Беларуская АСЮтакефальная ПраваслаСЮная Царква пасьля РОсебеларускага ЦаркоСЮнага Сабору

Беларуская АСЮтакефальная ПраваслаСЮная Царква пасьля РОсебеларускага ЦаркоСЮнага Сабору

Зiмой 1941-1942 г. бальшавiкi перамаглi нямецкi наступ на Маскву i адкiнулi нямецкiя войскi да СЮсходнiх межаСЮ Беларусi. Пазьней бальшавiкi абаранiлi Ленiнград i стрымалi нямецкi наступ на паСЮночным фронце. У 1942-1943 г. бальшавiкi разграмiлi значныя нямецкiя сiлы пад Сталiнградам i распачалi сталае адкочваньне нямецкiх армiяСЮ на захад. У нямецкiх блiскiх тылох бальшавiкi распачалi дывэрсыйную акцыю. Вясной 1942 г. Савецкая Расея пачала перакiдаць на Беларусь самалётамi свае дывэрсыйныя аддзелы. СкарыстаСЮшы ненавiсную народу нямецкую колёнiяльную палiтыку, нацыянальны СЮцiск i эксплёатацыю краю, вынiшчаньне голадам, цяжкiмi перагонамi пехатой i масавае дастрэлiваньне палонных савецкiх жаСЮнераСЮ, масавыя дэпартацыi беларускага жыхарства на прымусовыя працы СЮ Нямеччыну i вымардоСЮваньне паасобных групаСЮ жыхарства Беларусi, тАУ Савецкая Расея разгарнула шырокую дывэрсыйную вайскова-палiтычную акцыю на Беларусi. Гастрыня гэтай савецкай дывэрсыi была скiраваная супроць немцаСЮ i супроць беларускага нацыянальнага актыву. Савецкiя банды выстрэлiвалi беларускiх настаСЮнiкаСЮ, працаСЮнiкоСЮ самапомачы, адмiнiстрацыi, нацыянальна-палiтычных дзеячоСЮ, пiсьменьнiкаСЮ, сьвятароСЮ, сваякоСЮ асоб, якiя працавалi на якой небудзь беларускай грамадзкай нiве.

Пасьля аСЮтакефальнага Сабору Беларускай ПраваслаСЮнай Царквы савецкiя банды распачалi вынiшчаць удзельнiкаСЮ сабору. На 2-гi дзень пасьля павароту на прыход з сабору быСЮ замардаваны iмi сьв. Анатоль СярпоСЮ, з ПастаСЮскага благачыньня.

Хутка пасьля прыезду з сабору савецкая банда прышла СЮ хату да сьв. Аляксандра Апанасэвiча, але не засьпела яго дома. Тады атаман зажадаСЮ ад матушкi, каб яна перадала сьвятару, каб ён напiсаСЮ, чаго ён езьдзiСЮ у Менск i, каб чакаСЮ на iх ува СЮстаноСЮлены тэрмiн. Сьв. Апанасэвiч напiсаСЮ, што езьдзiСЮ па царкоСЮных справах; аднак, сам не прабываСЮ дома, а хаваСЮся. У вызначаную ноч дом сьв. Апанасэвiча быСЮ акружаны СЮзброенай бандай. ПрачытаСЮшы напiсанае сьвятаром атаман сказаСЮ, што гэта няпраСЮда, бо сьв. Апанасэвiч езьдзiСЮ у Менск арганiзаваць беларускае войска. Партызаны СЮзялi царкоСЮную пячатку i наставiлi яе на чыстых аркушах паперы. ПрачакаСЮшы цэлую ноч i не дачакаСЮшыся сьвятара, банда адыйшла.

А праз некалькi дзён у ваколiцах знаходзiлi забiтых беларусаСЮ з прычэпленымi да iх аркушамi паперы з царкоСЮнай пячаткай прыходу сьв. Апанасэвiча. Так бальшавiкi хацелi справакаваць нямецкiя рэпрэсыi на беларускае духавенства. ЗапраСЮды, нямецкае СД апрошвала сьв. Апанасэвiча аб тым, як яго пячатка дасталася на паперу прычэпленую да памардаваных людзей.

Сьв. ВячаслаСЮ Малашка, ранены савецкай бандай, быСЮ спалены iмi жыСЮцом на Усходняй Беларусi каля Бягомеля СЮ 1942 г.

Сьв. Мiкалай Скабей быСЮ забiты савецкай бандай на Палесьсi СЮ 1943 г.

Сьв. Аладка, камандыраваны з Глыбоччыны для духоСЮнай працы на Усходнюю Беларусь, быСЮ замардаваны савецкiмi бандытамi СЮ 1942 г.

Сьв. Антон КалiноСЮскi прапаведваСЮ супроць бязбожнага бальшавiзму i быСЮ замардаваны бальшавiцкай бандай на прыходзе СЮ ВаляСЮцы СЮ 1943 г.

Сьв. Мiкалай Дзяруга расстраляны савецкай бандай СЮ 1943 г.

Прат. I. Кушнер згiнуСЮ ад бальшавiцкай мiны СЮ 1943 г.

Характэрна, што савецкiя банды вымардоСЮвалi сьвятароСЮ беларусаСЮ, але не вынiшчалi сьвятароСЮ расейцаСЮ, якiя знаходзiлiся на прыходах.

Савецкiя банды выпальвалi цэлыя вёскi з цэрквамi, дзеля розных прычынаСЮ. Так, вёску Сваткi яны спалiлi разам з царквой нiбы таму, што там мела быць арганiзаваная абаронная вёска. На другi дзень прышла сюды нямецкая карная экспэдыцыя, яка спалiла рэшту будынкаСЮ, расстраляла царкоСЮнага старасту i iншых жыхароСЮ.

Для СЮвядзеньня СЮ блуд падпарадкаванага сабе народу i публiчнай апiнii iншых народаСЮ, савецкiя кiраСЮнiкi распачалi выкарыстоСЮ ваць рэлiгiю. Яны загадалi паставiць у Маскве патрыярха Сяргея i пачалi пашыраць весткi аб вялiкiх зьменах у СССР, а СЮ рэлiгiйных дачьгаеньнях у прыватнасьцi. Савецкiя партызаны прыходзiлi СЮ цэрквы на Беларусi i, стоячы СЮ шапках, адчытвалi падчас багаслужэньняСЮ адозву МаскоСЮскага патрыярха Сяргея.

Польская дзейнасьць на Беларусi мацнела i разгортавалася СЮшыркi з бегам часу. Змагаючыся з беларусамi за апанаваньне адмiнiстрацыi i палiцыi на Беларусi, палякi выстрэлiвалi беларускi нацыянальны актыСЮ самi, як палiцэйскiя, скрытабойчымi наладамi, або СЮдаючы немцам беларусаСЮ нiбы камунiстых, пасьля чаго немцы забiвалi беларусаСЮ. Пазьней, пры дапамозе немцаСЮ, палякi распачалi арганiзацыю нелегальных легiёнаСЮ. Аднак, пакiнуСЮшы на СЮбоччы барацьбу з савецкiмi бандамi, польскiя легiёны галоСЮны высiлак палажылi на вымардоСЮваньне беларускага кiраСЮнiцтва. Аб рашучьш антыбеларускiм напрамку дзейнасьцi палякоСЮ на Беларусi гаворуць наступныя дакуманты:

Пратакол № 5 з дня 3 траСЮня 1943 г., з нарады прадстаСЮнiкоСЮ польскай арганiзацыi, шыфруючайся пад назовам партыi грэнадзёраСЮ, гавора наступнае:

тАЬ1) Усе нямецкiя СЮстановы СЮ адпаведных паветах павiнны быць перапоСЮнены толькi нашымi людзьмi, каб уся практычная СЮлада была СЮ нашых руках. Такiм чынам усе палiцэйскiя i каманданты змогуць зрабiць дапамогу зброяй ды амунiцыяй нашым узброеным легiёнам, праводзiць разьведку i рабiць адпаведны СЮплыСЮ на немцаСЮ i на СЮсё акружэньне.

2) Кожны паляк павiнен памятаць, што .. нiколi i нi за што беларус не захоча даць нам дапамогi, таму мы павiнны iмкнуцца выжыць беларусаСЮ з усiх установаСЮ.. iмкнуцца вышукаць усякiя матар'ялы абвiнавачваючыя беларусаСЮ, перадаваць iх немцам, абвiнавачваючы беларусаСЮ за сувязь з партызанамi для таго, каб iх расстрэльвалi. Такiм чынам мы зможам ня толькi выжыць беларусаСЮ, але i супроцьставiць немцам беларускае насельнiцтва. Наступна, пры дапамозе СЮмелай прапаганды, мы перацягнем беларусаСЮ на свой бок i асягнем, як мiнiмум, iх нейтральнасьць..

3) Праз сваiх людзей прасiць палiцыю i немцаСЮ палiць беларускiя вёскi пад прэтэкстам, што яны памагаюць партызанам".

У дырэктыве з дня 14 траСЮня 1943 г., перахопленай савецкiмi партызанамi на Берасьцейшчыне, кiраСЮнiчы цэнтр тАЬгрэнадзёраСЮ" устанаСЮляе, што мэта польскiх легiёнаСЮ тАУ вызваленьне Заходняй Беларусi ад бальшавiзму, але кожны паляк павiнен памятаць, што беларусы тАУ гэта ворагi польскага народу. . палякi павiнны СЮсякiмi спосабамi кампрамiтаваць беларусаСЮ перад немцамi, дабiваючыся арыштаСЮ беларусаСЮ з тым, каб страты СЮ беларусаСЮ былi як найбольшымi.

Правакацыйныя ды iлжывыя даносы палякоСЮ немцам на беларусаСЮ былi робленыя па СЮсей Беларусi. Перадусiм дэнунцыяваСЮся кiраСЮнiчы беларускi актыСЮ. У СтоСЮпцах былi арыштаваныя немцамi на аснове такiх даносаСЮ 19 беларусаСЮ, займаючых кiраСЮнiчыя становiшчы СЮ адмiнiстрацыi, а сярод iх: Ю. СабалеСЮскi, былы пасол у польскiм сойме, В. Чабатарэвiч i iнш.; у Валожыне была арыштаваная СЮся беларуская адмiнiстрацыя са старшынёй павету iнж. К. Касяком, заступнiкам яго тАУ А. СiСЮцам i iнш. тАУ агулам 22 асобы. Хвалi арыштаСЮ беларусаСЮ пракочвалiся па СЮсiм краi.

Польскiя збройныя банды стасавалi тэррор па вёсках i драбнейшых мястэчках, якiя яны маглi хоць часова атакаваць. Польская банда напала на Жойдзiшкi у 1942 г. i перабiла там ня толькi немцаСЮ, але i беларускi нацыянальны актыСЮ; пры гэтым тАУ палякi, працаваСЮшыя тады СЮ Жойдзiшках палiцэйскiмi, падрыхтавалi напад звонку i самi вымардоСЮвалi беларусаСЮ. КiраСЮнiцтва гэтай збройнай акцыi мелi СЮлады польскай Армii Краёвай, закансьпiраваныя СЮ Вiльнi.

Шмат панясьлi ахвяраСЮ ад польскiх правакацыяСЮ беларусы Мiра i ваколiц. Палявая нямецкая камандантура мясьцiлася СЮ маёнтку эдiр i СЮся яе абслуга i перакладчыкi складалiся з палякоСЮ тАУ з дворнай адмiнiстрацыi. Палякi падрыхтоСЮвалi i падавалi немцам сьпiскi беларусаСЮ, былых падсудных польскiх судоСЮ, як тАЮкараных за камунiзм". Цэлымi групамi немцы расстрэлiвалi iх без нiякага допыту i досьледу.

Па апушчэньнi адмiнiстрацыяй i палiцыяй вёскi РЖжа, Вялейскага павету, польскiя партызаны з БудслаСЮшчыны напалi на мястэчка i поСЮнасьцю яго спалiлi, мардуючы пры гэтым шэраг беларусаСЮ. Гэта была помста за падтрымку iжанамi нацыянальнага беларускага руху.

Палякi мардавалi многiх праваслаСЮных беларускiх сьвятароСЮ. У прыходзе Турэйск, Шчучынскага павету, сьв. РЖван Аляхновiч разам з матушкай, за беларускую дзейнасьць былi закатаваныя польскай бандай у 1942 г. Палякi адрэзалi вушы, насы, выкалалi вочы, матушцы адрэзалi грудзi, палiлi вагнём раны i г. п. зьдзекавалiся над ахвярамi аж да сьмерцi iх ад мукаСЮ. На гэты прыход быСЮ прызначаны iншы сьвятар, а. Васiль, якога польская банда замардавала на 3-цi дзень па прыезьдзе яго на прыход.

РЖераманах Лукаш, з Жыровiцкага манастыра, быСЮ прызначаны на прыход каля Наваградка, якi здаСЮна быСЮ праваслаСЮным. У 1920 г. палякi адабралi гэты прыход ад праваслаСЮных i зрабiлi каталiцкiм. У 1941 г. праваслаСЮныя вярнулi сабе гэту царкву. Тады польская банда СЮ 1942 г. напала на сьвятара, закапала яго жывым у зямлю па галаву, а на галаве разлажыла вагонь, палячы яго аж да сьмерцi iераманаха.

Сьв. Кастусь МаеСЮскi, ведамы беларускi энтузыясты, супрацоСЮнiк БНС, згiнуСЮ ад бомбы, укiнутай палякамi СЮ яго хату СЮ 1943 г.

У Трабах, на Ашмяншчыне, палякi паведамiлi сьв. Анатолiя Кiрыка, што заб'юць яго, бо СЮ тутэйшай каталiцкай парафii за апошнi кароткi час згiнулi аж 4 ксяндзы, а праваслаСЮны сьвятар той самы СЮвесь час на прыходзе непарушаны, што ад'емна СЮплывае на каталiцтва. Сьв. А. Кiрык неадкладна выехаСЮ з прыходу СЮ Трабах, а на яго мейсца быСЮ прызначаны iншы сьвятар, якога папярэдзiлi аб прычыне выязду папярэдняга сьвятара. Новы сьвятар цешыСЮся агульнай пашанай; дзеля таго, што навакол блiска ня было ксяндзоСЮ на каталiцкiх парафiях, то беларускае каталiцкае насельнiцтва прыносiла нованароджаных дзяцей хрысьцiць да праваслаСЮнага сьвятара, якi выконываСЮ i iншыя трэбы ня толькi для праваслаСЮных, але i для каталiкоСЮ, якiя да яго зьвярталiся. Польская банда напала на сьвятара i зьверскi яго замардавала СЮ 1943 г. Беларусы праваслаСЮныя i каталiкi СЮ супольнай жалобе разам хавалi праваслаСЮнага пастыра.

Прат. Мiхаiл Леванчук, настаяцель прыходу СЮ Крэве, быСЮ ведамым беларускiм нацыянальна-асьветным дзячом. Па яго iнiцыятыве СЮ Крэве была арганiзаваная беларуская пачаткавая школа, гдзе н-стаСЮнiцамi былi дачка сьвятара, Ларыса, i пляменьнiца, праехаСЮшая з Менску. Польскiя настаСЮнiкi i СЮвесь польскi актыСЮ пайшлi СЮ партызаны. У КрэСЮскай воласьцi яны змабiлiзавалi СЮсiх палякаСЮ ад 18 да 60 год, па далучэньнi Крэва да Лiтвы. Гэтыя польскiя банды мардавалi беларускi нацыянальны актыСЮ. Прат. Леванчук хаваСЮ мардаваных па праваслаСЮнаму абраду, хаця палякi забаранялi, пагражаючы яму забойствам. I яны выканалi свае пагрозы. Перад нападам на дом сьв. Леванчука польская банда зайшла да мясцовага каталiцкага ксяндза паляка. Пасьля гэтага палякi абкружылi дом сьвятара i кiраСЮнiк сказаСЮ, што яны прышлi забiць а. Леванчука. Пратаерэй папрасiСЮ памалiцца перад сьмерцяй, а палякi прывялi дачку i пляменьнiцу СЮ той самы пакой i СЮ iх прысутнасьцi (больш нiкога з сямьi сьвятара ня было СЮ хаце) застрэлiлi сьвятара. Адзiн з палякаСЮ зрабаваСЮ наперсны крыж з замардаванага сьвятара. Пасьля яны застрэлiлi дачку i пляменьнiцу. У гэты час прышоСЮ у хату сьв. Леванчука мясцовы каталiцкii ксёндз, у прысутнасьцi якога палякi дастрэлiлi яшчэ канаючую даiчку а. Леванчука. Мясцовыя прыхаджане зрабiлi вялiзныя манiфэстацыйныя хаСЮтуры свайму ахвярнаму сьвятару i настаСЮнiцам.

Польскiя банды шукалi сьв. А. Апанасэвiча, каб забiць яго за беларускую дзейнасьць на царкоСЮнай нiве. Хутка пасьля павароту дэлегатаСЮ з Усебеларускага Сабору палякi затрымалi аднаго праваслаСЮнага сьвятара, завезьлi яго за 40 км. пад Шчучын у свой штаб, гдзе яго дапытавалi, цi ён ёсьць сьв. Апанасэвiч, Лiдзкi благачынны.

Сьв. М. Лапiцкi быСЮ правакацыйна абвiнавачаны палякамi i расейцамi перад немцамi, нiбы ён утрымлiвае лучнасьць з савецкiмi партызанамi. Арыштаваны палякамi палiцэйскiмi, якiя ня мелi нагоды замардаваць яго па дарозе, сьв. Лапiцкi быСЮ здадзены СЮ СД немцам. Тады-ж, вядучы дарогай польскiя палiцэйскiя застрэлiлi на дарозе Кузьму Крука, беларускага дзеяча, нiбы ён хацеСЮ уцякаць. Трымаючы сьв. Лапiцкага СЮ турме, немцы правялi сьледзтва i выкрылi поСЮную iлжывасьць польскага абвiнавачаньня, пасьля чаго выпусьцiлi арыштаванага. Дзеля небясьпекi быць замардаваным скрытабойча палякамi, а. Лапiцкi выехаСЮ з прыходу на Дзiсьненшчыне СЮ Менск.

Беларусы баранiлiся супроць польскай акцыi вынiшчаньня тымi сродкамi, якiя былi даступныя. Аднак, сярод беларусаСЮ былi нямногiя адзiнкi, пераважна каталiцкага веравызнаньня, якiя старалiся паСЮстрымоСЮваць беларускую абаронную акцыю, ды рабiлi патаемна кампрамiсы з палякамi, ня гледзячы на сталую польскую пагромную акцыю, як напр.:: А. Клiмовiч тАУ беларускi прадстаСЮнiк у Акруговым Камiсарыяце у Лiдзе, Родзевiч тАУ адмiнiстрацыйны працаСЮнiк у Вялейцы, ды iншыя. Д-р Я. Станкевiч пашыраСЮ сярод сваiх блiжэйшых знаёмых думку аб неабходнасьцi паразумленьня беларускага актыву з польскiмi дзейнiкамi, што ён уважаСЮ за вельмi важнае пры разгортваючыхся: ваенных выпадках. Вацлава РЖваноСЮскага, старшыню гораду Менску, часта наведвалi палякi, прыяжджаючыя адусюль, нават з Варшавы i Вiльнi; РЖваноСЮскi тАЬжалiСЮсятАЭ Ю. СабалеСЮ-скаму, што наяжджаючыя палякi тэррарызуюць яго.

Адносiнi нямецкiх уладаСЮ да праваслаСЮнай царквы i рэлiгii мелi сваiсты характар. 3 аднаго боку немцы, у межах сваей калянiзацыйнай палiтыкi падчас вайны, дапамагалi арганiзаваць царкоСЮнае жыцьцё, беларусiзаваць яго i афармляць аСЮтакефалiю. Аднак, усё царкоСЮнае жыцьцё яны падпарадкавалi свайму дакладнаму нагляду i абмяжоСЮвалi дзейнасьць царквы толькi да выконываньня рэлiгiйных трэбаСЮ, пазбаСЮляючы яе ролi важнага грамадзкага дзейнiка. 3 другога боку нямецiкiя СЮлады дэманстравалi сваю поСЮную пагарду да праваслаСЮнай рэлiгii заваяванага беларускага народу. Некалькi прыкладаСЮ падаецца нiжэй для iлюстраваньня.

На самым пачатку вайны СЮ 1941 г., нямецкая вайсковая частка затрымалася каля аднэй царквы на Палесьсi, настаяцелям якой быСЮ сьв. Мiкалай МiхайлоСЮскi. Немцы хацелi СЮ царкве зрабiць для сябе начлег, а СЮ аСЮтары тАУ канцэлярыю з жанчынамi працаСЮнiцамi. Настаяцель запратэставаСЮ супроць такога паступаваньня са сьвятыняй i ня пушчаСЮ жанчын у аСЮтар, згодна з праваслаСЮнымi правiламi. Разьюшаныя гэтым немцы кiнулiся на яго, вырвалi яму бараду, страшэнна зьдзекавалiся над iм i пасьля застрэлiлi, загадаСЮшы закапаць на тым-жа мейсцы. Толькi праз месяц матушка сьвятара змагла атрымаць ад немцаСЮ дазвол пахаваць сьв. МiхайлоСЮскага на могiльнiку.

У Жыровiцкiм манастыры было каля шасьцi манахаСЮ жыдоСЮскага паходжаньня. Яны былi СЮ гэтым манастыры манахамi шмат гадоСЮ, былi вельмi рэлiгiйнымi i мелi агульную пашану. Зараз на пачатку вайны 1941 г. нямецкi аддзел акружыСЮ манастыр у Жыровiцах; немцы вывялi СЮсiх манахаСЮ на двор i адлучылi манахаСЮ жыдоСЮскага паходжаньня. Ня гледзячы на прозьбы арх. Панцялеймана i iншых духаСЮнiкоСЮ, немцы тут-жа пастралялi СЮсiх манахаСЮ жыдоСЮскага паходжаньня.

Пiлiп МарозаСЮ, архiмандрыт сьв. Духава манастыра СЮ Вiльнi быСЮ расстраляны немцамi СЮ 1942 г.

Сьв. РЖгнат Ярмалюк, сябра Вiленскай духоСЮнай кансысторыi, арыштаваны немцамi за хрышчэньне жыдоСЮ i выдачу iм мэтрыкаСЮ; памёр у канцэнтрацыйным лягеры.

РЖераманах Сяргей дэпартаваны немцамi СЮ канцэнтрацыйны лягер, далейпы лёс яго няведамы.

Сьв. Барыс Кiрык расстраляны немцамi СЮ 1943 г.

Сьв. Аляксандра Валасовiч дэпартаваны немцамi СЮ канц. лягер таму, што бальшавiкi гвалтам забралi яго сына да сябе СЮ партызаны.

Сьв. Пётра Бацян, настаяцель прыходу СЮ Кабыльнiку, арыштаваны СД за дапамогу жыдом i пасаджаны СЮ турму. Ён меСЮ 60 год, але быСЮ высокага СЮзросту i моцнай фiзычнай будовы. Немцы страшэнна зьдзекавалiся над iм у турме: запрагалi СЮ плуг i гаралi турэмны гарод, скавалi палiцэйскiмi сабакамi i г. п. i закатавалi такiм чынам на сьмерць у Менскай турме СЮ 1943 г.

Браты сьвятары Хiльтавы: Аляксандра i Серафiм, расстраляныя праз СД за тое, што пад тэррорам савецкiх партызанаСЮ выканалi некаторыя iх дамаганьнi.

Прат. НазарэСЮскi "Хладзiмер, арыштаваны з дачкой праз СД у сваiм прыходзе Касута, пасьля чаго загiнуСЮ.

Сьв. МалiшэСЮскi расстраляны праз СД у Слонiме СЮ 1943 г.

Прат. Павал СасноСЮскi, на прозьбу свайго прыхаджанiна, даСЮ яму пасьведку аб добрым характары. Савецкiя партызанскiя банды забралi прымусова да сябе гэтага чалавека, разам з iншымi тАЮзмабiлiзаванымi" сялянамi, бо гэта было СЮ раёне поСЮнасьцю апанаваным бальшавiцкiмi бандамi. Падчас аблавы на партызанаСЮ немцы захапiлi частку iх i СЮ успомненага чалавека знайшлi пасьведку сьвятара аб добрым характары. Не уваходзячы СЮ сутнасьць справы, СД арыштавалi сьвятара СасноСЮскага, ламала яму рукi, ногi, жэбры i, зьдзекуючыся, замучыла да сьмерцi.

Такiм чынам, барацьба памiж былымi i цяперашнiмi акупантамi Беларусi вынiшчала беларускi народ, беларускую iнтэлiгэнцыю i беларускае духавенства. Пры разгортаваньнi савецкага бандытызму на Беларусi тАУ узрастаСЮ нямецкi тэррор. Савецкiя банды мардавалi беларускую нацыянальную iнтэлiгэнцыю i адчынена спачуваючае ей сялянства. Немцы мардавалi тых беларусоСЮ, да якiх у начы прыходзiлi збройныя бальшавiкi i гвалтам адбiралi харчы i вопратку. Нямецкiя збройныя акцыi не маглi зьнiшчыць рухлiвых савецкiх бандаСЮ i толькi помсьцiлiся на нявiнным беларускiм жыхарсьцьве. Так, немцы акружылi вёску Сычавiчы з уцалелым ад савецкiх бандаСЮ жыхарствам. Частку жыхароСЮ немцы сагналi СЮ адзiн вялiкi будынак, а рэшту людзей сабралi на беразе ракi i загадалi iм плыць на другi бераг. 3 кулямётаСЮ немцы перастралялi СЮсiх у вадзе. У будынак з сабраным народам немцы СЮкiнулi гранаты i спалiлi. Уратавалася толькi адна жанчына, якая здолела вырвацца з полымя i СЮскочыць СЮ студню. Немяц выстралiСЮ некалькi разоСЮ у студню, але не трапiСЮ у жанчыну, якую СЮратавалi пазьней надбегшыя з суседнiх вёсак людзi.

Немцы зганялi часамi насельнiцтва вёсак у гумно, цi СЮ царкву, разам са сьвятаром, i так палiлi жывых з будынкам; уцякаючых людзей дастрэлiвалi. Так было з вёскай Доры, Валожынскага павету i з iншымi вёскамi. Цэлыя воласьцi i паветы былi такiм шляхам поСЮнасьцю пазбаСЮленыя насельнiцтва. На абшарах валасьцей: Сват-кi, Мядзела, Кабыльнiк, тАУ нямецкая карная экспэдыцыя поСЮнасьцю спалiла адным захадам каля 40 вёсак; дзяцей i старых кiдалi жывымi СЮ вагонь пажараСЮ, пры чым асаблiвымi зьверствамi адзначалiся латыскiя аддзелы СД. Недабiтых жыхароСЮ немцы высылалi на прымусовыя працы СЮ Нямеччыну.

Пасьля аднэй з такiх акцыяСЮ немцы наладавалi каля 60 вагонаСЮ малымi дзяцьмi СЮ веку ад 2 год да 10. Гэты цягнiк быСЮ пастаСЮлены на сьляпую лiнiю у Лынтупах, аб iм тАЬзабылiсятАЭ i СЮсе дзецi перамерлi СЮ страшэнных цярпеньнях.

Калi савецкiя партызаны СЮзрывалi нямецкi вайсковы цягнiк, то немцы выпальвалi СЮсе ваколiчныя вёскi, вынiшчаючы насельнiцтва. Калi немяц гiнуСЮ, наехаСЮшы на мiну, цi застрэлены савецкiмi бандамi, то немцы выпальвалi суседнiя да гэткага здарэньня вёскi, мардуючы насельнiцтва. Цэрквы i сьвятары вынiшчалiся немцамi разам з iншымi будынкамi i насельнiцтвам.

Падчас багаслужэньняСЮ немцы акружалi цэрквы i змейсца забiралi здаровае насельнiцтва на прымусовыя працы СЮ Нямеччыну. Гэткiя акцыi былi стасаваныя ад 1943 г. Напр., у в. Сталовiчах так зрабiлi немцы падчас усяночнага багаслужэньня на Вялiкдзень.

У сувязi з пашырэньнем савецкай партызаншчыны на Меншчыне, позна СЮвосенi 1942 г. мiтр. Панцялейман быСЮ перавезены праз СД з ЛядаСЮ у Вялейку i паселены СЮ доме пры будынку СД, пры гэтым з абовязкам кожны дзень рэгiстравацца СЮ мясцовым СД.

Вясной 1943 г. у гэнэральным камiсарыяце Беларусi адбылiся зьмены. Юрда перастаСЮ быць кiраСЮнiком культурна-палiтычнага аддзелу, а на гэта месца была прызначана iншая асоба. Гэта адбiлася аслабленьнем зацiкаСЮленьня гэнэральнага камiсарыяту некаторымi пытаньнямi, а так сама справай афармленьня аСЮтакефалii Беларускай Царквы. Непасрэдны СЮплыСЮ на СЮладыку Фiлафея па гэтым пытаньнi з боку беларусаСЮ быСЮ немагчымы. Таму беларускi актыСЮ зьвярнуСЮся да новага кiраСЮнiка рэлiгiйных спраСЮ у гэнэральным камiсарыяце i вытлумачыСЮ iснуючае неаформленае палажэньне з аСЮтакефальнасьцяй Беларускай Царквы. Ураднiк быСЮ упэСЮнены, што аСЮтакефалiя Беларускай Царквы СЮжо поСЮнасьцю аформлена, бо так яго iнфармавалi з мiтрапалiтальнага кiраСЮнiцтва царквы. Ураднiк распытаСЮся аб кроках неабходных да завяршэньня аСЮтакефалii, аб адносiнах да аСЮтакефалii СЮладыкаСЮ: мiтр. Панцялеймана i арх. Фiлафея i аб поглядах беларусаСЮ на паварот мiтр. Панцялеймана СЮ Менск да кiраСЮнiцтва царквой. Апiнiя дэлегацыi была прыхiльнай да справы павароту мiтрапалiта да кiраСЮнiцтва царквой.

ДаведаСЮшыся, што трэба выслаць лiсты, прынятыя РОсебеларускiм ЦаркоСЮным Саборам да галоСЮ аСЮтакефальных праваслаСЮных цэркваСЮ, палiтычны аддзел гэнэральнага камiсарыяту распачаСЮ па гэтай справе захады СЮ арх. Фiлафея. У сувязi з гэтым арх. Фiлафей склiкаСЮ сынод у сакавiку 1943 г. На паседжаньне сыноду прыбыСЮ толькi яп. Апанас. Ня могучы СЮдвух прыняць нiякай асноСЮнай пастановы, арх. Фiлафей i яп. Апанас зьвярнулiся з лiстом да гэнэральнага камiсара Беларусi, просячы вярнуць у Менск з высланьня мiтр. Панцялеймана. 16-га красавiка 1943 г. мiтрапалiт быСЮ звольнены i прывезены праз СД у Менск, гдзе ён прыступiСЮ да царкоСЮных спраСЮ.

Дня 17 красавiка распачалiся паседжаньнi сыноду пад старшынствам мiтрапалiта. Першай справай было прыгатаваньне, падпiсаньне i высланьне лiстоСЮ да Канстантынопальскага патрыярха ды тАУ iншых праваслаСЮных патрыярхаСЮ, з прозьбай прызнаць аСЮтакефалiю Беларускай ПраваслаСЮнай Царквы. Тэксты лiстоСЮ, прынятыя РОсебеларускiм ЦаркоСЮным Саборам дня 2 верасьня 1942 г., былi апрабаваныя сынодам, з некаторымi зьменамi. Прыняты тэкст лiста да Канстантынопальскага патрыярха быСЮ наступны:

тАЬВАША СЬВЯЦЕЙШАСТВА, СЬВЯЦЕЙШЫ УЛАДЫКА!

Мы, iерархi ПраваслаСЮнай Беларускай Царквы, зварочваемся да Вашага Сьвяцейшаства i просiм пачуць сваiм, поСЮным любовi, сэрцам патрэбы нашае Царквы, прыняць iх блiска да свайго сэрца i падаць ей руку помачы СЮ справе СЮладжаньня царкоСЮнага жыцьця на падставах аСЮтакефалii.

ПраваслаСЮная вера на беларускiх землях зьявiлася СЮ 10-м стагодзьдзi. Прынесена яна сюды з Канстантынопалю праз КiеСЮ i расьцьвiла тут ва СЮсiм яе харастве.

Ад самага пачатку гiстарычнага жыцьця нашага народу ПраваслаСЮная вера была магутным дзейнiкам у ягоным жыцьцi i моцнай апорай у зьменнай долi. Пад уплывам ПраваслаСЮнай веры народ наш закрасаваСЮ, душа ягоная СЮзбагацiлася СЮсiмi хараствамi праСЮды Божай, землi ягоныя пакрылiся мноствам сьвятыняСЮ, манастыроСЮ i школаСЮ. РазьвiСЮшы СЮ сабе найлепшыя стараны чалавечай душы, Беларускi народ даСЮ Царкве сваiх сьвятых (Прэпадобная ЭСЮфрасiньня, князёСЮна Полацкая; сьв. сьв. Кiрыла i ЛаСЮрэнi тАУ Япiскапы ТураСЮскiя; Прэпадобны Афанасi, РЖгумэн Берасьцейскi; сьв. сьв. Вiленскiя мучанiкi Антонi, РЖоанн i ЭСЮстафi) i праз доСЮгiя вякi захаваСЮ сваю веру ПраваслаСЮную СЮва СЮсей яе чысьцiнi i непашкоджанасьцi.

Яшчэ СЮ ХРЖ-м стагодзьдзi Беларускi народ меСЮ свае япiскапскiя кафэдры СЮ Полацку, Смаленску i Тураве, а пазьней у Наваградку i СЮ Берасьцi. У ХРЖУ-м стагодзьдзi царкоСЮнае жыцьцё было нагэтулькi шырока разьвiСЮшыся, што зьявiлася патрэба мець свайго Мiтрапалiта. Першым Мiтрапалiтам Беларускае Мiтраполii, якая тады называлася ЛiтоСЮска-Рускай, быСЮ Раман. У сан Мiтрапалiта ён быСЮ высьвячаны Канстантынопальскiм Патрыярхам Фiлафеям. Мiтрапалiт гэты атрымаСЮ ад Канстантынопальскага Патрыярха правы аСЮтаномнага, амаль не аСЮтакефальнага галавы сваей Мiтраполii, намiнальна толькi залежнага ад Канстантынопалю. Пасьля сьмерцi Рамана Мiтрапалiтам Беларускiм стаСЮ Кiпрыян з тытулам ЛiтоСЮска-КiеСЮскага. У 1415 годзе быСЮ склiканы СЮ Наваградку Сабор, на каторым ПраваслаСЮныя Япiскапы выбралi i самi пасьвяцiлi СЮ сан Мiтрапалiта ЛiтоСЮска-Рускага (Беларускага) Грыгорыя Цамблака. Са сьмерцю Грыгорыя Цамблака (1419 год) Беларуская Мiтраполiя страцiла самастойнасьць i СЮвайшла СЮ склад КiеСЮскай Мiтраполii, а пазьней, пасьля злучэньня ЛiтоСЮска-Рускага княства з Польшчай (1569 год) нават адчула вялiкае прасьледваньне з боку фанатычнага каталiцызму СЮ Полыпчы. Пасьля-ж падзелаСЮ Польшчы (1772 г. тАУ 1796 г.), разам з прылучэньнем Беларускiх земляСЮ да Расеi, i Беларуская Царква перайшла пад юрысдыкцыю Расейскага ПраваслаСЮнага Сыноду.

У 1921 годзе Рыскiм трактатам Беларусь была падзелена на дзьве часткi: гэтак званая Заходняя, апынулася СЮ гранiцах Полыпчы, дзе праваслаСЮнае беларускае духавенства i насельнiцтва належылi да Польскай АСЮтакефальнай ПраваслаСЮнай Царквы. Большая-ж частка Беларусi, гэтак званая РОсходняя, адыйшла да Савецкай Расеi, дзе царкоСЮна-рэлiгiйнае жыцьцё было бальшавiкамi зьнiшчана, сьвятынi разбураны, царкоСЮная маемасьць адабрана, а япiскапы i сьвятары былi вывезены СЮ ссылку, дзе загiнулi, або расстрэляны на месцы.

У 1941 годзе Нямецкая Армiя вызвалiла Беларусь ад бальшавiкоСЮ i палякаСЮ, i актам Гэнэральнага Камiсара для Беларусi ад 3-га кастрычнiка 1941 году жыцьцё ПраваслаСЮнай Царквы на Беларусi было легалiзавана пры СЮмове яе аСЮтакефальнага СЮпраСЮленьня. Падзеленая на дзьве часткi, цяпер Беларусь творыць адзiн дзяржаСЮны арганiзм пад назовам Гэнэральны Камiсарыят Беларусi.

Усiх жыхароСЮ на Беларусi налiчваецца каля 15 мiлiёнаСЮ, з каторых 85% праваслаСЮных.

Усходняя Беларусь, якая больш 20-цi год знаходзiлася пад бальшавiкамi, цяпер творыць i арганiзуе царкоСЮнае жыцьцё, аднаСЮляюцца i адчыняюцца храмы, зачыненыя або пераробленыя пад клюбы, тэатры i iнш., засноСЮваюцца прыходы, разьвiваецца праваслаСЮная мiсыянэрская праца сярод беларускага насельнiцтва.

ЦаркоСЮным жыцьцём на Беларусi кiруе Сабор ЯпiскапаСЮ i Сынод на чале з Мiтрапалiтам. Сабор ЯпiскапаСЮ у сакавiку 1942 году падзялiСЮ Беларускую Мiтраполiю на 6 ЕпархiяСЮ. Усiх ЯпiскапаСЮ з Мiтрапалiтам разам у сучасны мамэнт ёсьць 5. Прадбачаюцца хiратонii новых ЯпiскапаСЮ.

У верасьнi 1942 году СЮ сталiчным горадзе Беларусi Менску адбыСЮся ЦаркоСЮны Сабор, складзены з РЖерархii i выбраных прадстаСЮнiкоСЮ духавенства i мiранаСЮ Беларускай Мiтраполii, на якiм быСЮ апрацаваны i прыняты Статут для Беларускай ПраваслаСЮнай АСЮтакефальнай Царквы. Гэты Статут складзены на падставе канонаСЮ i традыцыяСЮ Сьвятое РОсяленскае РОсходняе ПраваслаСЮнае Царквы. На гэтым самым ЦаркоСЮным Саборы пастаноСЮлена зьвярнуцца да ГалоСЮ усiх ПраваслаСЮных АСЮтакефальных ЦэркваСЮ з прозьбай даць сваё благаслаСЮленьне на АСЮтакефальнае iснаваньне Беларускае ПраваслаСЮнае Царквы.

ПоСЮныя глыбокай пашаны, любовi i адданасьцi да Вас, Най-сьвяцейшы РОладыка, яшчэ раз просiм даць сваё апостальскае благаславеньне на самастойнае жыцьцё нашае Сьвятое ПраваслаСЮнае Царквы Беларускае i прыняць Яе СЮ лiк СёстраСЮ тАУ Сьвятых АСЮтакефальных ПраваслаСЮных ЦэркваСЮ ва славу Сьвятой Царквы Хрыстовай i на карысьць богалюбiвага ПраваслаСЮнага Беларускага Народу.

(20. IV. 1943 г., Менск. Божай мiласьцю Мiтрапалiт ПАНЦЯЛЕЙМАН Сьмiрэнны ФРЖЛАФЕЙ, Арх. МагiлеСЮскi i МсьцiслаСЮскi Сьмiрэнны АФАНАСРЖЙ, Епiскап Вiцебскi i Полацкi").

Лiсты да патрыярхаСЮ былi перададзеныя СЮ гэнэральны камiсарыят для перасланьня iх дыплёматычным шляхам. Якi быСЮ далейшы лёс гэтых лiстоСЮ тАУ няведама.

Сынод вырашыСЮ яшчэ шэраг iншых спраСЮ, а памiж iмi тАУ пытанне звароту царкоСЮнай маемасьцi, сканфiскаванай у сваiм часе савецкiмi СЮладамi. Гэта пытаньне было СЮзьнята дзеля зьменаСЮ нямецкай палiтыкi СЮ аграрнай галiне. Да гэтай пары немцы старалiся СЮтрымаць сыстэму калгасаСЮ, пакiненую бальшавiкамi, як вельмi добрую для закабаленьня сялянства i эксплёатацыi сельскай гаспадаркi на сваю карысьць. Але, дзеля вайсковых непаводзiнаСЮ i пашыраньня партызанскай барацьбы, немцы былi змушаныя часткова зьмякшыць сваю колёнiяльную палiтыку. Яны распачалi, для прапаганды, праводзiць распадзел калгасаСЮ i надзел сялян зямлёй для карыстаньня. На собскасьць зямля не давалася, бо немцы СЮважалi яе за нямецкую собскасьць, як заваяваную iмi. Прынятая сынодам пастанова аб звароце былых царкоСЮных земляСЮ i iншай маемасьцi, ня была праведзеная СЮ жыцьцё.

Адбудова царкоСЮнага жыцьця на СЮсходзе Беларусi адбывалася вельмi паволi. Ад'емнае значаньне меСЮ факт, што арх. МагiлеСЮскi i МсьцiслаСЮскi Фiлафей, а таксама яп. Вiцебскi i Полацкi Апанас, анi разу яе наведалi прызначаных для iх епархiяСЮ. Беларускiя вернiкi i адмiнiстрацыя рабiлi на мясцох, што маглi па адбудове сьвятыняСЮ i шукалi духавенства, а з Вiцебска прыбывалi дэлегаты СЮ Менск з прозьбай аб духаСЮнiкох, аднак, пераважна бяз вьгаiку, дзеля адсутнасьцi вольных сьвятароСЮ.

ЯД. Сьцяпан, хутка па сваiм высьвячэньнi, выехаСЮ у прызначаную яму Смаленскую епархiю i прыступiСЮ да адбудовы царкоСЮнага жыцьдя. Цяжкiя абставiны пасавецкай пагромнай спадчыны i трываючая вайна, не спрыялi гэтай мiсыянэрскай дзейнасьцi. Але, па некаторым часе багаслужэньнi аднаСЮлялiся СЮ Смаленску i iншых гарадох. Яп. Сьцяпан дадаткова кiраваСЮ, па даручэньню арх. Фiлафея i яп. Апанаса, МагiлеСЮскай i Вiцебскай епархiямi. Вялiкiя абшары епархiяСЮ, камунiкацыйныя цяжкасьцi, абставiны вайсковай зоны, тАУ стваралi асаблiва няпрыяльныя СЮмовы для мiсыянэрскай працы. На пачатку 1943 году япiскап Смаленскi Сьцяпан зьвярнуСЮся да мiтрапалiта Панцялеймана з просьбай высьвяцiць у дапамогу яму вiкарыя для гораду Бранска, падаючы кандыдатуру архiмандрыта ПаСЮла (Мяленцьева), расейца. Мiтрапалiт разаслаСЮ лiсты да арх. Вэнэдыкта СЮ Горадню i да яп. Апанаса СЮ Наваградак, з запытаньнем аб iх апiнii адносна хiратонii архiм. ПаСЮла. Уладыкi адказалi, што яны ня ведаюць зусiм кандыдата i пакладаюцца на вырашэньне мiтрапалiта разам з арх. Фiлафеям. На склiканай мiтрапалiтам нарадзе пры СЮдзеле арх. Фiлафея i яп. Сьцяпана, прыехаСЮшага СЮ Менск, было пастаноСЮлена дня 17 чэрвеня высьвяцiць архiм. ПаСЮла СЮ сан япiскапа РослаСЮльскага, вiкарыя Смаленскай епархii. Хiратонiю выканалi мiтр. Панцялейман i арх. Фiлафей у Менску 11 лiпеня 1943 г.

Беларускае грамадзянства было супроць гэтай хiратонii. Новы япiскап ня быСЮ наагул адпаведным для япiскапскага сану, а з беларускiм народам ня меСЮ нiчога супольнага. Па хiратонii ён чураСЮся беларускага япiскапату i амаль зусiм ня зносiСЮся з iм. У сувязi з падрыхтоСЮкай гэтай хiратонii, група беларускага актыву, дня 5 лiпеня, падала мэмарандум нямецкiм уладам, у якiм гаварылася: тАЬБеларуская ПраваслаСЮная АСЮтакефальная Царква сягоньня па складу iерархiчна-адмiнiстрацыйнага апарату, па яго нацыянальным настаСЮленьнi, устабiлiзавалася як расейская, з моцным антыбеларускiм характарам i, як такая, праяСЮляе актыСЮную дзейнасьць. Сэнс гэтага той, каб i праз царкву СЮтрымаць лучнасьць абшараСЮ былой тАЬадзiнай недзялiмай Расеi".. Вонкавыя расейскiя чыньнiкi знаходзяць добры адгалосак сваiм iмкненьням у пануючай сёньня iерархii i царкоСЮнай адмiнiстрацыi Беларускай Царквы. Антаганiзм, iснуючы памiж мiтрапалiтам Беларусi Панцялейманам i кiруючым арх. Фiлафеям, базуецца на падставе выключна асабiстай тАУ за СЮладу. Па зьместу працы абодва яны, карыстаючы з нябывалай волi СЮ адмiнiстраваньнi царквой, дадзенай нямецкiмi СЮладамi, утрымлiваюць яе расейскi характар, пакiнуты бальшавiкамi, тАУ пiсалася СЮ мэмарандуме.

Па хiратонii яп. ПаСЮла СЮ жнiСЮнi 1943 г., тыя самыя асобы падалi нямецкiм уладам новы мэмарандум, у якiм пiсалi: тАЮПраз царкву на Беларусi дзейнiчаюць рознаякаснай ахварбоСЮкi чыннiкi, з мэтай тАУ праз расейскi характар царквы i царкоСЮнай работы, затрымаць Бела-русь у непадзельнасьцi з вялiкiм конглёмэратам тАЮадзiнай недзялiмай (Расеi)" тАУ з аднаго боку, цi з Савецкiм Саюзам тАУ з другога боку. 3 беларускага боку нiхто не паклiканы i не дапушчаецца да высьвятляньня гэтых спраСЮ. А без дакладнейшага кантролю арх. Фi-лафей, цешучыся поСЮным даверам уладаСЮ, безаглядна праводзiць зьдзек над беларускасьцяй, ды праз царкву СЮзмацняе расейскасьць Беларусi. ЗьяСЮляецца неабходным стварэньне СЮраду адпаведнага беларускага рэфэрэнта з кампэтэнцыей угляду СЮ духоСЮна-нацыянальныя справы Беларусi для рэфэраваньня нямецкiм уладам.. Характэрна, што сярод забiтых i прасьледаваных бандытамi сьвятароСЮ няма анi аднаго расейца. Гэта самае сьведчыць аб антыбеларускiм характары бандыцкай работы сярод духоСЮнага пэрсаналу на Беларусi".

У мiжчасе адбылiся зьмены СЮ складзе мужоСЮ даверу пры гэнэральным камiсары Беларусi. I. Ермачэнка быСЮ выдалены з Беларусi i, разам са сваiмi супрацоСЮнiкамi, перастаСЮ спаСЮняць гэтыя функцыi. Установа МужоСЮ Даверу была ператворана на Раду Даверу. На чаловага мужа даверу быСЮ запрошаны ВацлаСЮ РЖваноСЮскi, старшыня гораду Менску, якi паклiкаСЮ новых супрацоСЮнiкаСЮ. Сам В. РЖваноСЮскi, як неправаслаСЮны, ня быСЮ у курсе беларускай царкоСЮнай справы. 3 нацыянальнага боку, В. РЖваноСЮскi, якi СЮ палякаСЮ быСЮ сваiм чалавекам, ня меСЮ даверу беларускага праваслаСЮнага актыву. Рада Даверу ня цiкавiлася царкоСЮнымi справамi. Такiм чынам спынiСЮся СЮплыСЮ беларускага менскага актыву праз установу мужоСЮ даверу на беларускiя царкоСЮныя справы.

У сувязi з апошнiмi мэмарандумамi беларусоСЮ, нямецкiя СЮлады разаслалi праваслаСЮнаму духавенству апытальнiкi пэрсанальнага характару, у якiх памiж iншымi, было пытаньне аб нацыянальнай прыналежнасьцi. У запоСЮненых анкетах духавенства падало у 90% сваю прыналежнасьць да беларускай нацыянальнасьцi; рэшта падала расейскую, або СЮкраiнскую нацыянальнасьць. Частка духавенства, падаСЮшага беларускую нацыянальнасьць, разумела яе СЮ сэнце расейскага рэгiяналiзму, што Беларусь тАУ гэта таксама расейская зямля. РЖншая частка беларускага з паходжаньня духавенства, была так моцна зрусыфiкаванай расейскiмi школамi i расейскай царквой, што думала толькi расейскiмi нацыянальнымi катэгорыямi. Такiм чынам, апытальнiк не адбiваСЮ фактычных нацыянальных суадносiн праваслаСЮнага духавенства на Беларусi СЮ тую пару.

Япiскапы знайшлi патрэбным высьвяцiць япiскапа для Гомельшчыны. Арх. Вэнэдыкт выставiСЮ кандыдатуру аСЮдавеСЮшага горадзенскага пратаерэя Георгiя Барышкевiча, настаяцеля горадзенскага кафэдральнага сабору. Кандыдат быСЮ адукаванай i паважнай асобай, украiнскага паходжаньня, але вырасшы СЮ расейскiм асяродзьдзi ён уважаСЮ сябе за расейца. Мiтрапалiт Панцялейман, арх. Фiлафей i яп. Сьцяпан згадзiлiся на кандыдата. Дня 18 верасьня 1943 г. кандыдат быСЮ пастрыжаны СЮ манаства з iмям Грыгора, а на наступны дзень узьведзены СЮ сан архiмандрыта праз арх. Вэнэдыкта СЮ Гораднi. Хiратонiя архiм. Грыгора СЮ сан япiскала. адбывалася далёка ад Беларусi i пры поСЮным няведаньнi аб ей праз беларускую грамадзкасьць. Акт высьвячэньня быСЮ выкананы праз Расейскую Зарубежную Царкву СЮ Вене (АСЮстрыя) iерархамi: мiтрапалiтам Анастасiям, мiтрапалiтам Бэрлiнскiм Серафiмам, мiтрапалiтам Парыскiм Серафiмам, япiскапам Венскiм Васiлём, япiскапам Почдамскiм Пiлiпам i арх. Горадзенскiм Вэнэдыктам. Для палагоджаньня пераходу з Расейскай Зарубежнай Царквы СЮ склад аСЮтакефальнай Беларускай ПраваслаСЮ-най Царквы яп. Грыгор зьвярнуСЮся з прозьбай да беларускага япiскапату на пачатку 1944 г. Прозьба была палагоджана пазытыСЮна, пры чым яп. Грыгор злажыСЮ адумысловую дэклярацыю СЮ гэтай справе. Аднак, ён ня змог выехаць на сваю епархiю дзеля адступленьня нямецкiх войскаСЮ з усходу Беларусi перад савецкiм наступам у 1944 г.

Наступ савецкiх войскаСЮ з усходу адкiдаСЮ нямецкай армii на захад. У 1944 г. вясной Украiна амаль уся была акупаваная бальшавiкамi. РыхтаваСЮся наступ iх на Беларусь. Савецкiя партызанскiя злучэньнi моцна шкодзiлi нямецкiм транспартам для фронту i амаль акупавалi вясковыя абшары Беларусi, мабiлiзуючы прымусова насельнiцтва СЮ свае аддзелы. Барацьба на нутраным партызанскiм фронце адцягвала ад асноСЮнага фронту значныя вайсковыя сiлы немцаСЮ. Хочучы схiлiць сымпатыi беларускага народу на свой бок, стра-чаныя праз колёнiяльную тэррорыстычную акупацыйную палiтыку, немцы дапусьцiлi да стварэньня Беларускай Цэнтральнай Рады, як пэСЮнай формы беларускага нацыянальнага СЮраду з вельмi абмяжаванымi кампэтэнцыямi. Да сфэры дзейнасьцi БЦР належылi:

а) вайсковыя справы Беларускай Краёвай Абароны;

б) культура i асьвета;

в) сацыяльная апека. На чало БЦР быСЮ высунены беларускiм актывам РадаслаСЮ АстроСЮскi.

Пры БЦР быСЮ створаны аддзел веравызнаньняСЮ, якi зьвярнуСЮ сваю СЮвагу на дзейнасьць Беларускай ПраваслаСЮнай Царквы.

Ар

Вместе с этим смотрят:

"Одесский миф" как миф: (Ранние годы "одесского мифа")

РЖудаiзм як нацiональна релiгiя iвреiв

Анализ и сравнение существующих представлений об исповеди в различных конфессиях

Антихрист и время его пришествия

Астральные мифы