Анализ и управление финансовых активов коммерческих банков РА

ÐÐ ÎðÂàôÂÚ²Ü ºì В¶ÆîàôÂÚ²Ü Ü²Ê²ð²ðàôÂÚàôÜ

¸ Æ ä È à Ø ² Ú Æ Ü

² Þ Ê ² î ² Ü ø

üÆÜ²Üê²Î²Ü ²ÎîÆìÜºðÆ ìºðÈàôÌàôÂÚàôÜÜ àô Î²è²ì²ðàôØÀ ÐÐ ²èºìîð²ÚÆÜ ´²ÜÎºðàôØ

º ð º ì ² Ü 2000

´ à ì ² Ü ¸ ² Î à ô Â Ú à ô Ü

ÜВ»ñ³ÍáõÃÛáõÝ

В¶ÉáõË 1. ÐÐ Вµ³ÝÏВ»ñáõÙ ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ³ÏïÇíÝВ»ñÇ ¨ ³ñÅВ»ÃÕÃ³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÇ Ï³é³í³ñáõÙÁ

1.1. ÐÐ ²ðÄºÂÔÂºðÆ îºê²ÎÜºðÜ àô ²ðÄºÂÔÂ²ÚÆÜ В¶àðÌ²èÜàôÂÚàôÜÜºðÆ ÐÆØÜ²Î²Ü îºê²ÎÜºðÀ

1.2. üÆÜ²Üê²Î²Ü ²ÎîÆìÜºðÆ Ð²Þì²èØ²Ü ÀÜÂ²òøàôØ ÎÆð²èìàÔ üÆÜ²Üê²Î²Ü Ð²Þì²ðÎÜºðÆ ØºÂà¸ÜºðÀ

1.3. ´²ÄÜºîàØêºðàì Î²î²ðìàÔ В¶àðÌ²èÜàôÂÚàôÜÜºðÆ Ð²Þì²èàôØÜ àô ¸ð²Üò ºÎ²Øî²´ºðàôÂÚ²Ü àðàÞàôØÀ

В¶ÉáõË 2. üÇÝ³Ýë³Ï³Ý ³ÏïÇíÝВ»ñÇ Ï³é³í³ñÙ³Ý Ï³ï³ñВ»É³В·áñÍÙ³Ý ³ñ¹Ç áõÕÕáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ

2.1. üÆÜ²Üê²Î²Ü Üºð¸ðàôØÜºðÆ Î²è²ì²ðØ²Ü ÐÆØÜ²Î²Ü àôÔÔàôÂÚàôÜÜºðÀ ÐÐ ²èºìîð²ÚÆÜ ´²ÜÎºðàôØ

2.2. üÆÜ²Üê²Î²Ü ²ÎîÆìÜºðÆ Î²èàôòì²ÌøÆ ВзÈºìºðºæ²ÚÆÜВж ìºðÈàôÌàôÂÚàôÜÀ

2.3.²è²æÜ²ÚÆÜ ¸ÆÈºðÜºðÆ ¸ºðÀ äºî²Î²Ü ²ðÄºÂÔÂºðÆ ÞàôÎ²ÜºðàôØ

2.4.üÆÜ²Üê²Î²Ü Î²ÜÊ²îºêØ²Ü ¸ºðÀ ´²ÜÎ²ÚÆÜ ØºÜºæØºÜÂàôØ ºì ¸ð² В¶àðÌÜ²Î²Ü ÎÆð²èØ²Ü àôÔÔàôÂÚàôÜÜºðÀ

ìºðæ²´²Ü

úВ¶î²В¶àðÌì²Ì В¶ð²Î²ÜàôÂÚ²Ü ò²ÜÎ

ÜВ»ñ³ÍáõÃÛáõÝ

²é¨ïñ³ÛÇÝ ¨ Ù³ëÝ³В·Çï³óí³Í Вµ³ÝÏВ»ñÝ ³é³ÝÓÝ³Ñ³ïáõÏ ïВ»Õ В»Ý ½Вµ³ÕВ»óÝáõÙ В»ñÏñÇ Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñВ·áõÙ ¨ Ñ³Ý¹Çë³ВнÝáõÙ В»Ý ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ÙÇçÝáñ¹: Üñ³Ýù ÝВ»ñВ·ñ³íáõÙ В»Ý ÓВ»éÝ³ñÏáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÇ, Ï³½Ù³ÏВ»ñåáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ ¨ ВµÝ³ÏãáõÃÛ³Ý Å³ВнÙ³Ý³Ï³íáñ³åВ»ë ³½³ï ¹ñ³Ù³Ï³Ý ÙÇçáóÝВ»ñÝ áõ ËÝ³ÛáÕáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÁ ¨ ïñ³ВнÙ³¹ñáõÙ ¹ñ³Ù³Ï³Ý Ï³åÇï³ÉÇ Éñ³óáõóÇã å³ВнÑ³Ýç áõÝВ»óáÕ ïÝïВ»Внë³Ï³Ý В·áñÍ³Ï³ÉÝВ»ñÇÝ (ÓВ»éÝ³ñÏáõÃÛáõÝВнÝВ»ВнñÇÝ, Ï³½Ù³ÏВ»ñåáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÇÝ, ВµÝ³ÏãáõÃÛ³ÝÁ)ª Å³Ù³Ý³Ï³íáñ ûВ·ï³В·áñÍÙ³Ý Ñ³Ù³ñ: ´³ÝÏВ»ñÝ, ³ÛëåÇëáí, Çñ³Ï³Ý³óÝáõÙ В»Ý ³ÝÑñ³ÅВ»ßï ýÇÝ³Ýë³ВнïÝïВ»ë³Ï³Ý В·áñÍ³ВнéáõÛÃª ³å³ÑáíВ»Éáí ¹ñ³Ù³Ï³Ý Ï³åÇï³ÉÇ ÙÇç×ÛáõВнÕ³ÛÇÝ ¨ ÙÇçéВ»В·ÇáÝ³É, ÇÝãåВ»ë Ý³¨ ÙÇçåВ»ï³Ï³Ý íВ»ñ³Вµ³ßËÙ³Ý ÙВ»Ë³ÝÇ½ÙÁ: ÆñВ»Ýó В·áñÍáõÝВ»áõÃÛ³Ý ÁÝÃ³óùáõÙ Ýñ³Ýù ëïВ»ÕÍáõÙ В»Ý Ýáñ å³Ñ³ÝçÝВ»ñ áõ å³ñï³íáñáõВнÃÛáõÝÝВ»ñ: ²ÛëåВ»ë, Ñ³×³Ëáñ¹ÝВ»ВнñÇó ÁÝ¹áõÝВ»Éáí ³í³Ý¹ÝВ»ñ, ³é¨ïВнñ³ÛÇÝ Вµ³ÝÏÁ ëïВ»ÕÍáõÙ ¿ Ýáñ å³ñВнï³íáñáõÃÛáõÝª ¹В»åá½Çï, ÇëÏ í³ñÏВ»ñ ïñ³Ù³¹ñВ»Éáõ Å³Ù³Ý³Ïª Ýáñ å³Ñ³Ýç í³ñÏ³éáõÇó: Üáñ å³Ñ³ÝçÝВ»ñÇ áõ å³ñï³íáñáõÃÛáõÝВнÝВ»ñÇ ëïВ»ÕÍÙ³Ý íВ»ñáВнÑÇßÛ³É В·áñÍÁÝÃ³óÝ ¿É Ï³½ÙáõÙ ¿ ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ÙÇçÝáñ¹³Ï³Ý В·áñÍáõÝВ»ВнáõÃÛ³Ý ¿áõÃÛáõÝÁ: î³ñВµВ»ñ ³ÕВµÛáõñÝВ»ñÇó ¹ñ³Ù³Ï³Ý Ï³åÇï³ÉÇ ÏВ»ÝïñáÝ³óÙ³Ý ßÝáñÑÇí ³é¨ïñ³ÛÇÝ áõ Ù³ëÝ³В·ÇВнï³óí³Í Вµ³ÝВнÏВ»ñÁ ëïВ»ÕÍáõÙ В»Ý ¹ñ³Ù³Ï³Ý ÙÇçáóÝВ»ñÇ ÁÝ¹Ñ³Ýáõñ ÙÇ³íáñáõÙ ¨ Ç íÇ×³ÏÇ В»Ý ÉÇÝáõÙ Вµ³í³ñ³ñВ»É ï³ñВµВ»ñ ïВ»ë³ÏÇ ¨ ï³ñВµВ»ñ å³ÛÙ³ÝÝВ»ñáí í³ñÏВ»ñÇ ÝÏ³ïÙ³ÙВµ В»Õ³Í å³ВнÑ³Ýç³ñÏÁ:

²é¨ïñ³ÛÇÝ Вµ³ÝÏВ»ñÇ В·В»ñ³ÏßéáÕ Ù³ëÁ Ñ³Ý¹В»ë ¿ В·³ÉÇë Вµ³ÅВнÝВ»ïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ Ï³ñВ·³íÇ×³Ïáí: àñáÝù В»Ý Вµ³ÅÝВ»ВнïÇñ³Ï³Ý Ó¨Ç ÑÇÙÝ³Ï³Ý ³é³ÝÓÝ³Ñ³ïÏáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ, ¹ñ³ ³é³ВнíВ»ÉáõÃÛáõÝÝВ»ñÝ ³ÛÉ Ó¨В»ñÇ ÝÏ³ïÙ³ÙВµ, ÇÝãÝ ¿ å³ÛÙ³Ý³íáñáõÙ ¹ñ³ É³ÛÝ³Ù³ëßï³Вµ ï³Внñ³ÍáõÙÁ В·áñÍ³ñ³ñ ³ßË³ñÑáõÙ: ²Ûë ³é³ç³Вн¹ñí³Í Ñ³ñóВ»ñÇÝ å³Внï³ëË³ÝВ»Éáõ Ýå³ï³Ïáí Ñ³ÙВ»Ù³ВнïВ»Ýù ëВ»Вн÷³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ï³ñВµВ»ñ Ó¨В»ñÁ ÙÇ ß³ñù ã³÷³ÝÇßÝВ»ñáí: ´³ÅÝВ»ВнïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ВнñáõÙ ëВ»÷³Ï³ВнÝáõÃÛ³Ý Çñ³íáõÝùÁ í³íВ»Внñ³óíáõÙ ¿ Вµ³ÅÝВ»ïáÙëВ»ñáí, ÇëÏ Вµ³ÅÝВ»ïáÙëВ»ñÇ Вµ³ÅÇÝÁ ëВ»÷³ВнÏ³ÝáõÃÛ³Ý ÙВ»ç ¨ Ï³½Ù³ÏВ»ñåáõВнÃÛ³Ý В»Ï³ÙáõïÝВ»ñáõÙ áõÕÕ³ÏÇ Ï³Ëí³ÍáõÃÛ³Ý ÙВ»ç ¿ В·Ýí³Í Вµ³ÅÝВ»ïáÙëВ»ñÇ ù³Ý³ÏÇó: ´³óÇ ³Û¹, Вµ³ÅÝВ»ВнïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñáõÙ Вµ³ÅÝВ»ïВ»ñВ»ñÇ å³ï³ëВнË³Ý³ïíáõÃÛáõÝÁ ë³ÑВнÙ³Ý³÷³ÏíáõÙ ¿ ÙÇ³ÛÝ В·Ýí³Í Вµ³ÅÝВ»ïáÙВнëВ»ñÇ В·áõÙ³ñáí: ²Ûë Ñ³ÝВнВ·³Ù³ÝùÁ ïíÛ³É ëВ»÷³Ï³ÝáõВнÃÛ³Ý Ó¨Ç ³é³íВ»É ВµÝáñáß В·ÍВ»ñÇó ÙВ»ÏÝ ¿, áñÝ ¿É ³å³ÑáíáõÙ ¿ ¹ñ³ ÑВ»ÕÇÝ³ВнÏáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ñ³В· ï³ñ³ÍáõÙÁ ÓВ»éÝ³ñÏ³ïÇñ³Ï³Ý В·áñВнÍáõÝВ»áõВнÃÛ³Ý ï³ñВµВ»ñ áÉáñïÝВ»ñáõÙ:

öáñÓВ»Ýù Ñ³Ýñ³В·áõÙ³ñÇ ВµВ»ñВ»É Вµ³ÅÝВ»ïÇñ³Ï³Ý Ï³½Ù³ÏВ»ñВнåáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ³é³íВ»ÉáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ:

1. ´³ÅÝВ»ïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛáõÝÝ áõÝÇ Çñ³í³Вµ³Ý³Ï³Ý ³ÝВнÓÇ Ï³ñВ·³íÇ×³Ï: Î³½Ù³ÏВ»ñåáõÃÛ³Ý ëÝ³ÝÏ³óÙ³Ý ¹В»åùáõÙ Вµ³ÅВнÝВ»ïВ»ñÁ å³ï³ëË³Ý ¿ ï³ÉÇë ÙÇ³ÛÝ Çñ ÏáÕÙÇó В·Ýí³Í Вµ³ÅÝВ»ВнïáÙëВ»ñÇ ë³ÑÙ³ÝÝВ»ñáõÙ: ´³ÅÝВ»ïВ»ñВ»ñÇ å³ï³ëË³Ý³ВнïíáõÃÛáõВнÝÁ Ï³½Ù³ВнÏВ»ñåáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý В·Íáí ë³ÑÙ³Ý³Вн÷³ÏíáõÙ ¿ ÙÇ³ÛÝ (ËáñÑñ¹Ç ³Ý¹³ÙÝВ»ñÇ) ÁÝïñáõВнÃÛ³ÙВµ ¨ ï³ñВ»ВнÏ³Ý ÅáВнÕáíÝВ»ВнñáõÙ Ï³½Ù³ÏВ»ñåáõÃÛ³Ý ù³Õ³ù³Ï³ВнÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñóВ»ВнñÇ ßáõñç ùíВ»³ñÏáõÃÛ³ÙВµ:

2. ´³ÅÝВ»ïВ»ñÝ Çñ³íáõÝù áõÝÇ Çñ Вµ³ÅÝВ»ïáÙëВ»ñÁ ÷áË³ÝóВ»É ³ÛÉ ³ÝÓÇ: ÀÝ¹ áñáõÙª Ï³½Ù³ÏВ»ñåáõÃÛ³Ý В·áÛ³ï¨áõÙÁ Ï³Ëí³Í ã¿ ³é³ÝÓÇÝ Вµ³ÅÝВ»ïВ»ñВ»ñÇ ëÝ³ÝÏ³óáõÙÇó Ï³Ù ³ÝÇñ³½В»ÏáõÃÛáõÝÇó:

3. ´³ÅÝВ»ВнïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛáõÝáõÙ Ï³½Ù³ÏВ»ñå³Ï³Ý ÉÇ³Вн½áñáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ Ñëï³ÏáñВ»Ý Вµ³ßËí³Í В»Ý, áñÝ ¿³åВ»ë Вµ³ñÓñ³óВнÝáõÙ ¿ Ï³é³í³ñÙ³Ý ³ñ¹ÛáõÝ³íВ»ïáõÃÛáõÝÁ:

4. ´³ÅÝВ»ïВ»ñВ»ñÇ ë³ÑÙ³Ý³÷³Ï å³ï³ëË³Ý³ïíáõÃÛáõÝÁ Вµ³ñÓñ³óÝáõÙ ¿ Ï³åÇï³ÉÇ ß³ñÅáõÝ³ÏáõÃÛáõÝÁ, ³ñï³ùÇÝ ³ÕВнВµÛáõñÝВ»ñÇó ¹ñ³ ÝВ»ñВ·ñ³íÙ³Ý ÑВ»ßïáõÃÛáõÝÁ:

²Ûë ВµáÉáñÇ ÑВ»ï ÙВ»ÏïВ»Õ, ÓВ»éÝ³ñÏáõÃÛ³Ý Ï³½Ù³ÏВ»ñåÙ³Ý Вµ³ÅВнÝВ»ïÇñ³Ï³Ý Ó¨Ý áõÝÇ ÙÇ ß³ñù ÃВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñ: ¸ñ³ÝóÇó В»Ý. Вµ³ÅÝВ»ВнïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛ³Ý ëïВ»ÕÍÙ³Ý Вµ³ñ¹áõÃÛáõÝÝ áõ Ñ³ñ³ВнВµВ»ñ³Ï³Ý Ã³ÝÏáõÃÛáõÝÁ, ³ÝÑ³ï³Ï³Ý ýÇñÙ³ÝВ»ñÇ Ñ³ÙВ»Ù³ïáõВнÃÛ³ÙВµª å³Ï³ë ×ÏáõÝáõÃÛáõÝÝ áõ Ñ³ñÙ³ñíáÕ³Ï³ÝáõВнÃÛáõÝÁ ³ñï³ВнùÇÝ ÙÇç³í³ÛñÇ ÷á÷áËíáÕ å³ÛÙ³ÝÝВ»ñÇÝ, Вµ³ÅÝВ»ïВ»ñВ»ñÇ ÙÇ Ù³ВнëÇ ÑÝ³ñ³íáñáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÇ Вµ³ó³Ï³ÛáõÃÛáõÝÁ Çñ³Ï³Ý ÏВ»ñВнåáí ³½¹В»Éáõ Ï³½Ù³ÏВ»ñВнåáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý íñ³ ¨ ³ÛÉÝ:

´³ÝÏ³ÛÇÝ В·áñÍÇ ½³ñВ·³óÙ³Ý í³Õ ÷áõÉВ»ñáõÙ ï³ñ³Íí³Í ¿ÇÝ Ù³ëÝ³íáñ³åВ»ë В·áñÍÁÝÏВ»ñ³ÛÇÝ ýÇñÙ³ÝВ»ñÝ áõ Ù³ëÝ³íáñ Вµ³ÝВнÏÇñ³ÛÇÝ ïÝВ»ñÁ: ²ÛëåВ»ë ûñÇÝ³Ï, ÙÇçÇÝ ¹³ñВ»ñáõÙ å³ñ½³ВнВ·áõÛÝ Вµ³ÝВнÏ³ÛÇÝ В·áñÍ³éáõÛÃÝВ»ñ Çñ³Ï³Ý³óÝáÕ áëÏВ»ñÇã í³ñåВ»ïВнÝВ»ñÇÝ 18-ñ¹ ¹³ñáõÙ ÷áË³ñÇÝВ»Éáõ В»Ï³Ý í³ñÏ³ÛÇÝ Ñ³ëï³ïáõВнÃÛáõÝÝВ»ВнñÁ, ÇëÏ íВ»ñçÇÝÝВ»ñë ¿É 19-ñ¹ ¹³ñÇ ëÏ½ВµÇÝ ëÏëВ»óÇÝ ÇñВ»Ýó ¹ÇñùВ»ñÁ ½ÇçВ»É Вµ³ÅÝВ»ïÇñ³Ï³Ý Вµ³ÝÏВ»ñÇÝ, áñáÝó Çñ³íáõÝù ¿ñ íВ»ñ³å³ÑВнí³Í Çñ³ВнÏ³Ý³óÝВ»Éáõ Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ ¿ÙÇëÇ³: 1862 Ãí³Ï³ВнÝÇÝ Ï³½Ù³ВнÏВ»ñåáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ Ï³½Ù³ÏВ»ñå³-Çñ³í³ВнÏ³Ý ïВ»ë³ÏÝВ»ВнñÇ íВ»ñ³ВнВµВ»ñÛ³É ³ÏïÁ Ñ³ëï³ïВ»ó Вµ³ÅÝВ»ïВ»ñВ»ñÇ ë³ÑÙ³Ý³÷³Ï å³ï³ëВнË³Ý³ïíáõÃÛ³Ý ëÏ½ВµáõÝùÁ ¨ ÃáõÛÉ³ïñВ»ó ³ÛÝ ÏÇñ³éВ»É Вµ³ÝÏВ»ñÇ ÏáÕÙÇó: ²Ûë Ñ³ÝВ·³ВнÙ³ÝùÝ ¿É ×³Ý³å³ñÑ Ñ³ñÃВ»ó Ëáßáñ ³é¨ïñ³ВнÛÇÝ Вµ³ÝÏВ»ñÇ ³ñ³В· ½³ñВ·³óÙ³ÝÁ:

äВ»ïù ¿ ÝßВ»É, áñ ï³ñВµВ»ñ В»ñÏñÝВ»ñÇ Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñВ·В»ВнñáõÙ ³é ³Ûëûñ å³Ñå³ÝíВ»É В»Ý Ù³ëÝ³íáñ (áã Вµ³ÅÝВ»ïÇñ³Ï³Ý) Вµ³ÝÏВ»ВнñÁ, áñáÝó Ï³åÇï³ÉÁ å³ïÏ³ÝáõÙ ¿ ë³ÑÙ³Ý³÷³Ï Ãíáí Ù³ñ¹ВнÏ³Ýó: úñÇÝ³Ï, В¶В»ñÙ³ÝÇ³ÛáõÙ 1996 Ãí³Ï³ÝÇÝ В·áñÍáõÙ ¿ÇÝ 71 Ù³ëÝ³íáñ Вµ³ÝÏÇñ³ÛÇÝ ïÝВ»ñ, áñáÝù å³ïÏ³ÝáõÙ ¿ÇÝ ³é³ÝВнÓÇÝ Ù³ñ¹Ï³Ýó Ï³Ù В·áñÍ³ñ³ñÝВ»ñÇ ÙÇ ËÙВµÇ: ¸ñ³Ýù ÑÇÙÝ³Ï³ВнÝáõÙ ÑÝ³ВнВ·áõÛÝ ýÇñÙ³ÝВ»ñÝ ¿ÇÝ, áñáÝù áõÝВ»Ý Вµ³½Ù³ÙÛ³ å³ïÙáõВнÃÛáõÝ, å³ïВнÏ³éВ»ÉÇ ÑВ»ÕÇÝ³ÏáõÃÛáõÝ ¨ Çñ³Ï³Ý³óÝáõÙ В»Ý ³é³ÝÓВнÝ³Ñ³ïáõÏ В·áñВнÍ³éáõÛÃÝВ»ñª ÇñВ»Ýó ÏáÕÙÇó ÁÝïñí³Í Ñ³×³Ëáñ¹ВнÝВ»ñÇ Ñ³Ù³ñ:

1998 Ãí³Ï³ÝÇÝ ÐÐ ï³ñ³ÍùáõÙ В·áñÍáõÙ ¿ÇÝ 30 ³é¨ïñ³ÛÇÝ ¨ Ù³ëВнÝ³В·Çï³óí³Í Вµ³ÝÏВ»ñª ÇñВ»Ýó 174 Ù³ëÝ³×ÛáõÕВ»ñáí áõ Вµ³Å³ÝВнÙáõÝùÝВ»ñáíª 1997 Ãí³Ï³ÝÇ 33 Вµ³ÝÏВ»ñÇ ¹ÇÙ³ó: ÀÝ¹ áñáõÙ, ÐÐ Вµ³ÝВнÏВ»ñÇó 17-Á ÷³Ï Вµ³ÅÝВ»ïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñ В»Ý, 5-Áª Вµ³ó Вµ³ÅÝВ»ïÇñ³Ï³Ý ÁÝÏВ»ñáõВнÃÛáõÝÝВ»ñ, 7-Áª ë³ÑÙ³Ý³÷³Ï å³ï³ëË³ВнÝ³ïíáõÃÛ³ÙВµ ÁÝÏВ»ñáõВнÃÛáõÝÝВ»ñ ¨ 1-Áª ÏááåВ»ñ³ïÇí Вµ³ÝÏ: ´³óÇ ³Û¹, ÐÐ ï³ñ³ÍùáõÙ В·áñÍáõÙ В»Ý Ý³¨ ûï³ñВ»ñÏñÛ³ Вµ³ÝÏВ»ñÇ 3 ¹áõëïñ Вµ³ÝÏВ»ñ:

²Ûëûñí³ ¹ñáõÃÛ³ÙВµ ÙВ»ñ Ñ³Ýñ³åВ»ïáõÃÛáõÝáõÙ В·áñÍáÕ ³é¨ïВнñ³ÛÇÝ Вµ³ÝÏВ»ñÇ ×ÝßáÕ ÙВ»Í³Ù³ëÝáõÃÛáõÝÁ å³ïÏ³ÝáõÙ ¿ ÷áùñ Ï³Ù ÙÇçÇÝ Ï³ïВ»В·áñÇ³ÝВ»ñÇ Вµ³ÝÏВ»ñÇ ÃíÇÝ: ÆëÏ Ëáßáñ ³é¨ïñ³ÛÇÝ Вµ³ÝВнÏВ»ñÁ ÑÇÙÝ³ВнÏ³ÝáõÙ ëïВ»ÕÍíВ»É В»Ý Ý³ËÏÇÝ åВ»ï³Ï³Ý Ù³ëÝ³В·Çï³óВнí³Í Вµ³ÝÏВ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³, ÇÝãåВ»ë ²ñ¹ßÇÝВµ³ÝÏÁ, Ð³Û³В·ñáВµ³ÝÏÁ, Ð³Û¿ÏáÝáÙВнВµ³ÝÏÁ, Ð³ÛÝВ»ñ³ñïВµ³ÝÏÁ: Ð³ÙВ»Ù³ï³Вµ³ñ Ýáñ ëïВ»ÕÍВнí³Í ³é¨ïñ³ÛÇÝ Вµ³ÝÏВ»ñÝ áõÝВ»Ý ÑÇÙÝ³Ï³ÝáõÙ Ù³ëÝ³×ÛáõÕВ»ñ ãáõВнÝВ»óáÕ (Ï³Ù ÁÝ¹³ÙВ»ÝÁ 1-3 Ù³ëÝ³Вн×ÛáõÕВ»ñ) ¨ ýáõÝÏóÇáÝ³É ëïáñ³ВнВµ³Å³ÝáõÙÝВ»ñÇ ë³ÑÙ³Ý³÷³Ï ù³ВнÝ³Ï áõÝВ»óáÕ Ï³éáõóí³Íù, ÇÝãВнåВ»ë ûñÇÝ³Ïª ÎñВ»¹Çï-ºñ¨³ÝÁ, В¶É³ÓáВнñÁ, ²ÝВ»ÉÇùÁ, ÈВ»Ý¹Á, ÎáÝíВ»ñëÁ ¨ ³ÛÉÝ: ØÇçÇÝ ¨ ÷áùñ ³é¨ïñ³ÛÇÝ Вµ³ÝÏВ»ñÁ ëå³ë³ñÏáõÙ В»Ý ÑÇÙÝ³ВнÏ³ÝáõÙ ³é¨ïñ³ÛÇÝ ВµÝáõÛÃÇ, Ýáñ В·ñ³Ýóí³Í ïÝïВ»ë³Ï³Ý Ï³½Ù³ВнÏВ»ñåáõÃÛáõÝÝВ»ñÇÝ:

ÂВ»¨ ÐÐ ³é¨ïñ³ÛÇÝ Вµ³ÝÏВ»ñÝ áõÝÇíВ»ñë³É ïÇåÇ Вµ³ÝÏВ»ñ В»Ý ¨ Ýñ³Ýó í³ñÏ³ÛÇÝ éВ»ëáõñëÝВ»ñÇ ßáõÏ³ÛáõÙ В·áñÍÝ³Ï³Ý³åВ»ë ÃáõÛÉ³Внïñí³Í ¿ Çñ³Ï³Ý³óÝВ»É Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ В·ñВ»ÃВ» ВµáВнÉáñ ïВ»ë³ÏÝВ»ñÁ, ³ÛÝáõ³ÙВ»Ý³ÛÝÇí, Ýñ³Ýó Вµ³ó³ñÓ³Ï ÙВ»Í³Ù³ëÝáõÃÛ³ВнÝÁ ВµÝáñáß ¿ ÝВ»Õ Ù³ëÝ³В·Çï³óáõÙÁ: ÐÐ Вµ³ÝÏВ»ñÇ В»Ï³ÙáõïÝВ»ñÇ ÑÇÙВнÝ³Ï³Ý Ñá¹í³ÍÝВ»ñÁ Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ В»Ý Ñ³×³Ëáñ¹ÝВ»ñÇ ¹ñ³Ù³ñÏÕ³ВнÛÇÝ-Ñ³ßí³ñÏ³ÛÇÝ ëå³Внë³ñÏÙ³Ý ÑВ»ï¨³Ýùáí ëï³óí³Í ÙÇçÝáñ¹³Вн¹ñ³ÙÝВ»ñÁ, Ï³ñ×³Å³ÙÏВ»ï í³ñÏВ»ñÇó ëï³óíáÕ ïáÏáëÝВ»ñÁ ¨ В·áñВнÍ³éÝ³Ï³Ý В·ñ³ëВ»ÝÛ³ÏÝВ»ñÇ В·áñВнÍáõÝВ»áõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùáõÙª ³ñï³ñВнÅáõÃ³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÇó ëï³óВнíáÕ ïáÏáëÝВ»ñÁ:

В¶ÉáõË 1. ÐÐ Вµ³ÝÏВ»ñáõÙ ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ³ÏïÇíÝВ»ñÇ ¨ ³ñÅВ»ÃÕÃ³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÇ Ï³é³í³ñáõÙÁ

4.1. ²ðÄºÂÔÂºðÆ îºê²ÎÜºðÜ àô ²ðÄºÂÔÂ²ÚÆÜ В¶àðÌ²èÜàôÂÚàôÜÜºðÆ ÐÆØÜ²Î²Ü ÒºìºðÀ

îÝïВ»ë³Ï³Ý ÙВ»Ë³ÝÇ½ÙÇ íВ»ñ³Ï³éáõóáõÙÁ, ßáõÏ³Û³Ï³Ý Ñ³Внñ³ВµВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ ÝÏ³ïÙ³ÙВµ åВ»ïáõÃÛ³Ý ïÝïВ»ë³Ï³Ý é³½Ù³Внí³ñáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÝáñáßáõÙÁ, ëВ»÷³Ï³ÝáõÃÛ³Ý ï³ñВµВ»ñ Ó¨В»ñÇ ÁÝ¹ВнÉ³ÛÝÙ³Ý ÏáõñëÁ Ý³Ë³¹ñÛ³ÉÝВ»ñ В»Ý ëïВ»ÕÍáõÙ Ñ³ÙВ»Ù³ï³Вµ³ñ Ýáñ ýÇÝ³Ýë³ВнÏ³Ý В·áñÍÇùÝВ»ñÇª ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ÏÇñ³éÙ³Ý ¨ ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ВнñÇ ³ÏïÇí³ВнÛÇÝ ßáõÏ³ÛÇ Ï³ï³ñВ»É³В·áñÍВнÙ³Ý Ñ³Ù³ñ:

²ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÁ ×ÏáõÝ ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý В·áñÍÇù В»Ý, áñ В·ÝíáõÙ ¨ í³Вн×³éíáõÙ В»Ý ýáÝ¹³ÛÇÝ Вµáñë³ÛáõÙ Ï³Ù ÙÇçВµ³ÝÏ³ÛÇÝ ßáõÏ³ÛáõÙ: ²ñВнÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ßáõÏ³Ý Вµ³ÕÏ³ó³Í ¿ ³é³çÝ³ÛÇÝ ßáõÏ³ÛÇó, áõñ Ï³ï³ñВнíáõÙ ¿ ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ÙÇçáóÝВ»ñÇ Ñ³Ù³ÏВ»ÝïñáÝ³óáõÙª Ýáñ ³ñÅВ»ВнÃÕÃВ»ñÇ í³×³éùÇ ×³Ý³å³ñÑáí, ¨ В»ñÏñáñ¹³ÛÇÝ ßáõÏ³ÛÇó, áõñ ßñВнç³Ý³éáõÃÛ³Ý ÙВ»ç В»Ý В·ïÝíáõÙ í³Õûñáù ÃáÕ³ñÏí³Í ³ñÅВ»ВнÃÕÃВ»ñÁ:

²ñÅВ»ÃáõÕÃÁ ÷³ëï³ÃáõÕÃ ¿, áñÁ íÏ³ÛáõÙ ¿ ³ÛÝ ÃáÕ³ñÏáÕ ¨ ÓВ»éù ВµВ»ñáÕ ³ÝÓ³Ýó ÙÇç¨ В·áõÛù³ÛÇÝ Ï³Ù ÷áË³éáõÃÛ³Ý ³éÝãáõВнÃÛ³ÙВµ ë³ÑÙ³Ýí³Í ÷áËÑ³ñ³ВµВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ Ù³ëÇÝ: ²ñÅВ»ÃÕÃВ»ñ ÃáÕ³ñÏáÕÁ (¿ÙÇïВ»ÝïÁ) ³ÛÝ Çñ³í³Вµ³Ý³Ï³Ý ³ÝÓÝ ¿, áñÝ ³ñÅВ»ВнÃÕÃВ»ñÁ ßñç³Ý³éáõÃÛ³Ý ÙВ»ç ¿ Вµ³ó ÃáÕÝáõÙ Çñ ³ÝáõÝÇó ¨ å³ñï³ВнíáñáõÃÛáõÝ ¿ ÏñáõÙ ³Û¹ ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÁ ÓВ»éù ВµВ»ñáÕÝВ»ñÇ ³éç¨:

²é¨ïñ³ÛÇÝ ¨ Ù³ëÝ³В·Çï³óí³Í Вµ³ÝÏВ»ñÇª ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ÑВ»ï Ï³ï³ñíáÕ Ñ³ßíВ»Ïßé³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ ÉÇÝáõÙ В»Ý ³ÏïÇВнí³ÛÇÝ ¨ å³ëÇí³ÛÇÝ, ÁÝ¹ áñáõÙª ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ÑВ»ï Ï³åí³Í Вµ³ÝВнÏВ»ñÇ ³ÏïÇí³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÝ ÇñВ»Ýó ÑВ»ñÃÇÝ Вµ³Å³ÝíáõÙ В»Ý 2 ËÙВµÇª í³ñÏ³-Ñ³ßí³éÙ³Ý В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñ ¨ ÇÝíВ»ëïÇВнóÇáÝ В·áñВнÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñ:

²é³çÇÝ ËÙВµÇÝ íВ»ñ³ВµВ»ñáõÙ В»Ý ÙáõñÑ³ÏÝВ»ñÇ ÑВ»ï Ï³åí³Í В·áñВнÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ, í³ñÏВ»ñÇ ïñ³Ù³¹ñáõÙÁ ÙáõñÑ³ÏÝВ»ñÇ ¨ ³åВнñ³Ýù³ÛÇÝ ÷³ëï³ÃÕÃВ»ñÇ В·ñ³í³¹ñÙ³Ý ¹В»åùáõÙ, ÑÇåáÃВ»Ï³ÛÇÝ í³ñВнÏВ»ñÁ ¨ ³ÛÉÝ: ²Ûë ВµáÉáñ В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÝ áõÝВ»Ý ß³ï ÃВ» ùÇã í³ñВнÏ³ÛÇÝ ВµÝáõÛÃ, Вµ³Ûó áñåВ»ë В·ñ³íÇ ûВµÛВ»Ïïª Ñ³Ý¹В»ë В»Ý В·³ÉÇë ï³ñВµВ»ñ ïВ»ë³ÏÇ ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÁ: ²ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ÑВ»ï Ï³åí³Í ³ÏïÇВнí³ÛÇÝ В·áñВнÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ ÃíÇÝ В»Ý å³ïÏ³ÝáõÙ Ý³¨ Вµ³ÝÏВ»ñÇ ÇÝíВ»ëïÇóÇáÝ В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ, áñáÝù В»ÝÃ³¹ñáõÙ В»Ý Вµ³ÝÏВ»ñÇ ëВ»÷³Ï³Ý ÙÇВнçáóÝВ»ñÇ ÝВ»ñ¹ñáõÙ ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ÙВ»çª ÇÑ³ñÏВ» Ñ³ßíÇ ³é³Í ß³ÑáõÃ³ВнВµВ»ñáõÃÛ³Ý ³å³ÑáíÙ³Ý, Çñ³óíВ»ÉÇáõÃÛ³Ý Ï³ñВ·³ВнíáñÙ³Ý, ³ÏïÇíВнÝВ»ñÇ Вµ³½Ù³ïВ»ë³Ï³Ý³óÙ³Ý ³ÝÑñ³ÅВ»ßïáõÃÛ³Ý ÑÇÙÝ³Ñ³ñóВ»ñÁ:

ê³Ï³ÛÝ, ÇÝãåВ»ë Ñ³ÛïÝÇ ¿, Вµ³ÝÏВ»ñÇ В»Ï³Ùï³ВµВ»ñáõÃÛáõÝÝ áõ ÇВнñ³óíВ»ÉÇáõÃÛáõÝÝ ÇÝùÝ³ВµВ»ñ³Вµ³ñ ÓВ»éù ãВ»Ý ВµВ»ñíáõÙ: ØÇçáóÝВ»ñÇ ïВ»ВнÕ³Вµ³ßËÙ³Ý ÑÇÙÝ³ËÝ¹ñÇ ³ÏÝÑ³Ûï ÉáõÍáõÙÁ Ñ³Ý¹Çë³ÝáõÙ ¿ ÝÙ³ВнÝ³ïÇå ³ñÅВ»ÃÕÃВ»ñÇ ÓВ»éù ВµВ»ñáõÙÁ, áñáÝù Ï³ñáÕ В»Ý ³å³ÑáВнíВ»É ³Внé³íВ»É³В·áõÛÝ В»Ï³Ùáõïª ËВ»É³ÙÇï Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ éÇëÏÇ ÁÝïñáõВнÃÛ³Ý ¹В»åВнùáõÙ: ØÇ ÏáÕÙÇó, Вµ³ÝÏÇ ÇÝëïÇïáõóÇáÝ³É Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ ÕВ»Ï³Внí³ñáõÃÛáõÝÁ ß³Ñ³¹ñ¹í³Í ¿ ³é³íВ»É Вµ³ñÓñ В»Ï³ÙáõïÝВ»ñÇ ÓВ»éù ВµВ»ñВнÙ³Ý В·áñÍáõÙ, áñáÝù Ï³ñáÕ В»Ý ëï³óíВ»É В»ñÏ³ñ³Å³ÙÏВ»ï ³ñÅВ»ВнÃÕÃВ»ñÇ ÙВ»ç ýÇÝ³Ýë³Ï³Ý ÙÇçáóÝВ»ñÇ ÝВ»ñ¹ñÙ³Ý Ñ³ßíÇÝ: ê³Ï³ÛÝ ÝÙ³Ý³ïÇå В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÝ ³ÝËáõë³÷В»ÉÇáñВ»Ý í³ïÃ³ñ³óÝáõÙ В»Ý Вµ³ÝÏÇ Çñ³óíВ»ÉÇáõÃÛáõÝÁ, ÇëÏ Вµ³ÝÏÇ ³ÝÏ³ñáВнÕáõÃÛáõÝÝ Çñ Ñ³×³Ëáñ¹ÝВ»ñÇ ÑÇÙÝ³íáñí³Í ¨ ûñÇÝ³Ï³Ý å³ВнÑ³ÝçÙáõÝùÝВ»ñÁ Вµ³Внí³ñ³ñВ»Éáõ В·áñÍáõÙ Ñ³ÝВ·В»óÝáõÙ ¿ Вµ³ÝÏÇ ÏáÕÙÇó ß³Ñ³íВ»ï å³ÛÙ³ВнÝ³В·ñВ»ñÇ ÏáñëïÇÝ, Ýñ³ Ùñó³Ïó³ÛÇÝ ¹ÇñùВ»ñÇ ÃáõÉ³óÙ³ÝÁ ¨, íВ»ñВнçÇÝ Ñ³ßíáí, Вµ³ÝÏÇª áñåВ»ë ßáõÏ³Û³ВнÏ³Ý Ñ³ñ³ВµВ»ñáõÃÛáõÝÝВ»ñÇ ÏВ»ÝВнëáõÝ³Ï ëáõВµÛВ»ÏïÇ, ÑÝ³ñ³íáñ ëÝ³ÝÏ³óÙ³ÝÁ: ²é¨ïñ³ÛÇÝ ¨ Ù³ëÝ³ВнВ·Çï³óí³Í Вµ³ÝÏВ»ñÇ ÝÙ³Ý³ВнïÇå В·áñÍ³éÝáõÃÛáõÝÝВ»ñÁ Ï³ñáÕ В»Ý Ï³ëÏ³ÍÇ ï³Ï ¹ÝВ»É ÁÝ¹Ñ³ВнÝáõñ ³éÙ³ÙВµ Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñВ·Ç í×³ñáõÝ³ÏáõÃÛáõÝÁ, Çñ³óВнíВ»ÉÇáõÃÛáõÝÝ áõ Ï³ÛáõÝáõÃÛáõÝÁ:

В¶ñ³ýÇÏ³Ï³Ý ïВ»ëùáí ÝВ»ñÏ³Û³óÝВ»Ýù Вµ³ÝÏ³ÛÇÝ В·áñÍ³éÝáõВнÃÛáõÝÝВ»ñÇ В»Ï³Ùï³ВµВ»ñáõÃÛ³Ý Ù³Ï³ñ¹³ÏÇ áõÕÇÕ Ï³Ëí³ÍáõÃÛáõВнÝÁ éÇëÏ³ÛÝáõÃÛ³Ý ³ëïÇ×³ÝÇó (В·ñ³ýÇÏ 1).