Хрысцiянства, яго СЮзнiкненне i фармiраванне

Змест

1. Узнiкненне хрысцiянства

2. Структура Бiблii

3. Веравучэнне i культ хрысцiянства

4. Ператварэнне хрысцiянства СЮ дзяржаСЮную рэлiгiю Рымскай iмперыi i раздзяленне царквы

Спiс выкарыстаных крынiц

1. Узнiкненне хрысцiянства

Хрысцiянсва з'яСЮляецца самай вялiкай сусветнай рэлiгiяй. Зараз яно налiчвае каля двух мiльярдаСЮ прыхiльнiкаСЮ. Такiм чынам, звыш адной трэцi цяперашняга насельнiцтва Зямлi тАУ хрысцiяне. Прыхiльнiкi хрысцiянства жывуць амаль ва СЮсiх краiнах свету. У ЕСЮропе, Амерыцы i АСЮстралii яны складаюць асноСЮную колькасць жыхароСЮ.

Зараз хрысцiянства падзелена на тры асноСЮныя накiрункi: праваслаСЮе, каталiцтва i пратэстанцтва. А спачатку, больш за тысячу год пасля свайго СЮзнiкнення, яно было адзiным, i менавiта СЮ гэты перыяд сфармiравалася СЮ якасцi сусветнай рэлiгii.

Узнiкла хрысцiянства СЮ РЖ ст.н.э. у Палесцiне, якая СЮ той час з'яСЮлялася адной з усходнiх правiнцый Рымскай iмперыi, як кiрунак у iудаiзме.

У папярэдняй лекцыi гаварылася, што iудаiзм у гэты перыяд знаходзiСЮся СЮ стане глыбокага крызiсу. Важнае месца СЮ ягоным веравучэннi займала палажэнне аб богаабранацi яСЮрэйскага народа. Але яСЮрэяСЮ увесь час хто-небудзь заваёСЮваСЮ, i з 66 г. да н.э. яны знаходзiлiся пад прыгнётам Рыма. У гэтых умовах узмацнiлiся чаканне Месii, прыход якога быСЮ прадказаны прарокамi.

Хрысцiяне вераць, што гэтым Месiяй, якога iудзеi чакалi СЮжо некалькi стагоддзяСЮ з'яСЮляецца РЖсус Хрыстос. ''РЖсус'' перакладаецца яе ''Выратавальнiк'', гэта было даволi распаСЮсюджана СЮ тыя часы сярод яСЮрэяСЮ iмя, а ''Хрыстос'' тАУ гэта пераклад на грэчаскую мову старажытнаяСЮрэйскага ''Машыак'' (''Памазанiк'').

З моманту СЮзнiкнення i да нашых дзён вядуцца гарачыя спрэчкi наконт трактоСЮкi РЖсуса Хрыста. Для хрысцiян гэта Бог Сын, якi сышоСЮ на зямлю i выратаваСЮ людзей. РЖудзеi лiчаць, што ён з'яСЮляецца iлжэмесiяй, i што Месiя для яСЮрэяСЮ яшчэ не прыйшоСЮ, яго СЮсё яшчэ чакаюць. У ХVIIРЖ ст. у навуцы сфармiравалiся дзве асноСЮныя трактоСЮкi РЖсуса Хрыста: мiфалагiчная i гiстарычная. Першая сцвярджала, што нiякага Хрыста на самой справе не было i яго вобраз тАУ гэта мiф, якi СЮзнiк у вынiку перапрацоСЮкi вядомых у тыя часы мiфаСЮ аб памiраючых i СЮваскрасаючых багах: егiпецкага мiфа аб Азiрысе, грэчаскага мiфа аб Дыёнiсе i iнш. Некаторыя даследчыкi гэтай школы выводзiлi вобраз Хрыста нават з татэмiстычных вераванняСЮ першабытных народаСЮ. Мiфалагiчная трактоСЮка была цесна звязана з атэiзмам. Сцвярджаючы, што РЖсуса Хрыста не было, яе прадстаСЮнiкi тым самым iмкнулiся пазбавiць гiстарычных падстаСЮ само хрысцiянства, паказаць, што СЮсе ягоныя палажэннi тАУ не больш як вынiк чалавечай фантазii. Гiстарычная трактоСЮка разглядае РЖсуса Хрыста як рэальную асобу, прапаведнiка новай рэлiгii, якi сфармiраваСЮ шэраг асноСЮных хрысцiянскiх палажэнняСЮ.

Прыхiльнiкi кожнай з гэтых трактовак прыводзяць аргументы на сваю карысць. Мы iх не будзем разглядаць, каб не СЮскладняць матэрыял. Адзначым толькi, што большасць сучасных даследчыкаСЮ выходзiць з таго, што РЖсус Хрыстос тАУ гэта не мiфалагiчны вобраз, на самой справе была такая гiстарычная асоба, якая заснавала хрысцiянства. Мы СЮ нашых лекцыях таксама будзем зыходзiць з гэтых пазiцый.

Хрыцiянства СЮзнiкла СЮ канкрэтных сацыяльна-гiстарычных умовах. У РЖ ст.н.э. Рымская iмперыя СЮваходзiць у стан глыбокага крызiсу, якi паступова ахоплiвае СЮсе сферы грамадскага жыцця. РаспаСЮсюджваюцца настроi няСЮпэСЮненасцi СЮ будучым, надыходзячага краху спрадвечных асноСЮ. Узрастаюць разбешчанаспь i цынiзм у вышэйшых слаях грамадства i незадаволенасць у нiзах.

Старая рымская рэлiгiя СЮжо не адпавядае новым умовам жыцця, таму папулярнымi сярод рымлян робяцца культы СЮсходнiх багоСЮ: Азiрыса, Астарты, Кiбелы, РЖзiды, Ацiса, Мiтры. Узмацняюцца богашукальнiцкiя тэндэнцыi, прычынай якiх з'яСЮлялася адчуванне пакiнутасцi чалавека, яго бяссiлля перад непазбежным i разбуральным рокам. Сваё фiласофскае адлюстраванне гэтыя настроi знаходзяць у познiм стаiцызме. Найбольш вядомы яго прадстаСЮнiк Луцый Аней Сенэка (4 г. да н.э. тАУ 65 г. н.э.) вучыСЮ сваiх паслядоСЮнiкоСЮ быць мудрымi, не iмкнуцца да знешнiх поспехаСЮ, падпарадкоСЮвацца лёсу, трывала i мужна пераносiць жыццёвыя выпрабаваннi. Сутнаспь этыкi стаiцызму перададзена СЮ наступным выказваннi Сенэкi : "Чалавек нешчаслiвы роСЮна настолькi, наколькi ён сабе гэта СЮяСЮляе". Выхад з духоСЮнай дэзарыентацыi стаiцызм бачыСЮ у дасягненнi мудрым чалавекам стану незалежнасцi ад турбот свету.

Крызiс рымскага грамадства з'явiСЮся адной з iстотных умоСЮ паспяховага распаСЮсюджвання СЮ iм хрысцiянства. Яно давала людзям суцяшэнне, новую мараль, а таксама надзею на выратаванне i справядлiвасць.

2. Структура Бiблii

Бiблiя з'яСЮляецца асноСЮнай крынiцай па гiсторыi старажытных яСЮрэяСЮ i першапачатковага хрысцiянства. Зараз прызнаецца, што большасць падзей, якiя СЮ ёй апiсаны, сапраСЮды мелi месца. Таму да яе звяртаюцца вучоныя-гiсторыкi. Апроч таго, яна тАУ адзiн з самых выдатных твораСЮ лiтаратуры Старажытнага свету, якi вось ужо на працягу стагоддзяСЮ з'яСЮляецца аб'ектам пiльнага фiлалагiчнага аналiзу.

Бiблiя таксама тАУ самая распаСЮсюджаная на Зямлi кнiга. Агульны тыраж яе выданняСЮ складае каля мiльярда асобнiкаСЮ i мнагакратна пераСЮзыходзiць тыраж любой iншай кнiгi. Бiблiя перакладзена амаль на семсот моСЮ i дыялэктаСЮ, у тым лiку на мову эскiмосаСЮ i уолоф (Сiнегал).

Такая пацулярнасць Бiблii тлумачыцца зусiм не яе якасцямi як гiстарычнай крынiцы альбо лiтаратурнага твора. РЖнакш яна б цiкавiла перад усiм вузкае кола спецыялiстаСЮ па старажытнай гiсторыi i лiтаратуры. Бiблiя тАУ гэта свяшчэнная кнiга iудзеяСЮ i хрысцiян, i менавiта дзякуючы хрысцiянству, як самай шматколькасняй сусветнай рэлiгii, яна атрымала такое шырокае распаСЮсюджанне.

Само слова "Бiблiя" паходзiць са старажытнагрэчаскага "biblion" --кнiга. "Biblion" жа паходзiць у сваю чаргу ад назвы фiнiкiйскага горада Бiблос, якi СЮ старажытнасцi быСЮ цэнтрам гандлю папiрусам. Множны лiк ад "biblion" тАУ "biblia" ("бiблiя") тАУ "кнiгi". Запазычанае СЮ лацiнскую мову, слова "бiблiя" стала СЮжывацца як назоСЮнiк адзiночнага лiку жаночага роду тАУ "кнiга".

Трэба падкрэслiць, што для хрысцiян Бiблiя тАУ не проста кнiга, гэта Слова Божае, праз якое Бог па вялiкай сваей мiласэрнасцi адкрыСЮся людзям. Яна лiчыцца богадухнавеннай тАУ напiсанай пад уплывам Духа Святога. Вядома больш сарака аСЮтараСЮ Бiблii, i большасць з iх прызнаецца гiстарычнымi асобамi, але, згодна з хрысцiянскiм веравучэннем, пiсалi яны не па СЮласнай iнiцыятыве, а па натхненнi, якое атрымалi ад Бога. 3 гэтага вынiкае, што сапраСЮдным аСЮтарам Бiблii з'яСЮляецца Бог, людзi толькi перадавалi Ягоную волю. Менавiта гэтым тлумачыцца яе аСЮтарытэтнасць для хрысцiян.

Бiблiя падзяляецца на дзве няроСЮныя па аб'ёму часткi : Стары i Новы Запавет. Стары Запавет складае 4/5 усяго тэкста. Ён узнiк у ХШ-П стст. да н.э. на тэрыторыi Палецiны i Вавiлона. Старым Запаветам першую частку Бiблii называюць хрысцiяне. Згодна з хрысцiянскiм веравучэннем, спачатку было заключана пагадненне памiж Богам i людзьмi праз абраны народ тАУ яСЮрэяСЮ, а потым прыйшоСЮ РЖсус Хрыстос ,Сын Божы, i заключыСЮ Новы Запавет непасрэдна з кожным чалавекам.

У праваслаСЮнай Бiблii Стары Запавет складаецца з пяцiдзесяцi кнiг, у каталiцтве тАУ з сарака пяцi, у iудаiзме i пратэстанцтве тАУ з трыццацi дзевяцi. Тлумачыцца гэта рознiца СЮ колькасцi тым, што толькi трыццаць дзевяць кнiг дайшлi да нас на старажытнаяСЮрэйскай мове, астатнiя тАУ на старажытнагрэчаскай. Апошнiя (1-3 Ездры, Тавiта, Юдзiф, Прамудрасцi Саламона, Прамудрасцi РЖсуса Сына Сiрахава, Баруха, 1-3 Макавейскiя) iудзеi, а следам за iмi i пратэстанты, не прызнаюць наогул i не СЮключаюць у свае свяшчэнныя пiсаннi, праваслаСЮныя прызнаюць, але лiчадь iх не кананiчнымi, а душакарыснымi (iх чытанне карысна для душы, але iх палажэннi не з'яСЮляюцца нормамi), а католiкi лiчаць другакананiчнымi (узнiкшымi СЮ другую чаргу). Апроч таго, у праваслаСЮным Старым Запавеце ёсць некалькi кнiг, якiя адсутнiчаюць у каталiцкiм.

Стары Запавет падзяляецца на наступныя чатыры часткi:

1. Пяцiкнiжжа Маiсея. У першай кнiзе "Быццё" распавядаецца аб стварэннi свету, Адаме i Еве, сусветным патопе, калi выратаваСЮся толькi Ной са сваей сям'ёй, далейшым рассяленнi людзей па Зямлi. Далей апавяданне канцэнтруцца на праайцы яСЮрэяСЮ АСЮрааме i ягоных нашчадках. У другой кнiзе "Выхад" гаворка iдзе аб вызваленнi аяСЮрэяСЮ з егiпецкага палону, iх саракагадовым .вандраваннi па пустынi, а таксама аб заключэннi з iмi праз Маiсея запавету на гары Сiнай. Трэцяя кнiга ''Левiт" мае амаль выключна заканадаСЮчы характар, i таму СЮ ёй апавяданне аб падзеях гiсторыi яСЮрэйскага народа перарываецца. Тут змешчаны правiлы ахвярапрынашэнняСЮ i цырымонiй прызначэння свяшчэннiкаСЮ, прадпiсаннi аб рытуальнай чысцiнi, богаслужэбны каляндар. У чацвёртай кнiзе "Лiчбы" зноСЮ распавядаецпа аб вандроСЮнiцтве СЮ пустынi. Перад тым, як адысцi ад Сiная, яСЮрэi робяць перапiс народа (адсюль назва кнiгi) i прыносяць багатыя ахвяры Богу. Тут гаворыцца пра спробы яСЮрэяСЮ заваяваць тэрыторыю Палесцiны, якую, згодна з Бiблiяй, Бог абяцаСЮ нашчадкам АСЮраама. Пятая кнiга "Другазаконне" з'яСЮляецца кодэксам грамадзянскiх i рэлiгiйных прадпiсанняСЮ, дадзеных Богам. АсноСЮную частку яе зместу займаюць прамовы Маiсея, у якiх ён нагадвае яСЮрэям аб выхадзе з егiпецкага рабства, Сiнайскiм Запавеце, пачатку заваёСЮ Зямлi Абяцанай. Тут распавядаецца аб смерцi i пахаваннi Маiсея, i таму зараз даследчыкi лiчаць, што не СЮсё Пяцiкнiжжа было створана самiм Маiсеем, бо чалавек не можа апiсапь сваю смерць i пахаванне. Шэраг палажэнняСЮ "Другазаконня" паСЮтараюць Сiнайскi Запавет, адсюль назва гэтай кнiгi.

2. Гiстарычныя кнiгi: Кнiга РЖсуса Навiна, Кнiга СудзяСЮ, 4 кнiгi ЦарстваСЮ, 2 кнiгi Паралiпаменон (у перакладзе са старажытнаяСЮрэйскага --"летапiс"), кнiгi Ездры i Неемii (+ 1-3 Макавейскiя). Трэба адзначыць, што аСЮтары гэтых кнiг не з'яСЮляюцца гiсторыкамi нават у тагачасным, а, тым больш, у сучасным сэнсе слова. АсноСЮны змест гiстарычных кнiг тАУ апiсанне СЮзаемаадносiн яСЮрэяСЮ з iх Богам, вернасцi i (асаблiва) нявернасцi Запавету. АСЮтараСЮ цiкавiпь не столькi падзеi, колькi СЮрокi, якiя з iх вынiкаюць. Аднак павучальны характар гэтых кнiг не пазбаСЮляе iх гiстарычнай каштоСЮнасцi. Тут распавядаецпа аб канчатковай заваёве яСЮрэямi тэрыторыi Палесцiны i СЮзнiкненнi дзяржавы, адступленнi яСЮрэяСЮ ад запавету з Яхвэ, вынiкам чаго з'явiлася падпарадкаванне iншым народам.

3. Прароцкiя кнiгi. Яны падзяляюцца на дзве часткi: чатыры кнiгi так званых "вялiкiх прарокаСЮ": РЖсаii, Ерэмii, Езэкiiля, Данiiла i дванаццапь кнiг "малых прарокаСЮ". Пад прарокамi СЮ Бiблi разумеюцца людзi, якiя мелi вопыт непасрэднага пазнання Бога, i пасланы iм, каб абвяшчаць людзям Ягоную волю, нагадвапь iм аб Ягоных патрабаваннях i вяртаць iх на шлях Ягонай любвi . У Бiблii СЮзгадваецца шмат прарокаСЮ, пэршым i самым вялiкiм сярод iх лiчыцца Маiсей. Больш за СЮсе звестак да нас дайшло менавiта аб тых шаснаццацi прароках, кнiгi якiх увайшлi СЮ Бiблiю. Яны дзейнiчалi з VШ па П стст. да н.э. i аказалi надзвычай вялiкi уплыСЮ на рэлiгiйнае развiццё яСЮрэяСЮ.

4. Пiсаннi. Яны складаюпца з самых розных па зместу i жанру кнiг. Сюды СЮваходзяць: Псалтыр тАУ зборнiк псалмоСЮ , аСЮтарам большасцi з якiх лiчыцца цар Давiд, Песня ПесняСЮ тАУ зборнiк эратычнай лiрыкi, дзе СЮ алегарычнай форме распавядаецца аб любвi памiж Богам i людзьмi, кнiгi Ёва, ПрытчаСЮ Саламонавых, Еклезiаста, РЖсуса сына Сiрахава i Прамудрасцi Саламона, у якiх разважаецпа аб лёсе чалавека i яго СЮзаемаадносiнах з Богам. (Эстэр, Юдзiф,Плач РЖерамii).

Хрысцiяне, якiя лiчаць сябе духоСЮнымi нашчадкамi iудзеяСЮ, разглядаюць Стары Запавет як падрыхтоСЮку да Новага, а Новы тАУ як ключ да разумення Старога. Але, безумоСЮна, галоСЮнае значэнне для iх мае Новы Запавет.

Ён быСЮ напiсаны СЮ РЖ ст. н.э. на старажытнагрэчаскай мове СЮ розных месцах Рымскай iмперыi : Анцiохii, Афiнах, Рыме, востраве Патмас i iнш. Трэба адзначыць, што хаця хрысцiянства СЮзнiкла на тэрыторыi Палесцiны, але Новы Запавет быСЮ напiсаны па-за яе межамi. Мова Новага Запавету тАУ не лiтаратурная, а гутарковая (так званы "койнэ").

Новы Запавет, складаецца з 27 кнiг, якiя прызнаюцца кананiчнымi пераважнай большасцю хрысцiян i наогул не прызнаюцца iудзеямi. У iм чатыры часткi:

1. Чатыры евангелля: паводле Мацьвея, паводле Марка, паводле Лукi i паводле Яна. Само слова "евангелле" СЮ перакладзе са старажытнагрэчаскай мовы азначае "радасная вестка". Па зместу кожнае з iх з'яСЮляецца апавяданнем аб жыццi i дзеяннях РЖсуса Хрыста, але iх сутнасць тАУ у перадачы радаснай весткi аб тым, што прыйшоСЮ Сын Божы, узяСЮ на Сябе грахi , узышоСЮ за iх на крыж i тым самым выратаваСЮ людзей. Такiм чынам, евангелiсты перадавалi добрую вестку аб тым, што СЮсе людзi з'яСЮляюцца выратаванымi. 3 чатырох аСЮтараСЮ евангелляСЮ Мацьвей i Ян з'яСЮляюцца апосталамi, а Лука i Марк тАУ вучнямi апосталаСЮ. Тры першых евангелля: паводле Мацьвея, Марка i Лукi называюцца сiнаптычнымi, ад старажытнагрэчаскага "sinopsis" тАУ "слупок". Калi iх тэксты размясцiць у выглядзе чатырох паралельных слупкоСЮ, то вiдавочна супадзенне iх асноСЮных фрагментаСЮ апiсання жыцця Хрыста, хаця ёсць разыходжаннi. Напрыклад, у евангеллi паводле Мацьвея радавод РЖсуса Хрыста налiчвае ад цара Давiда 42 пакаленнi, а СЮ евангеллi паводле Лукi тАУ 56. Ёсць i iншыя разыходжаннi. Тлумачыцца гэта тым, што евангеллi пiсалiся СЮ розны час i СЮ розных месцах, далёкiх адно ад аднога (евангелле паводле Мацьвея тАУ памiж 40-мi i 50-мi гг. у РЖерусалiме, паводле Лукi тАУ у Рыме да 70 г., паводле Марка тАУ у Анцiохii СЮ канцы 60-х гг., паводле Яна тАУ у Ефесе СЮ 90-я гг.). I кожнае з iх перадае радасную вестку па-свойму, пры захаваннi агульнай асновы.

2. Дзеяннi апосталаСЮ. Гэта частка была напiсана СЮ канцы 60-х гг. у Рыме. АСЮтарам з'яСЮляецца Лука, i па свайму зместу яна працягвае трэцяе евангелле. Тут распавядаецца аб першых гадах iснавання хрысцiянскай царквы (да 63 г.), а таксама аб дзейнасцi апосталаСЮ Пятра i, асаблiва, ПаСЮла.

3. Пасланнi апосталаСЮ. Напiсаны яны СЮ самых розных месцах Рымскай iмперыi i адрасаваны хрысцiянскiм суполкам. Усяго СЮ Новым Запавеце знаходзiцца 21 апостальскае пасланне. Вучоныя падзяляюць iх на дзве часткi: сем пасланняСЮ, якiя прыпiсваюцца апосталам Якаву, Пятру, Яну i РЖудзе i называюцца "саборнымi" альбо "акружнымi", паколькi адрасаваны не камусьцi канкрэтна, а СЮсiм хрысцiянам, i 14 пасланняСЮ прыпiсаных апосталу ПаСЮлу. Менавiта апошнiя з'яСЮляюцца тАУ пасля ЕвангелляСЮ тАУ найважнейшай часткай Новага Запавету. Тут выкладзены шэраг палажэнняСЮ, на якiх шмат у чым грунтуецца хрысцiянскае веравучэнне. Пасланнi ПаСЮла карысталiся аСЮтарытэтам у многiх хрысцiян яшчэ пры жыццi апостала: iх чыталi на малiтоСЮных сходах, перапiсвалi i распаСЮсюджвалi. Сам Павел быСЮ вельмi адукаваным чалавекам, вучыСЮся СЮ самых вядомых рабiнаСЮ таго часу. Ён не належаСЮ да лiку дванаццацi апосталаСЮ, быСЮ фарызеем, i спачатку прымаСЮ удзел у праследаваннях хрысцiян, бо лiчыСЮ iх шкоднай сектай. Потым адбываецца раптоСЮны паварот ПаСЮла СЮ хрысцiянства, i ён робiцца самым актыСЮным яго прапаведнiкам. ПаСЮла называюць "апосталам народаСЮ", менавiта ён стаСЮ актыСЮна распаСЮсюджваць хрысцiянства сярод неiудзеяСЮ. Пасланнi апостала ПаСЮла адрасаваны канкрэтнай хрысiянскай суполцы альбо чалавеку.

4. Апакалiпсiс альбо Адкрыццё Яна Багаслова. Тут выкладзена хрысцiянская эсхаталогiя тАУ вучэнне аб канцы свету. Гэта кнiга вельмi складаная для разумення i поСЮная глыбокiх сiмвалаСЮ. Па свайму жанру яна СЮзыходзiць да прароцкiх кнiг Старога Запавету. АсноСЮны змест кнiгi складаюць прароцтвы i адкрыццi, якiя былi дадзены Яну Багаслову Богам: панавання СЮ канцы свету на Зямлi Антыхрыста, Другога прышэсця Хрыста, вялiкай бiтвы Армагедона, Апошняга Суда i iнш. Напiсаны Апакалiпсiс у 68-69 гг. на востраве Патмас. Раней ягоны аСЮтар атаясамлiваСЮся з Янам Евангелiстам, зараз гэты пункт погляду адвяргаецца.

3. Веравучэнне i культ хрысцiянства

Веравучэнне i культ хрысцiянства СЮяСЮляюць сабой арганiчнае цэлае. Аднак веравучэнню, i гэтым хрысцiянства адрознiваецца ад язычнiцтва, належыць першынство. У язычнiцтве галоСЮная СЮвага надавалася метадам наладжвання СЮзаемаадносiн са звышнатуральным: ягонаму СЮмiласцiСЮленню альбо падпарадкаванню сваiм жаданням, гэта значыць, культу. УяСЮленнi аб звышнатуральным былi, як правiла, вельмi расплывiстымi i, нават, супярэчлiвымi. Хрысцiянства ж робiць нацiск менавiта на веравучэннi i разглядае культавыя дзеяннi як яго вынiк.

Хрысцiянскае веравучэнне лiчыцца богаадкрытым, гэта значыць, яго палажэннi не з'яСЮляюцца вынiкам iнтэлектуальнай дзейнасцi людзей, але дадзены Богам. Некаторыя з гэтых палажэнняСЮ немагчыма зразумець рацыянальна, у iх трэба проста верыць.

Веравучэнне хрысцiян мае дзве крынiцы: Свяшчэннае Пiсанне (Бiблiя) i Свяшчэннае Паданне (рашэннi сабораСЮ, творы царкоСЮных пiсьменнiкаСЮ, традыцыi богаслужэбнай практыкi i г.д.).

У цэнтры хрысцiянскага веравучэння знаходзiцца зафiксаваная СЮ евангеллях добрая вестка аб тым, што Бог так палюбiСЮ людзей, што паслаСЮ iм свайго Сына, якi СЮзяСЮ на сябе iх грахi , прыняСЮ пакутнцкую смерць i тым самым выратаваСЮ людзей. Хрысцiянамi рабiлiся тыя з яСЮрэяСЮ, а потым прадстаСЮнiкоСЮ iншых народаСЮ Рымскай iмперыi, хто прыняСЮ гэтую добрую вестку. У сваю чаргу, асноСЮнай запаведзю хрысцiянства з'яСЮляецца любоСЮ да Бога i да людзей: "РЖсус сказаСЮ..: "палюбi Госпада Бога твайго СЮсiм сэрцам тваiм, i СЮсёй душою тваёй, i СЮсiм разуменнем тваiм"; гэта ёсць першая i найбольшая запаведзь. Другая ж падобная ёй: "палюбi блiзкага твайго як самога сябе". На гэтых дзвюх запаведзях грунтуюцца закон i прарокi" (Мв. 22, 37-40).

Веравучэнне хрыспiянства складаецца з дагматаСЮ тАУ палажэнняСЮ, якiя лiчацца богаадкрытымi i таму абсалютнымi iсцiнамi. Аснову хрысцiянскага веравучэння складае Сiмвал веры. Узнiк ён з практыкi хрышчэння. Спачатку хрысцiянства прымалi СЮ асноСЮным дарослыя людзi, i перад тым, як iх хрысцiць, iм задавалi пытаннi, каб высветлiць, у што яны вераць i цi ведаюць яны палажэннi хрысцiянскага веравучэння. Самi гэтыя палажэннi, наконт якiх пыталiся, былi СЮзятыя з пасланняСЮ апосталаСЮ, таму першапачатковы Сiмвал веры называСЮся Апостальскiм. Ягоны тэкст у розных хрысцiянскiх суполках меСЮ нязначныя адрозненнi. У пачатку РЖV ст. з-за распаСЮсюджвання ераcяСЮ (адcтупленняСЮ ад хрысцiянскага веравучэнн) узнiкла патрэба дакладна акрэслiць, у што верыць хрысцiянская царква, i стварыць адзiны Сiмвал. Гэта было зроблена на двух першых хрысцiянскiх усяленскiх саборах (сходах): Нiкейскiм (325 г.) i Канстанцiнопальскiм (381г.), таму гэты Сiмвал веры называецца Нiкеа-Канстанцiнопальскiм. Складаецца ён з РЖ2-цi палажэнняСЮ":

1. "Веру СЮ адзiнага Бога, Айца Усемагутнага, Стварыцеля неба i зямлi, усяго бачнага i нябачнага".

2. "I СЮ адзiнага Госпада РЖсуса Хрыста, Сына Божага Адзiнароднага, Якi ад Айца народжаны перад усiмi вякамi: Святла ад Cвятла, Бога праСЮдзiвага ад Бога праСЮдзiвага, народжанага, а не створанага, адзiнасутнага з Айцом, праз Якога СЮсё стала быць".

3.тАЭЁн дзеля нас, людзей. i дзеля нашага збаСЮлення, сышоСЮ з неба, прыняСЮ цела ад Духа Святога i Дзевы Марыi i стаСЮся чалавекам".

4. "Укрыжаваны за нас пры Понцкiм Пiлаце, цярпеСЮ i быСЮ пахаваны".

5. "I СЮваскрос на трэцi дзень, паводле Пiсання".

6. "УзышоСЮ на небе i сядзiць праваруч Айца".

7. ''РЖ паСЮторна прыйдзе СЮ хвале судзiць жывых i памёрлых, i Яго валадарству не будзе канца".

8. "РЖ СЮ Духа Святога, Госпада жыватворчага, якi ад Айца паходзiць, Якi з Айцом i Сынам супольна адбiрае шанаванне i хвалу, Якi гаварыСЮ праз прарокаСЮ".

9. "У адзiную Святую, Саборную i Апостальскую Царкву".

10. "Прызнаю адзiнае хрышчэнне для адпушчэння грахоСЮ".

11. "Чакаю СЮваскрашэння памёрлых".

12. "I жыцця вечнага СЮ будучым свеце. Амэн".

Хрысцiянскi культ, як i веравучэнне ствараСЮся на пранягу некалькiх стагоддзяСЮ. Яго аснову складаюць сем галоСЮных абрадаСЮ тАУ таiнстваСЮ. Такую назву яны атрымалi таму, што маюць для веруючых таямнiчы, сакральны сэнс, у iх "пад бачным выглядам праяСЮляецца нябачная сiла Божая". Усяго iх сем:

Хрышчэнне тАУ з чалавека здымаецца першародны грэх i ён далучаецца да хрысцiянскай царквы. Абрад адбываецца СЮ выглядзе амавення i робiцца свяшчэннiкам. Як правiла, хрысцяць дзяцей, тройчы акунаючы iх у ваду. 3 хрышчэннем дзiцяцi таксама звязана наданне яму iмя. Раней гэта было iмя святога, якому прысвячаСЮся дзень, у якi дзiця нарадзiлася, зараз бацькi самi выбiраюць iмя. Калi хрысцiцца дарослы, дык з яго здымаецца не толькi першародны грэх, але i СЮсе астатнiя. Дарослых не акунаецць у ваду, а толькi аблiваюць iм галаву.

Мiрапамазанне тАУ на чалавека спускаецца Дух Святы, каб дапамагчы захаваць душэСЮную чысцiню СЮ хрышчэннi, узрастаць i СЮзмацоСЮвацца СЮ жыццi духоСЮным.

Споведзь альбо пакаянне тАУ ад iмя РЖсуса Хрыста свяшчэннiк адпускае чалавеку грахi. Пад апошнiмi разумеецца адступленне ад запаведзяСЮ Бога. Трэба СЮзгадаць свае грахi, адчуць за iх жаль, мець намер так больш не рабiць i сказаць аб сваiх грахах свяшчэннiку. Хрысцiянская царква называе сем смяротных грахоСЮ (лiчьцца, што яны адразаюцъ чалавека ад Бога як крынiцы жыцця): ганарлiвасць, сквапнасць, пралюбадзейства, зайздрасць, празмернасць у ежы i пiццi, злоба, лянота. У раннiм хрысцiянстве пакаянне мела публiчны характар. Чалавек казаСЮ аб сваiх грахах усёй суполцы. 3 VРЖРЖ ст. пачынае пераважаць iндывiдуальная споведзь свяшчэннiку. Царква гарантуе тайну споведзi. Парушэнне апошняй з'яСЮляецца для свяшчэннiка цяжкiм грахом.

Прычашчэнне альбо еСЮхарыстыя (удзячная ахвяра) тАУ пад выглядам хлеба i вiна веруючыя прымаюпь цела i кроСЮ РЖсуса Хрыста. Сэнс гэтага таiнства СЮ далучэннi да выкупляльнай ахвяры РЖсуса Хрыста. Згодна з Бiблiяй, яно было СЮстаноСЮлена самiм Хрыстом на Тайнай Вячэры. Хрысцiянская царква лiчыць, што прычашчэнне мае вельмi вялiкае значэнне для жыцця веруючых. Прычашчацца дарослы чалавек можа толькi пасля споведзi.

Сужэнства (вянчанне) тАУ царкоСЮнае асвячэнне шлюбнага саюзу памiж мужчынам i жанчынай. Лiчыцца, што iх аб'ядноСЮвае сам Бог, i таму разводы разглядаюцца царквой як вельмi непажаданыя: "што Бог злучыСЮ, тое чалавек разлучыць не можа".

Алеяасвячэнне (намашчэнне хворых) тАУ робiцца над хворымi з мэтай падтрымкi iх у веры, ачышчэння ад грахоСЮ i аблягчэння пакут. У праваслаСЮнай царкве яно называецца таксама сабораваннем, бо яго павiнен рабiць сабор з сямi свяшчэннiкаСЮ, але СЮ выпадку неабходнасцi дазваляецца выконваць яго i аднаму свяшчэннiку, як, дарэчы, звычайна адбываецца. Таiнства заключаецца СЮ тым, што свяшчэннiк мажа лоб, шчокi, губы i грудзi хвораму асвечаным алiСЮкавым алеем з дабаСЮленнем некаторай колькасцi чырвонага вiна. Пры гэтым чытаюцца малiтвы, у якiх свяшчэннiк просiць Бога паслаць чалавеку выздараСЮленне.

Свяшчэнства тАУ пасвячэнне СЮ свяшчэннiкi. Сэнс яго СЮ тым, што чалавек атрымлiвае дар духоСЮна кiравапь веруючымi, выконваць таiнствы i богаслужэннi. Крынiцай гэтага дару лiчыцца РЖсус Хрыстос, якi з'яСЮляецца Галавой хрысцiянскай царквы i яе першасвятаром. Менавiта ён, згодна з Бiблiяй, надзялiСЮ дарам свяшчэннадзеяння апосталаСЮ, i загадаСЮ iм распаСЮсюджваць хрысцiянства. Апосталы, ствараючы царкву, перадавалi свае паСЮнамоцтвы i дары духавенству, вылучыСЮшы СЮ iм тры ступенi iерархii, якiя iснуюць i зараз: епiскап, прэсвiтэр i дыякан. Епiскап (грэч. episkopos --назiральнiк, ахоСЮнiк), згодна з веравучэннем хрысцiянскай царквы, з'яСЮляецца непасрэдным пераемнiкам апосталаСЮ i валодае СЮсёй паСЮнатой свяшчэнства. Ён лiчыцца першым i галоСЮным здзяйсняльнiкам богаслужэння, таму яно павiнна адбывацца СЮ яго прысутнасцi альбо з ягонага дабраславенства, iнакш не прызнаецца сапраСЮдным. Толькi епiскап мае права пасвячаць у прэсвiтэры i дыяканы. Епiскапы могупь займаць розныя месцы у царкоСЮнай iерархi: быць проста епiскапамi, архiепiскапамi, мiтрапалiтамi, экзархамi, кардыналамi, патрыярхамi, папамi, але СЮсе яны роСЮныя СЮ сваiм свяшчэнстве. Прэсвiтэр (грэч. presbyteros тАУ старэйшына) з'яСЮляецца свяшчэннаслужыцелем сярэдняй ступенi iерархii. Яго звычайна называюць свяшчэннiкам. Прэсвiтэр залежыць ад епiскапа, падпарадкоСЮваецца яму i ад яго атрымлiвае права выконваць царкоСЮныя службы i таiнствы, апроч тых, якiя можа выконваць толькi епiскап. Зараз ад прэсвiтэраСЮ патрабуецца мець адпаведную адукацыю. Як правiла, перад тым, як зрабiцца прэсвiтэрам чалавек павiнен скончыць семiнарыю. Дыякан (грэч. diakonos тАУ служка) --свяшчэннаслужыцель нiжэйшай ступенi царкоСЮнай iерархii. Спачатку дыяканы адказвалi за арганiзацыйна-гаспадарчую дзейнасць хрысцiянскiх суполак. Дыякан не можа самастойна выконваць таiнствы i богаслужэннi, а толькi дапамагае СЮ гэтым епiскапу i прэсвiтэру.

Таiнства свяшчэнства адбываецца на падставе абраду рукапалажэння альбо хiратонii (грэч.cheirotonia тАУ дзеянне моцай рук), у працэcе якога адбываецца СЮскладанне рук на галаву чалавека, якога пасвячаюць. Лiчыцца, што такiм чынам яму перадаецца асаблiвы дар Хрыста, неабходны для выканання далейшага служэння. У прэсвiтэры i даяканы пасвячае епiскап, у епiскапы, як правiла, тАУ сабор епiскапаСЮ (не менш трох).

Трэба адзначыць, што СЮ праваслаСЮнай i каталiцкай царкве епiскапамi, прэсвiтэрамi i дыяканамi могуць быць толькi мужчыны, у большасцi пратэстанцкiх накiрункаСЮ тАУ таксама i жанчыны.

Важнае месца СЮ хрысцiянскiм кульце займаюць малiтвы тАУ зряртаннi веруючых да Бога з просьбамi, падзякамi альбо хваламi. Яны могуць быць мысленныя (так званая "цiхая малiтва") альбо вусныя. Апошнiя бываюць агульнымi (калi моляцца некалькi чалавек) i iндывiдуальнымi. Агульныя малiтвы звычайна кажуцца веруючымi СЮ час набажэнства СЮ храме, iндывiдуальныя тАУ дома. У хрысцiянстве ёсць зацверджаныя тэксты малiтваСЮ, асноСЮнай iх крынiцай з'яСЮляецца Псалтыр i евангеллi. ГалоСЮная хрысцiянская малiтва тАУ "Ойча наш". Згодна з Бiблiяй, яна была дадзена Хрыстом, таму яе называюць "Малiтвай Гасподняй". Чалавек можа звяртацца да Бога i сваiмi словамi, асаблiва СЮ iндывiдуальнай малiтве.

Хрысцiянскае набажэнства СЮяСЮляе сабой сукупнаспь урачыстых культавых абрадаСЮ i дзеянняСЮ (малiтваСЮ, паклонаСЮ, запальванняСЮ свечак, спеваСЮ i iнш.), мэтай якiх з'яСЮляюцца зносiны з Богам. Выконваецца набажэнства свяшчэннаслужыпелямi пры актыСЮным удзеле веруючых галоСЮным чынам у храме.

У праваслаСЮным i каталiцкiм кульце ёсць таксама шанаванне крыжа i iкон. Крыж з'яСЮляецца сiмвалам хрысцiянскай веры. Ён стаiць на дахах храмаСЮ, яго носяць на целе веруючыя, ён з'яСЮляецца часткай адзення свяшчэннаслужыцеляСЮ. Крыж быСЮ прыняты хрысцiянскай царквой як сiмвал выратавання тАУ менавiта на крыжы, згодна з Бiблiяй, прыняСЮ пакутнiцкую смерць за грахi людзей РЖсус Хрыстос. РЖкона (грэч. eikon тАУ выява, вобраз) тАУ гэта жывапiсная альбо (радзей) рэльефная выява Троiцы, РЖсуса Хрыста, Божай Мацi, апосталаСЮ, святых. Трэба падкрэслiць, што iконы маюць у хрысцiянстве выключна знакавы характар тАУ моляцца не дошкам, на якiх намаляваны Бог, а самому Богу, iконы служаць для нагадвання веруючым Ягонага аблiчча. Некаторыя iконы называюцца цудатворнымi i асаблiва шануюцца, бо лiчыцца, што праз iх праявiлася сiла божая. Гэта, напрыклад, iконы Мацi Божай Вострабрамскай, Казанскай Божай Мацi.

Важнае месца СЮ хрысцiянскiм кульце займаюць святы, якiя прысвечаны найбольш значным з пункту погляду царквы падзеям. Самае вялiкае свята тАУ гэта Пасха, у гонар уваскрасення РЖсуса Хрыста. Далей iдзе Раство Хрыстова, Раство Багародзiцы, Тройца альбо Пяцiдзесятнiца i iншыя. Святы падзяляюцца на нерухомыя, якiя святкуюцца СЮ адны i тыя ж чыслы месяца i рухомыя, якiя перамяшчаюцца па календару СЮ зялежнасцi ад дня святкавання Пасхi.

У каталiцкiм i праваслаСЮным кульце ёсць таксама пасты тАУ перыяды, калi абмежавана СЮжыванне ежы з мэтай цялеснага i духоСЮнага ачышчэння веруючых. Самы вялiкi пост тАУ перад Пасхай, ён цягнецца СЮ праваслаСЮi 7 тыдняСЮ, у каталiцтве тАУ 40 дзён.

4. Ператварэнне хрысцiянства СЮ дзяржаСЮную рэлiгiю Рымскай iмперыi i раздзяленне царквы

Згодна з хрысцiянскiм веравучэннем, заснавальнiкам царквы i яе галавой з'яСЮляецца РЖсус Хрыстос. Царква тАУ "мiстычнае цела Хрыста". Яна адначасова з'яСЮляецца вынiкам чалавечай дзейнасцi, i як любы сацыяльны iнстытут мае СЮ сабе рысы недасканаласцi, але таксама тАУ звышнатуральным стварэннем, маючым рысы святасцi, вечнасцi, неразбуральнасцi, пасрэднiкам памiж Богам i людзьмi, па-за межамi якога няма выратавання.

Хрысцiянства называе дакладную дату i месца СЮзнiкнення царквы тАУ 28 мая 30 г., РЖерусалiм, калi на пяцiдзесяты дзень пасля Пасхi на апосталаСЮ сышоСЮ Святы Дух i яны атрымалi здольнасць прапаведаваць евангелле па СЮсiм свеце. Выконваючы дадзеную iм раней Хрыстом запаведзь: "Дык iдзiце, навучыце СЮсе народы, хрысцячы iх у iмя Айца i Сына i Святога Духа", апосталы пачалi ствараць у розных гарадах Рымскай iмперыi хрыспiянскiя суполкi. Спачатку хрысцiянства распаСЮсюджвалася амаль выключна сярод яСЮрэяСЮ. Першыя хрысцiяне лiчылi сябе найбольш паслядоСЮнымi iудзеямi, прыняСЮшымi даСЮгачаканага Месiю. Аднак большасць iудзеяСЮ успрынялi хрысцiянства як шкодную секту i праследавалi яго. Таксама i сярод хрысцiян з'яСЮляецца СЮсё больш прадстаСЮнiкоСЮ iншых народаСЮ Рымскай iмперыi. Як ужо казалася, першым, хто актыСЮна стаСЮ прапаведваць хрысцiянства сярод неiудзеяСЮ, з'яСЮляецца апостал Павел. Канчаткова хрысцiянства аддзялiлася ад iудаiзму СЮ перыяд паСЮстання 66-73 гг.

Ствараючы хрысцiянскiя суполкi, апосталы ставiлiна iх чале прэсвiтэраСЮ i епiскапаСЮ. Спачатку функцыi апошнiх былi аднолькавымi, але паступова на першы план выходзяць епiскапы, i СЮжо з пачатку РЖРЖ ст. менавiта iм належыць кiруючая роля СЮ хрысцiянскай царкве.

У першых хрысцiянскiх суполках епiскапы, прэсвiтэры i дыяканы выбiралiся веруючымi. Дзеля таго, каб гэтая выбарная пасада атрымала аСЮтарытэт, iснаваСЮ абрад рукапалажэння, як перадача асаблiвага дару свяшчэнства ад Хрыста праз апосталаСЮ першым прэсвiтэрам i епiскапам, i ад апошнiх далей iх пераемнiкам.

Хрысцiянства даволi хутка распаСЮсюджвалася па Рымскай iмперыi. Ад першапачатковых суполак аддзялялiся новыя. Такiм чынам узнiкалi епiскапскiя акругi тАУ епархii, межы якiх супадалi з межамi правiнцый Рымскай iмперыi. Епiскапы падтрымлiвалi сувязь памiж сабой i для вырашэння агульных пытанняСЮ перыядычна збiралiся на лакальныя саборы. Паступова стваралiся царкоСЮныя акругi, цэнтрам якiх рабiлiся вялiкiя гарады Рымскай iмперыi, дзе iснавалi найбольш шматколькасныя хрысцiянскiя суполкi. Яны сталi называцца мiтраполiямi (грэч. metropolia тАУ галоСЮны, мацярынскi горад), а iх епiскапы з РЖV ст. ва СЮсходнiх правiнцыях Рымскай РЖмперыi атрымалi тытул мiтрапалiтаСЮ. 3 V ст. епiскапы гарадоСЮ, якiя былi галоСЮнымi цэнтрамi хрысцiянства сталi называцца папамi (у Рыме i Александрыi) i патрыярхамi(у Канстанцiнопалi, РЖерусалiме i Анцiохii).

Паступова СЮ Рымскай iмперыi складваецца адзiная хрысцiянская царква. Наладжваюцца сувязi памiж рознымi яе часткамi, для барацьбы з ерасямi склiкаюцца Усяленскiя саборы. КiраСЮнiком хрысцiянскай царквы СЮ першыя стагоддзi яе iснавання прызнаваСЮся Папа Рымскi. Тлумачылася гэта перш за СЮсё тым, што першым епiскапам Рыму (Папай Рымскiм) быСЮ, згодна хрысцiянскай традыцыi, апостал Пётр, якому Хрыстос даручыСЮ кiраСЮнiцтва над усiмi хрысцiянамi. Лiчылася, што кожны Рымскi папа з'яСЮляецца пераемнiкам улады апостала Пятра.

Спачатку хрысцiяне праследавалiся СЮ Рымскай iмперыi за адмаСЮленне шанаваць афiцыйных багоСЮ. Як гэта нi парадаксальна, але рымскiя СЮлады абвiнавачвалi хрысцiян у атэiзме, гэта значыпь, бязбожнасцi. Справа СЮ тым, што тут сутыкнулiся два розныя тыпы рэлiгiйнасцi. Рымляне СЮспрымалi сваiх шматколькасных багоСЮ перш за СЮсё як апекуноСЮ таго цi iншага дзеяння, чалавека альбо iмперыi СЮ цэлым. Яны таксама шанавалi багоСЮ заваяваных iмi народаСЮ, з мэтай дабiцца апякунства апошнiх. Але яны патрабавалi, каб шанавалi iх багоСЮ, перш за СЮсё тАУ Генiя (ад лац. gens тАУ род), iмператара, якi лiчыСЮся ягоным апекуном i СЮвасабленнем унутранай сiлы мужчыны. Гэта быСЮ не столькi рэлiгiйны, колькi палiтычны акт. Тым самым чалавек дэманстраваСЮ сваю адданаспь iмператару. Патрэбна для гэтага было няшмат -спалiць крыху ладану перад статуяй Генiя. Аднак хрысцiяне адмаСЮлялiся зрабiць нават гэта, бо не маглi шанаваць iншых багоСЮ, i таму СЮлады iх праследавалi. Таксама СЮ першых хрысцiян не было таго, у чым рымляне бачылi сутнасць рэлiгii: храмаСЮ, статуй багоСЮ, ахвяр. Хрысцiянскае богаслужэнне, спачатку было простым, складалася з малiтваСЮ, чытання Новага Запавету, казанняСЮ i прычашчэння. Збiралiся веруючыя па нядзелях, тайна, дзе-небудзь на СЮскраiне горада. У грамадскай свядомасцi аб хрысцiянах распаСЮсюджвалiся чуткi як аб святататцах, амаральных людзях, якiя выконваюць канiбальскiя абрады i займаюцца оргiямi.

Першае праследаванне хрысцiян адбылося СЮ 64 г. пры iмператары Нероне, якi абвiнавацiСЮ iх у падпальваннi Рыма i падвергнуСЮ жорсткiм пакаранням. Праследаваннi не былi сiстэматычнымi, яны то абвастралiся, то знiкалi зусiм, усё залежыла ад палiтыкi канкрэтнага iмператара. Таму хрысцiяне маглi, хаця з цяжкасцямi, iснаваць i, нават, пашыраць сваю колькасць. Рымская iмперыя знаходзiлася СЮ крызiсе, яе афiцыйная рэлiгiя страцiла сваю духоСЮную сiлу i не магла перашкодзiць распаСЮсюджванню хрысцiянства.

ВаНайбольш жорсткi перыяд ганенняСЮ хрысцiянства перажыла пры iмператары Дыаклецiане (284-305). Але СЮ 305 г. апошнi адрокся ад улады i адбываюцца рэзкiя перамены СЮ становiшчы царквы. Пераемнiк Дыаклецiана Галерый у 311 г. загадаСЮ адмянiць праследваннi хрысцiян. У 313 г. iмператары Канстанцiн i Лiцынiй выдаюць знакамiты Мiланскi эдыкт, згодна з якiм хрысцiянства прызнаецца цярпiмай рэлiгiяй, хрысцiяне атрымлiваюць права адкрыта адпраСЮляць свой культ i валодаць маёмасцю. А СЮ 324 г. хрысцiянства абвяшчаецца дзяржаСЮнай рэлiгiяй Рымскай iмперыi .

Аднак сама iмперыя наблiжалася да свайiго канца. Глыбокi СЮнутраны крызiс абвастрыСЮся пад уплывам нашэсцяСЮ варвараСЮ, якiя СЮвесь час пагражалi Рыму. Па гэтай прычыне iмператар Канстанцiн у 330 г. перанёс сталiцу на СЮсход у заснаваны iм горад Канстанцiнопаль, а СЮ 395 г. iмперыя падзялiлася на дзве часткi : заходнюю i СЮсходнюю.

Гэтыя адмiнiстратыСЮныя падзелы мелi вялiкае значэнне для лёсу хрысцiянскай царквы. РЖмператар, якi знаходзiСЮся СЮ Канстанцiнопалi, усё больш страчваСЮ рэальную палiтычную СЮладу СЮ заходняй частцы, якая паступова апыняецца пад кiраСЮнiцтвам варвараСЮ. У 476 г. гуны захапiлi Рым, i iх правадыр Аларых адаслаСЮ у Канстанцiнопаль знакi iмператарскай улады: карону i скiпетр. Гэтая падзея лiчыцца канцом Рымскай iмперыi. Усходняя яе частка, якая атрытмала назву Вiзантыйскай iмперыi праiснавала яшчэ да сярэдзiны ХV ст., а на тэрыторыi заходняй часткi паступова складваюцца новыя дзяржавы. У гэтых умовах на захадзе СЮсё больш узмацняецца СЮлада Рымскага папы, як духоСЮная, так i свецкая. Ён робiцца цэнтрам, вакол якога канцэнтруецпа грамадства, вядзе перамовы з варварамi, ажыццяСЮляе раздачу хлеба бедным i г.д. Заходняя царква пачынае актыСЮную дзейнасць па распаСЮсюджванню хрысцiянства сярод варвараСЮ i атрымлiвае iх падтрымку. Аднак сувязь папы з усходняй часткай Рымскай iмперыi СЮсё больш слабее, хаця ён па-ранейшаму лiчыцца кiраСЮнiком СЮсёй царквы. На Усходзе паступова СЮзвышаецца Канстанцiнопальскi патрыярх, якi, як епiскап сталiцы, не жадаСЮ падпарадкоСЮвацца Рымскаму папе. У V ст. ён стаСЮ называць сябе Усяленскiм патрыярхам, гэта значыць, кiраСЮнiком як усходняй, так i заходняй царквы, што выклiкала энергiчны пратэст Рыма. Сапернiцтва памiж Канстанцiнопальскiм патрыярхам i Рымскiм папай за СЮладу цягнулася некалькi стагоддзяСЮ з пераменным поспехам. Усё гэта СЮ рэшце рэшт прывяло да расколу. У 1054 г. Рымскi папа i Канстанцiнопальскi патрыярх узаемна праклялi i адлучылi ад царквы адзiн аднога. Хрысцiянская царква падзялiлася на дзве часткi : усходнюю тАУ праваслаСЮную, што значыць "правiльную", i заходнюю тАУ каталiцкую, што значыць "сусветную".

Трэба падкрэслiць, што вiну за раскол нясе як заходнi, так i СЮсходнi бок. СапраСЮднай прычынай яго з'яСЮляюцца амбiцыi кiраСЮнiкоСЮ царквы. Вынiкi расколу былi вельмi сур'ёзнымi: ЕСЮропа падзялiлася на дзве часткi, якiя вельмi часта ставiлiся варожа адна да адной.

У 1965 г. Канстанцiнопальскi патрыярх Афiнагор РЖ i Рымскi папа Павел VI узаемна знялi праклён, але узнавiць адзiнства царквы не СЮдалося. Зараз узае

Вместе с этим смотрят:

"Одесский миф" как миф: (Ранние годы "одесского мифа")

50 вопросов и 50 ответов из христианско-психотерапевтической практики. Зло в мире и зло в человеке

РЖудаiзм як нацiональна релiгiя iвреiв

Аналiз рацiонального обгрунтування буття Бога

Анализ взаимоотношений друзов с представителями других конфессий на Ближнем Востоке