiae nobis omnibus prosunt. 6. Gratus semper fui iis, a quibus eruditus eram. 7. Aristides, qui cognomine Iustus appellatus erat, in exsilium missus est. 8. Nemo iudicabitur, antequam accusatus erit. 9. Quum potes, amicum adiuva! 10. Vir bonus est, qui prodest , quibus potest (Cicero). 11. Praeterita mutare non possumus (Cicero). 12. Dicam, si potero, Latine (Cicero). 13. Feci, quod potui.


СЛОВА


adsum, adfui, тАУ adesse тАУ помогать

desum, defui, тАУ deesse тАУ не хватает

praesum, fui, тАУ esse тАУ командовать

obsum, fui, тАУ esse тАУ вредить

nisi тАУ если не, кроме как

officium, i n обязанность; officio (dat.) deesse тАУ не исполнять обязанность


prosum, profui, тАУ prodesse тАУ быть полезным, помогать

erudio 4 тАУ обучать, просвещать

exsilium, i n тАУ изгнание

iudico 1 тАУ судить

accuso 1 тАУ обвинять

adiuvo, iuvi, iutum 1 тАУ помогать

praeterita, orum n тАУ прошлое


ЗАДАНИЕ XI


  1. IV склонение

  2. V склонение

  3. Participium futuri activi

  4. Отложительные и полуотложительные глаголы


A. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Nihil semper suo statu manet. 2. Motus terrae est ab occasu ad ortum. 3. Nonnulla loca terrae ob gelu asperum incolas non habent. 4. Nemo nostrum amico in rebus adversis auxilium negabit. 5. Planities erat magna et in ea tumulus satis grandis; eo Ariovistus et Caesar ad colloquium venerunt. 6. Lingua Latina diu apud populos Europae in magno usu erat. 7. Ubi ira dominatur, ratio non valet. 8. Miraris, et ego miratus sum. 9. Satis diserte pro se veritas loquitur. 10. Amici id, quod polliciti sunt, dabunt. 11. Senatus et magistratus rei publicae Romanae praeerant. Imperio magistratuum Romani parebant. 12. In signis exercitus Romani eae litterae erant: SPQR (=senatus consulto [см. приложение Вз 11]). 13. Ariovistus, dux Sueborum, priusquam cum exercitu Romano acie (прил. Вз 11) pugnat, multos dies exercitum suum in castris continet. 14. Romani antiqui parva manu magnas adversariorum copias superabant. Bello Punico secundo autem copiae adversariorum interdum exercitui Romano (прил. Вз 22) perniciei et interitui (прил. Вз 23) erant.


СЛОВА


maneo, nsi, nsum 2 тАУ сохраняться

status, us m тАУ состояние, положение

occassus, us m тАУ закат, запад

ortus, us m тАУ восток, восход

gelu, us n тАУ холод

asper, era, um тАУ суровый

res, rei f тАУ вещь, дело; res adversae тАУ несчастье, неудача

nego 1 тАУ отрицать, отказывать

planities, ei f тАУ равнина

tumulus, i m тАУ холм

satis тАУ достаточно, довольно

grandis, e тАУ большой, огромный

colloquium, i n тАУ разговор, беседа

usus, us m тАУ употребление

dominor, atus sum, ari 1 тАУ господствовать, властвовать

pernicies, ei f тАУ гибель

ratio, onis f тАУ разум, образ мыслей

miror 1 тАУ удивляться

loquor, locatus sum, loqui 3 тАУ говорить, разговаривать

veritas, atis f тАУ правда, истина

diserte тАУ ясно

polliceor, citus sum, eri 2 тАУ обещать

senatus, us m тАУ сенат

magistratus, us m тАУ магистрат

signum, i n тАУ знамя; знак

nummus, i m тАУ монета

dux, cis m тАУ вождь

priusquam тАУ прежде чем

acies, ei f тАУ строй, сражение

contineo, tinui, tentum 2 тАУ содержать

manus, us f тАУ отряд; рука, сила

interitus, us m тАУ гибель, уничтожение


ЗАДАНИЕ XII


  1. Указательное местоимение hic, haec, hoc

  2. Определительное местоимение idem

  3. Вопросительные и неопределенные местоимения

  4. Отрицательные местоимения


А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Nemo amat eos, quos timet. 2. Semper nos delectat aut aliquis utilis labor, aut aliqua bona ars, aut aliquod gratum studium. 3. Non semper iidem homines de iisdem rebus eadem iudicant. 4. Quae amicitia potest esse inter ingratos? 5. Nullum bonum est sine aliquo malo.


СЛОВА


timeo, ui,-, 2 тАУ бояться

delecto 1 тАУ забавлять, услаждать

utilis, e тАУ полезный

ars, tis f тАУ ремесло, искусство, наука

studium, i n тАУ занятие

ingratus, a, um тАУ неблагодарный


В. Прочитайте и переведите текст.


Nauta et agricola


Nauta et agricola diversi sunt moribus et studiis. Hic stabilem habet sedem, ille locum mutat. Hic mores antiquos servat, ille morum alienorum studiosus est. Huic sermo tantum patrius, illi aliae quoque linguae notae sunt. Huius vita tranquilla est, illius periculorum plena. Hunc agri et prata, illum fluvii et maria delectant. Sermones quoque nautarum et agricolarum diversi sunt: hi narrant de agris de frugibus, illi de terris alienis, de urbibus, navibus, procellis.


СЛОВА


diversus, a, um тАУ различный

mos, moris m тАУ обычай, образ жизни

stabilis, e тАУ постоянный, неизменный

sedes, is f тАУ место жительства, сиденье

studiosus, a, um тАУ любознательный

sermo, onis m тАУ разговор, беседа

notus, a, um тАУ известный

tranquillus, a, um тАУ спокойный

pratum, i n тАУ луг

mare, is n тАУ море

frux, gis f тАУ плод, фрукт

urbs, bis f тАУ город

navis, is f тАУ корабль

procella, ae f тАУ буря


С. Прочитайте, разберите и переведите текст.


Omnia fluunt, omnia mutantur


Nemo nostrum idem est in senectute, qui erat iuvenis, nemo est mane, qui erat pridie. Quidquid vides, currit cum tempore, nihil ex his, quae videmus, manet. Hoc est, quod ait Heraclitus: In idem flumen bis non descendimus: manet idem fluminis nomen, aqua transmissa est (Seneca).


СЛОВА


senectus, utis f тАУ старость, зрелость

iuvenis, e тАУ молодой, юный

mane тАУ утром

pridie тАУ прежде, накануне, днем ранее

curro, cucurri, cursum 3 тАУ бежать

aio, ait, -, тАУ говорить, утверждать

descendo, scendi, scensum, ere тАУ идти, спускаться, вступать

transmitto, misi, missum 3 тАУ передавать, переправляться, пересылать


ЗАДАНИЕ XIII


  1. Общие сведения о степенях сравнения прилагательных

  2. Сравнительная степень; превосходная степень

  3. Особенности в образовании степеней сравнения

  4. Наречия; образование наречий

  5. Степени сравнения наречий


А. Прочитайте, разберите и переведите предложения.

1. Aetas dulcissima adulescentia est (Plin.Epist.). 2. Fideliores sunt oculi auribus . 3. Pax vel iniusta utilior est, quam iustissimum bellum (Cic.). 4. Homini homine nihil pulchrius videtur (Cic). 5. Nullus est locus domestica sede iucundior (Cic). 6. Gravissimum est imperium consuetudinis. 7. Non minor voluptas percipitur ex velissimis rebus, quam ex pretiosissimis (Cic.). 8. Veterrimus homini optimus est amicus. 9. Homines amplius oculis, quam auribus credunt (Seneca. Epist). 10. Omne bellum sumitur facile, aegerrime desinit (Sall.). 11. Ex inferiore loco in superiorem non satis commode tela adidi possunt (Caes.). 12. Facile omnes, quum valemus, recta consilia aegrotis damus (Terentius). 13. Summi montium vertices nive aeterna tecti sunt. 14. Nuntiis litterisque Allobrogum commotus, Caesar duas legiones in citeriore Gallia novas conscripsit; cum his legionibus legatus Quintus Pedius in ulteriorem Galliam missus est.


СЛОВА


adulecsentia, ae f тАУ юность, молодость

dulcis, e тАУ сладкий, приятный

aetas, atis f тАУ время жизни, возраст

fidelis, e тАУ верный, надежный

oculus, i m глаз

auris, is f тАУ ухо

pax, pacis f тАУ мир

iniustus, a, um тАУ несправедливый

iustus, a, um тАУ справедливый

homo, inis m тАУ человек

video, vidi, visum 2 видеть, pass. kазаться

domesticus, a, um тАУ домашний

iucundus, a, um тАУ приятный

gravis, e тАУ тяжелый, важный, веский

consuetudo, inis f тАУ привычка, обычай

voluptas, atis f удовольствие, наслаждение, радость

percipio, cepi, ceptum 3 тАУ принимать, ощущать, воспринимать

vilis, e тАУ дешевый

aeger, gra, um тАУ тяжелый

commoveo, movi, motum 2 тАУ побуждать, волновать

conscribo, psi, ptum 3 тАУ формировать

desino, sii, situm 3 прекращаться

commodus, a, um тАУ удобный

adigo, egi, actum 3 тАУ долетать

telum, i n тАУ копье, стрела

quum тАУ когда

rectus, a, um тАУ правильный, прямой

aegrotus, a, um тАУ больной

facilis, e тАУ легкий

consilium, i n тАУ совет, решение

vertex, icis m тАУ вершина

mons, ntis m тАУ гора

nix, nivis f тАУ снег

aeternus, a, um тАУ вечный, бесконечный

preciosus, a, um тАУ дорогой, ценный

vetus, eris тАУ древний, старый, давний

amplus, a, um тАУ большой, широкий

sumo, sumpsi, sumptum 3 тАУ начинать


ЗАДАНИЕ XIV


  1. Формы числительных

  2. Употребление числительных


А. Прочитайте, разберите и переведите текст.


Summarium historiae Romanae


Annos numerabant Romani ab anno Urbis conditae (ab urbe condita=ab U.c.), qui annus fuit ante aeram nostram septingentesimus quiquagesimus tertius. Initio reges per annos circiter ducentos quinquaginta civitatem ad arbitrium suum rexerunt. Anno quingentesimo nono, sive ab Urbe condita ducentesimo quadragesimo quarto, postquam expulsus est ex regno Tarquinius Superbus, creati sunt duo consules, qui potestatem parem habebant atque alter alterum coercebat. Hunc statum quinque fere saecula observaverunt Romani. Iam anno ducentesimo sexagesimo sexto tota fere Italia in potestate Romanorum fuit.

Anno tricesimo imperium occupavit Augustus, qui primus imperator populi Romani fuit. Imperatoribus paruit imperium Romanum usque ad annum quadringentesimum septuagesimum sextum aerae nostrae, sive millesimum ducentesimum tricesimum ab Urbe condita.


СЛОВА


condo, didi, ditum 3 тАУ воздвигать, основывать; ab urbe condita тАУ от основания города

initium, i n тАУ начало

arbitrium, i n тАУ решение

expello, puli, pulsum 3 тАУ выгонять

creo 1 тАУ избирать

par, paris тАУ равный, одинаковый

coerceo, cui, citum 2 тАУ сдерживать

observo, avi, atum, are тАУ оберегать, соблюдать

fere тАУ почти, приблизительно

saeculum, i n тАУ век

consul, ulis m тАУ консул


В. написать все числительные римскими цифрами.


Статьи для домашнего чтения в первом семестре


1. Conspectus historiae Romanae


Origo populi Romani ab Aenea ducitur, ut mythus narrat. Aeneas, dux Troianorum, Troia deleta (после разрушения Трои) profugit, mox patriam novam in Italia sibi gentique comparavit. Hac stirpe sunt nati gemini Romulus et Remus, quorum ab altero, Romulo, Roma condita est. Quod Romani paucas mulieres habuerunt, virgines Sabinas ad spectacula invitatas rapere decreverunt. Bellum inde ortum ipsae Sabinae composuerunt.

Mortem regis Romanorum primi interregnum secutum est. Post interregnum Numa Pompilius, rex pacis, regnabat. Templum dei Iani, quod apertum semper bellum significabat, Numae Pompilii regis tempore clausum erat.

Multa bella a rege Romanorum tertio Tullo Hostilio gerebantur. Bellum inter Romanos Albanosque certamen trigeminorum, qui Horatii et Curiatii appellati sunt, discrevit. Victoriam Romanis Horatii reportabant, itaque etiam Alba Longa Roma regebatur.

Rex Romanorum quartus Ancus Martius erat. Post illum Tarquinius Priscus regnabat, a quo praeter suos etiam filius servae educabatur. Hic adolescens ad regnum obtinendum ab uxore regis mortui quoque adiutus est. Sic factus estServius Tullius, rex Romanorum sextus, qui instituta legesque populo Romano dedit. Sed filia regis una cum marito regnum patrium appetebat. Gener Servii Tullii, Tarquinius, qui postea Superbus est nominatus, solum per corpus mortuum regis regnum obtinere potuit.

Rex ultimus multa oppida vi ac dolo occupavit. Postquam Tarquinius Superbus anno ducentesimo quadragesimo quarto post Urbem conditam regno expulsus est, regnum concidit.

Libertatem populus Romanus, iam pridem optabat exspectabatque. Post reges expulsos primi consules L. Iunius Brutus et Tarquinius Collatinus rei publicae praefuerunt.


2. De magistratibus Romanorum


Senatus et magistratus rem publicam Romanam administrabant. Summi magistratus erant consules, praetores, aediles, quaestores. Quaestores cosulibus in bello aderant, aut in urbe aerarium administrabant. Aedilibus, cura viarum et aedificiorum publicorum mandata erat. Diebus festis in circo populo (прил. Вз 22) ludos parabant, nam Romani ludis valde delectabantur. Nota sunt verba: “Panem et circenses!”

Praetores iudicabant: praetor urbanus de controversiis civium, praetor peregrinus de controversiis civium et peregrinorum. Inter omnes magistratus consulum potestas summa fuit. In bello consules duces exercituum erant, in pace civitatem administrabant. Saepe apud populum aut in senatu orationes de legibus habebant. Lictores ante consules portabant fasces - securim, virgis circumdatam; primo enim consulibus potestas vitae necisque in cives erat.

Itaque fasces signum potestatis erant.


3. Censores Romani


Quinto anno Romae bini censores creabantur. Deligebantur ex numero eorum, qui consulatu optime functi erant. Magna erat censorem potestas, neque quisquam apud Romanos in maiore honore erat quam illi. Censores non modo censum civium habebant, sed etiam mores probabant. Si quis agricola agrum suum non diligenter colebat, id non sine aliqua poena erat. Item, quicumque eques equum suum non satis curaverat, a censoribus notabatur. Si quod facinus comissum erat, censores poenam constituebant. Cives, qui aliquid gravius commisserant, tribu movebantur. Quisquis senatorum facinoris convictus erat, senatu movebatur.


4. Gentes Italiae


Italiam superiorem habitabant Galli. Hanc partem Italiae, quae cis Alpes sita erat, Romani Galliam Citeriorem vel Cisalpinam appellabant. Maior erat ea Gallia, quae Gallia Ulterior vel Transalpina appellabatur, quod trans Alpes sita erat.

Romanorum finitimi erant Etrusci, qui prioribus temporibus ex Asia in Italiam venerant, ut fama est. Interiores partes Italiae incolebant Sabini, Aequi aliaeque nationes, quibuscum Romani diuturna bella gesserunt. Difficillimum fuit cum Samnitibus, qui Romanis simillimi erant virtute, foedus facere. Quo facto (после его заключения) pleraeque gentes Italiae mediae et inferioris Romanis parebant.

Italiam inferiorem Romani Magnam Graeciam appellabant, quod Graeci ibi plurimas colonias constituerant. E quibus urbi Romae proximae erant Cumae et Neapolis.


5. De Roma antiqua


Roma antiqua in septem collibus ad amnem Tiberim sita erat. Prima Romanorum sedes erat collis Palatinus. In valle, sub radicibus montis Capitolii sita, forum Romanum patebat. Ibi cives diu negotia publica et privata tractabant. In campo, inter Capitolium et Tiberim sito, antiquis temporibus milites exercebantur, itaque campus Martius appelabatur. In Tiberi numerus pontium magnus erat. Postea urbs novis foris ornabatur. Templa pulchra et signa praeclara animos civium delectabant. Pulchritudo urbis apud omnes gentes nota erat. Itaque Romam, a pastoribus quondam conditam, iure scriptores lumen gentium appellabant.


6. Colosseum


Romae multae columnae, arcus, templa theatraque antiqua deleta sunt. Tamen hodie quoque nonnullae reliquiae Romae antiquae ostentari possunt. Roma merito “Roma aeterna” vocatur. Optime illud theatrum conservatum est, quod iussu T.Flavii Vespasiani aedificatum est et olim ex eo amphitheatrum Flavium nominabatur. Hoc amphitheatrum postea Colosseum appellatum est ex colossea statua Neronis, quae hic collocata erat. Tum, quum id aedificatum erat, id est anno aerae nostrae octogesimo, per centum dies ludi magnifici Romanis a magistratibus praebebantur. Quibus diebus permultae bestiae necatae erant. Magistratus Romani hos ludos dabant, et vulgus eis delectabatur.

Mirus aspectus praebetur eis, qui illi theatro appropinquant. Alti muri eius theatri, quod ovi formam habet, ornantur magnificis columnis. Colosseum amplissimum fuit: ab octoginta septem igitur milibus Romanorum compleri potuit. Diebus festis per octoginta introitus, quos videmus, magnae virorum feminarumque manus amphitheatrum intrabant. His diebus enim totus fere populus Romanus advolabat. Ei, qui aderant, summo studio (прил. Вз 11) spectacula, quae eis dabantur, spectabant. Bestiae, ex Africa importatae, quae in caveis sub arena sitis continebantur, in arenam agitabantur. Quae postquam illam intraverunt, inter se pugnabant et necabant. Sed etiam homines cum his pugnare debuerunt. Postremo viri iuxta has bestias necati humi iacebant. Quae spectacula Romanis gaudeo (прил. Вз 23) fuerunt!


7. De oratoribus Graecorum et Romanorum


Multi sunt oratores clari Graecorum et Romanorum. Princeps oratorum Graecorum Demosthenes erat. Clarae sunt Demosthenis orationes in Philippum, regem Macedonum. Pro libertate patriae orationibus certabant. Frustra orationibus civitates Graeciae ad concordiam incitabat. Discordia civitatum libertatem Graeciae delevit.

In numero clarorum oratorum Romanorum erat Marcus Tullius Cicero. Ciceroni non solum libri scriptorum Romanorum noti erant, sed etiam libri scriptorum Graecorum. Nota sunt opera Ciceronis de philosophia et de institutione oratoria; notae sunt epistulae et orationes clari oratoris.

Orationes Graecorum et Romanorum etiam post multa saecula animos hominum delectant.


8. De Germanorum antiquorum moribus


Germani agriculturae non student; magna pars victus eorum in lacte, caseo, carne consistit. Multum in venationibus sunt. Cibi genere et exercitatione et libertate vitae vires aluntur et corpora immensa magnitudine gignuntur. Atque consueveru

Вместе с этим смотрят:


A Farewell to Arms


A history of the english language


About England


Accommodation in St.Petersburg


Acquaintance with geometry as one of the main goals of teaching mathematics to preschool children